Summary
Samenvatting Hoofdstromingen van de Middeleeuwen
- Course
- Institution
Een samenvatting van alle nuttige informatie uit de hoorcolleges van Hoofdstromingen van de Middeleeuwen
[Show more]
Seller
Follow
amyvanmeren
Reviews received
Content preview
Hoofdstromingen van de middeleeuwen Stella Bult10983406
College 1 4 september
Beginnen in Rome. Er is daar een cultuur ontwikkeld die allerlei stromingen overneemt.
Transfer.. Hoe kom je ertoe om iets te gaan maken? Waarom herkennen wij direct Adam en
Eva. Kunst wordt ook nooit zomaar gemaakt. Artikelen op canvas zijn aanvullingen.
Powerpoint is heilig voor tentamen.
Facultatieve excursie op 5 oktober Aken.
Het is belangrijk om in een kerk te zijn en relieken te zien. De basis hiervan ligt in het
Romeinse rijk. Rome was het kloppend hart en daar reisden veel mensen langs. Je mocht
niet in de stad begraven worden, dit was puur hygiënisch. Dit was eigenlijk in alle steden.
Dus langs de wegen die de stad uitleiden. Langs de wegen waren allerlei kleine graftombes.
Kan gecremeerd worden maar ook in sarcofagen. In Rome was het gewoonte dat je de
doden gingen bezoeken, meestal op de dag dat ze waren gestorven. Niet per se omdat er
een hemel was maar de doden waren wel nog ergens, in het dodenrijk maar om ze te
bezoeken kon je ze gunstig stemmen en ze behoorden tot jouw grote familie en met
bezoeken bevestig je die band.
Op de graftombes waren portretten en namen, daarmee stond je in contact met de doden,
je mag ze niet vergeten. Dit principe evolueert tot hoe er met heiligen wordt omgegaan.
Heiligen trekken ook mensen die geen familie zijn. Dat principe komt tot de heilige verering.
Op een gegeven moment komen de graftombes onder de grond en daar komt een compleet
netwerk van catacomben. Het probleem hierbij is dat je je doden niet zo goed meer kan
bezoeken onder de grond. Vaak voor de ingang komt een praktische ruimte waar je samen
kan komen. Die gangen komen uit op kamertjes en die kamertjes zijn vaak beschilderd.
Belangrijk: een catacombe was geen schuilplek voor vervolgde eerste Christenen.
Veel schilderingen tonen diner scenes.
Ontkrachting van aannames
- Aanname 1: christenen vieren de eucharistie. In de middeleeuwen is dit heel
belangrijk. Het laatste avondmaal komt veel voor in de middeleeuwse kunst. 12
apostelen, Christus in het midden. Hoe konden ze denken dat de afbeelding in de
catacombe het laatste avondmaal? Zijn maar 6 mensen. Onderzoek heeft
aangetoond dat het geen laatste avondmaal is. Het is een maaltijd die in vriendschap
de doden herdenken (Romeins). Agape is de naam voor de maaltijd. “Geestelijke
liefde”
- Aanname 2: christenen verschuilen zich in de catacomben vanwege voortdurende
christenvervolgingen. Onzin, je kan er niet met veel mensen samenkomen. Komt
door films. Christenvervolgingen in Rome. Het idee kwam dat christenen constant
werden gevolgd. Maar daar kun je vraagtekens bij zetten. Nero werd als nare slechte
man neergezet, hij was geen fijne man maar het werd overdreven. Hij was niet erger
dan andere keizers. Hij werd als de ultieme christenvervolger neergezet. Ze werden
af en toe vervolgd. Er zijn schaaltjes waaruit je drinkt en daar komt een voorstelling
in afgebeeld, zo ook vervolgingsscenes en mensen voor de leeuwen gooien. Dit was
gebruikelijke stof, niet per se alleen christenen. Het werd niet allemaal op hen
toegespitst. Werden meerdere mensen vervolgd.
,- Aanname 3: christenen moesten wel in de catacomben want ze hadden geen kerken.
Met keizer Constantijn stopt de marginale rol van Christenen, hij gaat ze een plek
geven. Hij gaat kerken aanwijzen. Vanaf de 1e eeuw zijn er al groepen christenen en
die hadden al een bisschop, maar vanaf Constantijn krijgen ze een echte plek. Vanaf
toen werden er met staatsgeld kerken gebouwd op plekken waar belangrijke mensen
begraven liggen. Maar huiskerken bestonden al voor Constantijn, zoals de S.
Pudenziana. Mensen stelden hun huis daarvoor beschikbaar om de eucharistie te
vieren. Dit was het huis van rijke man en die deed dat echt niet als je constant
vervolgd werd.
- Aanname 4: alle schilderingen die we in de catacomben aantreffen zijn voor
Christenen gemaakt en moeten daarom christelijk geïnterpreteerd worden. Heel veel
dingen zijn wel christelijk, maar heel veel ook niet. Veel schilderingen zijn al voor
Constantijn aangebracht.
- Conclusie: catacomben dienden voor begraven, niet voor geheime bijeenkomsten, of
als schuilplaats van vervolgde christenen.
Onderzoek naar catacomben. Waarom denken we dat het christelijk is? De eerste
onderzoeker die hiernaar kijkt is Antonio Bosio (1575/76-1629). Tijdens deze tijd werd
het huis van Nero ontdekt. Er gingen verhalen rond dat er allemaal ruimtes onder de
grond waren waar schilderingen zijn. Bosia maakte dit toegankelijk door het te
onderzoeken. Maar daardoor komen er allemaal mensen die toeristisch gaan doen en dit
was heel schadelijk. Maar degene die echt verantwoordelijk was voor de ontdekking van
schilderingen was Paus Pius IX. Zijn idee was dat de eerste bisschoppen het ideaalmodel
waren. Pius wilde dat de begraafplaats van alle vroege bisschoppen werd gevonden.
(Ruimte waar zij bijeen werden gelegd later). Giovanni Battista de Rossi werd de
huisarcheoloog van de paus en hij gaat graven. Hij kwam toen stenen tegen met namen
van de bisschoppen. Dus gevonden.
Dit is de aanzet van onderzoek naar heiligen in catacomben. Heel leuk. De Rossi doet
moedwillig alles christelijk interpreteren. Daarom denken wij dit nog steeds. Anders
werd de geldkraan dichtgedraaid. Er zijn een aantal symbolen waaraan je kunt zien dat
het christelijk is. Maar zo zijn er tal van dingen die niks met het Christendom te maken
hebben. Een vis werd gelinkt aan Christus. Maar dat was helemaal niet altijd een link
naar het Christendom.
Oude testament.
Hier is het heel duidelijk dat het Christelijk is, de scenes.
Offer van Isaac: je gaat dood, maar je wordt toch gered.
Jonas en de walvis. 3 dagen in de walvis, wie was nog meer 3 dagen weg? Christus. Jonas
aan de ene kant en Christus aan de andere kant, link nieuw en oud.
Dit gebeurt ook met nieuwe testament.
Ander beeld van scenes, zoals bij drie koningen.
Verrijzenis van de doden, opwekking van Lazarus, na drie dagen.
Antieke symbolen die door Christenen worden overgenomen. Maar wanneer is iets nou
specifiek Christelijks? De pauw bijvoorbeeld. Die komt uit het Midden-Oosten. Het
symbool voor eeuwig leven. Je kon het eten na het heel lang in de grond te stoppen.
,Zoveel pauwen in catacomben hoeft niet te betekenen dat het Christelijk is. Handen in
de lucht van mensen in afbeeldingen is een gebedshouding, dit was geworteld in de
romeinse cultuur en werd overgenomen door de Christenen. De christenen zijn eigenlijk
Romeinen dus helemaal niet gek dat ze hun oude symbolen blijven gebruiken.
De goede herder is ook niet typisch christelijk.
Zijn er aanwijzingen dat er mensen in die catacomben liggen die niet christelijk zijn?
Catacombe aan de Via Torlonia. Daar zijn minoras (7 armige kandelaars) in afgebeeld. Dit
zijn dus mensen die geassocieerd zijn met het jodendom. Ook een nis afgebeeld waarin
de Thora is afgebeeld. Allemaal dingen die verwijzen naar Jodendom. Binnen het
jodendom mag je niet afbeelden, geen beeldende kunst. Er is best een aanwijzing dat er
grote complexen zijn dus algemene begraafplaatsen waar iedereen z’n weg kon vinden.
Catacomben
De ruimtes bij het begin van de ingang zijn het oudst, ze worden langzamerhand
uitgebreid.
Afbeelding van Hercules, Ametus en Alceste. Hij is nog populair in het Christendom.
Hercules is godenjong. Admetus is op een slang getrapt en wil niet dood, hij kan iemands
plek innemen. Zijn vrouw Alceste neemt zijn plek in. Hercules gaat haar redden uit het
dodenrijk. Verwijzing naar eeuwig leven. Het is alleen totaal niet Christelijk.
Hercules verslaat de Hydra. Ook niet christelijk.
Hercules en de appels der Hesperiden. Ook niet christelijk. Er is een boom en Hercules
moet de appels gaan halen, lukt niet want een monster bewaakt de appels. Christenen
wilden dit Christelijk interpreten, naakte man met een slang om een boom: Adam. Maar
dat is het natuurlijk niet.
De mensen die deze grafkamers maakten, waren van allerlei markten thuis. Je moet dit
zoeken in dat de kunstenaar vertrouwd was met christendom en jodendom etc.
Ingewikkeld verhaal. Eerste verhaal is overwinnen van de dood en de twee anderen is
het overwinnen van het kwaad. Stilistisch lijkt het ook op elkaar.
In het kamertje ernaast is de opwekking van Lazarus te zien. Dit is een puur
nieuwtestamentische scene. Dit wil de dode dat hem overkomt. Aan de andere kant zie
je de doortocht door de Rode Zee. Dit is een oudtestamentische scene. Dat dat
tegenover elkaar zit, daar is over nagedacht. De groepen volgelingen zitten tegenover
elkaar, de hoofdfiguur etc. De kunstenaar wil vertellen dat het een met het ander te
maken heeft. Men wil het oude met het nieuwe testament koppelen. De hele
middeleeuwen zijn ze bezig dat de belangrijke figuren uit het oude testament dat dat
voorafspiegelingen van Christus.
De afbeeldingen horen bij elkaar, de figuren hebben allebei een staf om de reddingsactie
te doen. Scene boven de afbeelding. Een zuil met vlammen boven de opwekking van
Lazarus. Hier zie je Mozes die 10 geboden kreeg van God, dit boven het hoofd van
Christus. God openbaart met de geboden hoe de mens moet leven. Mozes had de oude
wetten en Christus brengt de nieuwe wetten. Constantijn brengt dit afbeelden aan de
man. Veel staatsgeld, ingewikkelde theologische programma’s, daarom denkt men dat
deze scenes later zijn gemaakt. De kunstenaars zijn ontwikkeld en hebben kennis (of
worden geleid door iemand met kennis). Dit is een interessant ding.
, Veel afbeeldingen ondanks beeldverbod.
Ander kamertje in via latina. Een dikkige man met 12 volgelingen. Het is verleidelijk van
Christus met apostelen. Volgeling die met tak op een dode wijst. We weten niet wat het
is.
Syncretisme
Je werd na Constantijn of Christen of heiden. Dus dat vertaalde zich in de scenes. Maar in
de catacomben zie je dat de gelovigen vredig naast elkaar leefden. De kunstenaars
waren van alle markten thuis en wisten van alles wat.
Kistje van Projecta, make-up doos. Badhuis afgebeeld. Projecta is afgebeeld die zich mooi
maakt. Venus is ook afgebeeld. Godin van de liefde en schoonheid. Projecta imiteert wat
Venus aan het doen is (kistje en spiegel in de hand). Projecta wordt vergeleken met de
godin van de liefde en de schoonheid. Duidelijke relatie. Ze lijkt op deze manier heidens.
Maar ze kwam uit Christelijke familie, haar man niet. Geen probleem hiermee. Geen
probleem om vergeleken te worden met heidense god.
Sarcofaag in Ostia. Goede herder afgebeeld met lier. Alle dingen gaan door elkaar heen
lopen. Orpheus speelde ook op de lier en alle dieren kwamen daardoor op hem af. De
wijze waarop Orpheus is afgebeeld lijkt heel erg op de wijze waarop de herder is
afgebeeld. De enige manier waarop je de herder herkent is het schaapje onder hem.
Thema’s gaan door elkaar heenlopen. Orpheus krijgt de betekenis die de goede herder
ook krijgt.
Afbeelding van Hermes toont Dionysius aan Tropheus en Ambrosia. Dit lijkt op scene van
drie koningen. Nimbus wordt in de oudheid al gebruikt. Christelijke scène gebruikt en die
aangepast aan oude scene. Andersom!
Dura Europos.
257 ingenomen door de Sassaniden en daarna verlaten. Tijdscapsule.
Allerlei culturen door elkaar.
Zoroaster. Mutsje en mantel van cultleider. Iconografie die voor al die culten min of
meer hetzelfde is. Ook hier is een goede herder te zien. Op grote afstanden zijn de
iconografische details hetzelfde. Ook een Adam en Eva scene bij de boom. Ruim voor
Constantijn. Dat Christenen afbeelden speelde dus daarvoor al. Ook een kamer met
afbeelden van oude testament van Jodendom. Dus bij deel van joden al beeldtraditie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amyvanmeren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77254 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now