Samenvatting boek Ethiek in Sociaal werk derde editie.
Hoofdstuk 1:
Sociaal werkers die beschikken over de juiste kennis, kunde en professionele
vaardigheden zijn effectief in het bereiken van hun doelen. Ze hebben technisch
instrumentele professionaliteit.
In sociaal werk draait het niet in de eerste plaats om efficiency. Het is een
waardegebonden professie dat betekent dat je alleen een goede social werker kunt
worden als je ook beschikt over normatieve professionaliteit : als je nadenkt over
de waarde in je werk en als die waarden de leidraad in je handelen vormen. (Respect)
Morele vragen gaan over goed en kwaad, over de manier waarop mensen zouden
moeten leven.
Morele opvattingen zijn een antwoord op de vraag hoe men zich als mens goed en
verantwoordelijk kan gedragen.
Bij moraal gaat het over waarden en normen. Dat zijn opvattingen over wat waardevol
is in het leven, waarden en normen zijn niet af te leiden uit de werkelijkheid ze zijn
verbonden aan een levensvisie aan idealen over hoe het leven zou moeten zijn, ze
geven mensen richtlijnen. Een door veel mensen gedeelde norm is bijvoorbeeld dat je
een vriend in nood niet in de steek mag laten, dat is een ideaal dat mensen kan
helpen om te bepalen wat ze in een concrete situatie moeten doen.
De Belgische filosoof Verplaetse (2008) doet onderzoek naar de verschillende
achtergronden van morele keuzes, hij onderscheidt vier intuïtieve moralen:
1. De hechtings moraal regelt hoe we omgaan met de mensen met wie we
verbonden zijn in deze moraal gaat het over hechting en empathie. (Familie,
vrienden, ouders en kinderen).
2. De gewelds moraal is een moraalsysteem dat regelt hoe we met bedreigende
situatie's omgaan, de geweld moraal speelt een grote rol in oorlog situaties waar
beide partijen het idee hebben hun land te moeten verdedigen tegen het kwaad,
toch kunnen militairen er moeite mee hebben om de vijand neer te schieten.
3. De reinigings moraal geregeld dat mensen reinheid koppelen aan het goede en
besmetting aan het kwaad, mensen verweren zich tegen vreemde stoffen.
(Vrouwen na 2e wereldoorlog kaal scheren en schoon spuiten, je eigen wijk/land
van het kwaad redden.)
4. De samenwerkings moraal speelt een rol in de manier waarop mensen met
elkaar samenwerken en omgaan met mensen die de samenwerking bedreigen.
(Samenwerken om een doel te bereiken die je alleen niet zou bereiken).
Deze moralen zijn instinctief ze bepalen ons gedrag en onze opvattingen over goed en
kwaad.
We spreken van ethiek als mensen op een systematische manier naar redelijke
argumenten zoeken om te onderbouwen waarom een handeling goed of fout is.
(proberen vast te stellen wat goed is en wat slecht).
Op microniveau gaan morele vragen over de manier waarop je van mens tot mens
met elkaar om zou moeten gaan. Op mesoniveau maken organisaties morele keuzes
die onder meer hun neerslag vinden in de visie van de instellingen keuze zoals
vrijwilligers. Macroniveau zegt iets over de manier waarop de samenleving moet
worden ingericht, dit zijn politieke keuzes voorbeeld: Kiezen we in ons land voor een
verzorgingsstaat.
, Waarden zijn abstracte begrippen die omschrijven wat mensen waardevol vinden en
waarnaar ze streven, een waarde wordt vaak omschreven in een woord zoals
verantwoordelijkheid, respect, vrijheid, gezondheid en betrouwbaarheid.
Normen zijn handelingsvoorschriften die laten zien hoe je moet handelen dat is
eigenlijk een waarde en van die waarde een voorbeeld zodat je voldoet in de waarde.
Fatsoensnormen zijn ongeschreven regels en dit geldt niet voor alle culturen.
Bijvoorbeeld in Nederland is het niet netjes om vlak voor het eten onaangekondigd
langs te komen terwijl dat voor immigranten geen probleem is.
Juridische normen zijn regels die vastgelegd staan in de wet over wat een goede
maatschappij is en morele regels die veel mensen delen.
Deugd betekent een goede eigenschap die de handelwijze van de mens bepaald
bijvoorbeeld wanneer je een actie uitvoert door moed, zorgzaamheid, naastenliefde of
respect.
Descriptieve ethiek beschrijft de moraal in een gemeenschap, het gaat hier over
feiten hoe gedragen mensen zich een morele kwestie's en welke argumenten
gebruiken ze hierbij.
Als het niet gaat over de feiten maar op hoe mensen zich zouden moeten gedragen
dan noemen we dit normatieve ethiek het gaat hierbij niet om hoe ze zich feitelijk
moeten gedragen maar om een voorschrift en daarom doen we dit prescriptieve
ethiek. (deze theorieën omschrijven hoe mensen zich moeten handelen als ze moreel
juist handelen).
* Descriptief is feitelijk -> beroepsethiek
* Prescriptief is voorgeschreven -> beroepscodes
Meta-ethiek is het derde type ethiek, morele vraagstukken van een hoger
abstractieniveau en het reflecteert op betekenis herkomst en geldigheid van visies op
goed en kwaad bijvoorbeeld zijn mensen gelijk hoe ziet een rechtvaardige
samenleving er uit.
Cultureel relativisme dat gaat uit van een standpunt dat er geen algemene
universele principes zijn in de moraal, dus een bepaalde handeling wordt in de ene
cultuur goed- maar in de andere cultuur afgekeurd.
Er is een aantal fundamentele kritiek punten op het cultureel relativisme:
1. Het leidt tot morele verlamming of apathie omdat het geen basis geeft van waaruit
morele praktijken bekritiseerd kunnen worden. Zoals het stenigen van vrouwen, kritiek
is onmogelijk omdat deze daden passen binnen de in die tijd en die samenleving
heersende opvattingen.
2. Het maakt hervorming in principe verwerpelijk omdat die ingaat tegen de culturele
opvattingen die op dat moment heersen.
3. Tolerantie staat bij hen dus hoog aangeschreven maar daarmee wordt het een
universele waarde.
Universele waarden: waarden die overal en altijd geldig zijn ongeacht traditie een
cultuur.
Beschrijvend universalisme betekent dat het een feit is dat overal dezelfde
waarden gelden.
Normatief universalisme streeft ernaar dat bepaalde centrale waarden mondiaal
worden aanvaard, hier gaat het om een ideaal, bijvoorbeeld wat gij niet wilt dat u
geschiedt doe dat ook een ander niet. Deze in kan worden toegepast in allerlei
verschillende situaties.
Moral Luck (voorbeeld van de vrachtwagen chauffeur door rood ligt) waarin er een
zelfde situatie afspeelt maar de omstandigheden tevens verschillen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evelienfonk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.