Summary
Samenvatting communicatiewetenschappen 1
- Course
- Institution
Samenvatting slides + eigen notities
[Show more]
Seller
Follow
lucillestrobbe
Content preview
Communicatiewetenschappen 1Kennen:
- Oorsprong
- Auteurs
- Historische ontwikkeling
- verbanden theoretische stromingen
- theorieën en concepten omschrijven, illustreren& linken aan elkaar
- onderzoeksvragen contextaliseren
- meerkeuzevragen op examen (40)
media = wordt gebruikt om te communiceren waar er gebruik wordt gemaakt van zender,
medium en ontvanger. Neemt een toenemende rol aan.
Multi- en interdiscipinariteit = er komen inzichten ook uit andere richtingen. Vb. sociologie,
politieke wetenschappen,..
Maatschappelijke en historische context
Mens- en maatschappijbeeld
- iedereen heeft een ander beeld
- vb. cultivatie (gevaarlijke wereld),…
de vietnamoorlog is gestopt door onderandere de media waar er fotos verschenen
(gruwelijke beelden)
Bouwstenen van een discipline en praktijk: het teken en het
communicatieproces
Het teken, semiotiek en representatie
Semiotiek
• Teken = basiselement van het communicatieproces / betekenisvol communiceren
• Domein van de semiotiek / semiologie: leer van de tekens, van het betekenisvol
gebruik van tekens Hoe functioneren tekens en ontstaat betekenis?
= centrale vraag in hedendaags communicatiewetenschappelijk onderzoek rond
media- inhoud en mediareceptie
• Bestaat uit 3 centrale studiedomeinen
§ tekens zelf en indeling in soorten
§ codes of systemen waarbinnen tekens georganiseerd zijn (vb. grammatica) ->
verdere stap
§ cultuur waarbinnen tekens en codes opereren en andere betekenis geven->
nog dieper
, • Teken is het kleinste basiselement, als je dit onderzoekt dan bevindt je in het thema
‘semiotiek’. Dat is de leer van de tekens, hoe worden die gebruikt, karakteristieken,
dat ze betekenis geven
• Is bezig met de studie hoe de tkens ontstaan en functioneren
Semiotiek (2)
• Verschillende subdisciplines van semiotiek
§ Fonologie: studie van klanken en letters
§ Syntaxis: studie van taalconventies en betekenisvolle patronen van tekens
(= eerder technisch, bv. staan letters en woorden in de
juiste volgorde?)
§ Pragmatiek: studie van de relatie betekenis & gebruiker van het teken staan
central en hoe dat dat betekenis geeft (hoe spelen context en sociale
factoren een rol in betekenisgeving)
§ Semantiek: studie van de relatie tussen het teken en de betekenis die aan een
teken wordt toegekend
• Centraal: representatie
- Hoe werkt betekenis geven aan tekens? Toespitsen op het representatieproces. Hoe
dat de tekens betekenen. Gaat over hoe dat betekenis tot stand komt, de productie
- Concepten in ons hoofd die we gaan uitdrukken en dan zijn er 2 verschillende
stappen van representatie. Concepten in ons hoofd en een taal waarmee we kunnen
spreken
Representatie
• Complex proces: verbinden van betekenis - taal - cultuur
• De productie van betekenis van concepten in ons hoofd d.m.v. taal
• De link tussen concepten en taal die ons in staat stelt te verwijzen naar de
werkelijkheid en een imaginaire wereld
• Twee processen of representatiesystemen
§ Systeem dat objecten, mensen, gebeurtenissen verbindt aan een reeks
concepten of mentale representaties die we in ons hoofd meedragen
§ Talig systeem om een gedeelde conceptuele ‘map’ in een gemeenschappelijke
taal te vertalen
§ Zodat concepten correleren met woorden, beelden, geluiden – d.w.z. tekens
Werkelijkheid, onze wereld van ideen worden concepten in ons hoofd, om die ideen
kenbaar te maken is er een tweede stap; spreektaal en gebarentaal. Hiervoor hebben we
een gemeenschappelijke taal nodig. Woorden die je uitspreekt zijn ook tekens.
Representatie: voorbeeld
Er vormt eerst een concept van een roos in je hoofd; steel met blaadjes, een idee van die
roos. Dan heb je een teken nodig om dit uit te drukken, namelijk het word rood
Is dus concepten en tekens (de 2 stappen van het representatieproces) betekenis is hiervzn
afhankelijk.
, 1. Systeem van mentale representaties
• Betekenis is afhankelijk van (het systeem van) concepten in onze gedachten die de
wereld representeren en toelaten ernaar te verwijzen
• Van eenvoudig naar complex (vb. ‘oorlog’, ‘liefde’, ‘de duivel’, …)
• Systeem-karakter: organiseren, clusteren, ordenen, classificeren van concepten en de
complexe relaties ertussen
§ Vb. via sequentie
§ Vb. via gelijkenissen/verschillen
- ≠ classificatiesystemen om concepten te ordenen
o Kunnen erg verschillen (vb. hemel-hel)
o Bemoeilijkt uitdrukken en delen van ideeën
o Enerzijds: elkeen interpreteert de wereld verschillend
o Anderzijds: toch relatief overeenkomstige systemen van mentale
representatie die communicatie mogelijk maakt
Hoe? – via taal
Orde brengen in ons hoofd:
Sequentie: het ene volgt het andere, vb. Brand
Gelijkenissen en verschillen: vb. Vogel, vliegtuig en superman. Die dragen mee aan
betekensi, ze kunnen alle 3 vliegen, er komen verschillende tekens met elkaar in contact. Er
zit een zekere orde in.
Om dit te kunnen ordenen.
Hemel en hel zijn concepten die je kent en kan je iets bij voorstellen, maar bij iemand
anders kan dat veel meer betekenis hebben. Dus we gebruiken verschillende orderingen.
Draagt bij dat het soms moeilijk is om te communiceren. Delen van ideeen is moeilijk,
iedereen kan het anders interpreteren.
2. Taalsysteem
• ‘Vertaling’ van gedeelde conceptuele map in gemeenschappelijke taal
• Zodat concepten en ideeën correleren met geschreven woorden, gesproken
geluiden, visuele beelden – m.a.w. ‘tekens’
• Tekens representeren concepten en conceptuele relaties ertussen die we in ons
hoofd meedragen
• Elk geluid, woord of object dat als teken fungeert en met andere tekens in een
systeem is georganiseerd, betekenis draagt en uitgedrukt wordt is deel van een taal
‘linguistic turn’= dat belangrijk vinden
• Taal wordt in dit verband breed begrepen. De taal begrijpen we breed: Vb.
Gebarentaal, morsecode, braille, gezichtsuitdrukkingen, taal van
verkeerslichten(groen, rood, oranje) en kledingstijl is ook een taal. (want je wilt
daarmee iets uitdrukken, vb. Tijdens mondeling examen mooi gekleed)
Beide representatiesystemen zijn de betekenissystemen van een cultuur
Zodat wanneer de concepten in ons hoofd gevormd zijn, we die kunnen uitdrukken. We gaan
onze concepten vertalen via een taalsysteem in een gemeenschappelijke taal.
Taal wordt ook verbonden met cultuur, vb. hippies
, Twee representatiesystemen aan het werk
• Twee representatiesystemen: conceptuele map en talig systeem
• Arbitraire relatie (vb. vis)
• Betekenis wordt geconstrueerd via codes die beide systemen linken
• Codes
§ laten effectieve communicatie toe
§ zijn het gevolg van sociale conventies (die we al doende leren)
§ zijn cultureel gebonden (kunnen verscihillen) vb. Tekens die wijzen op
sneeuw, hagel en sneeuw: dan kunnen we zeggen vorst,, winterse neerslag,..
- Betekenis ligt nooit vast, is een complex proces
- Betekenisgeving
o Dynamisch proces; verandert in de tijd (vb. slang, stout, gay, sokken)
o Constructie via betekenisgevende praktijken
- Betekenis, taal en representatie - essentiële onderdelen van cultuur
Belangrijk: inzien dat de relatie tss concept en teken is arbitrair (dat ligt niet vast). Als je een
vis ziet zal niet iedereen vis zeggen, een ander teken doen, in een andere taal zeggen
De link tss het concept en het teken dat we ervoor gebruiken is arbitrair, zit geen logische
vanzelfsprekende manier in.
Verschillende soorten tekens, vb. Foto van een beer is anders dan het word beer. Arbitraire
relatie daartss
Als er geen logica inzit, kunnen we via codes het concept linken aan het teken.
Betekenis ligt nooit vast, als we naar reclama kijken, of iets horen dan zien we dat elk anders
door onze achtergrond,..
Gay betkende vroeger jolig en nu verwijst dat naar seksuele voorkeur.
Vb. Als kind droeg je graag witte sokken en dan later niet meer want was not done
Het tekensysteem van de Saussure
• Ferdinand de Saussure (1857-1913)
• Twee kernelementen:
§ betekenaar / signifiant / signifier
- Materiële tekenvorm of (fysieke) verschijningsvorm
- Betekenisdrager
- Beeld, klank, geschreven woord, …
§ Betekende / signifié / signified
- (Mentale) concept, begrip, idee, waar de materiële tekenvorm naar
verwijst
• Vb. Van het teken roos is de betekenaar ‘r-o-o-s’
• Twee kernelementen want dat zit niet in het teken zelf, is het gevolg van afspraken
Het tekensysteem van de Saussure (2)
• Betekenis door verhouding tekens tegenover andere tekens (en niet zozeer de
referent).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lucillestrobbe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now