Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had
dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?
(einde wo1 tot einde wo2)
Tijdvak 9:
Ka 37: De rol van moderne propaganda en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
Ka 38: Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme
Ka 39: De cisis van het wereldkapitalisme
Ka 40: Het voeren van twee wereldoorlogen
Ka 41: Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op joden
Ka 42: De Duitse bezetting van Nederland
1. Het einde van het Duitse keizerrijk (vooral Ka 40)
1914: Duitse keizerrijk neemt deel aan de Eerste Wereldoorlog
Verwachting was: korte snelle oorlog die gewonnen gaat worden
Realiteit: uitzichtloze loopgravenoorlog met veel slachtoffers
1918: oorlog verloopt niet goed voor Duitsland:
- Duitsland kwam klem te zitten tussen UK en Frankrijk in westen en Rusland in
het oosten.
Toegangswegen over zee worden afgesloten. Geallieerde zeeblokkade zorgt
voor voedselschaarste.
- Duitsland verliest terrein. VS eisen democratische hervormingen, voordat ze
aan vredesonderhandelingen beginnen.
Oktober 1918: keizer Wilhelm II stelt een nieuwe regering aan die
vredesonderhandelingen moet starten.
Ondanks vredesonderhandelingen moet de Duitse vloot ten aanval trekken tegen de
Britse vloot.
Duitse matrozen weigeren (waarom nu je leven wagen, als er
vredesonderhandelingen zijn) -> Dat zorgt voor begin van opstand -> Uiteindelijk
komt er een nieuwe sociaaldemocratische regering. -> keizer wilhelm II treedt af.
Duitsland wordt een republiek. -> sociaaldemocratische regering tekent een
wapenstilstand
, 2. Wankele democratie (ka 37, 38, 40)
Sociaaldemocratische regering wil na de wapenstilstand een parlementaire
democratie opbouwen.
Soevereiniteit ligt bij burgerbevolking, door verkiezingen
volksvertegenwoordiging en regering die zich moet houden aan de grondwet.
Belangrijke voorwaarde voor parlementaire democratie is vertrouwen van de
bevolking, maar er is veel onrust in Duitsland na de wapenstilstand.
Communistische KPD wil, net als in Rusland, een communistische staat zonder
parlement en politieke partijen -> die proberen de macht te grijpen in Berlijn ->
opstand mislukt, maar sociaaldemocratische regering verhuist naar stadje Weimar
(te veel onrust in Berlijn): Republiek van Weimar
Ook andere groepen zijn niet blij met parlementaire democratie:
Oude conservatieve elite wil terug naar de tijden van het keizerrijk: (hadden veel
macht in de tijd van het keizerrijk)
- Minder macht voor politieke partijen
- Meer macht voor elite
Extreemrechtse nationalistische groepen zijn teleurgesteld door de wapenstilstand.
- De nieuwe Duitse regering heeft Duitsland verraden door zich over te geven
Die twee samen noemen we de dolkstootlegende , een complottheorie:
Het Duitse leger had de Eerste wereldoorlog kunnen winnen, maar het verraden door
de sociaaldemocratische regering die de wapenstilstand tekende
3. Hoge herstelbetalingen (vooral ka 40)
Na eerste wereldoorlog volgt vrede van versailles (1919) belangrijkste bepalingen:
- Duitsland is schuldig voor het uitbreken van WOI
- (gevolg) Duitsland moest grote herstelbewijzingen betalen
- Duitsland moest grondgebied en koloniën afstaan
- Duitsland mag slecht een klein leger hebben
Veel Duitsers voelen zich vernederd door deze bepalingen.
Gevolg van vrede van versailles: De Duitse economie lijdt onder herstelbetalingen en
verlies van grondstofrijke gebieden
1923: achterstand in betalingen, Frankrijk en België bezetten het Ruhrgebied (hart
van Duitsland misschien wel, met idee als we het niet krijgen komen we het halen)
Dit leidt tot staking van Duitse arbeiders in Ruhrgebied -> de Duitse regering drukt
geld bij om lonen door te betalen -> Duitse geld wordt minder waard
(Amerikanen zijn bang voor nog een grote oorlog) 1924: Dawesplan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilselaar2004. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.02. You're not tied to anything after your purchase.