Summary
Strafrecht samenvatting eerste jaar
- Course
- Institution
Een volledige samenvatting van het vak Strafrecht in het eerste jaar Rechtspraktijk.
[Show more]
Seller
Followshanyawouters
Content preview
Waarom straft het recht? Welke functies van destraf zijn er?
1. Algemeen preventieve functie
= wilt eventuele overtreders van de wet afschrikken
middel om criminaliteit te voorkomen
Bv. Je houdt je aan de snelheid om een boete te voorkomen.
Preventieve functie van een lange gevangenisstraf is klein. Wij vermoorden niemand
omdat er bij de meeste een moreel kompas is dat zegt dat je dat niet doet, niet
omdat we bang zijn voor een lange gevangenisstraf.
!!! werkt enkel als het systematisch wordt toegepast: uitvoering is te onregelmatig en
pakkans is te klein dus het mislukt heel erg.
2. Bijzonder preventieve functie
= straf om te zorgen dat een dader opnieuw strafbaar gedrag zal vertonen.
Bv. gevangenisstraffen en boetes zorgen ervoor dat mensen niet nóg eens een
misdrijf gaan plegen.
In de praktijk werken boetes beter als gevangenisstraffe, veel mensen die 1x in de
gevangenis hebben gezeten belanden er nog eens.
3. Vergeldende functie
= onrecht dat door een misdrijf veroorzaakt werd, vergoeden.
Hoe? Je geeft de dader een sanctie die “pijn” doet.
Jij doet ons onrecht aan bv. ene kindje slaat, andere kindje slaat terug.
Bv.
- Fysieke pijn: iemand opsluiten, mobiliteit en privacy afnemen bv ET.
- Financiële pijn: boetes.
- Morele pijn: publicatie vonnis, afnemen van recht om te stemmen.
4. Verzoenende functie
= door de straf wordt het leed dat door het misdrijf veroorzaakt werd, hersteld.
Bv. werkstraf of nog milder: bemiddeling (enkel met toestemming). Slachtoffers van
zedenmisdrijven willen soms gewoon dat de dader hen in de ogen kijkt en sorry zegt.
5. Beschermende functie
= straf als middel om de maatschappij te beschermen tegen gevaarlijk gedrag
Bv. rijverbod: alhoewel veel mensen zonder rijbewijs rijden omdat het al is
ingetrokken, alcoholslot: verhindert dat mensen dronken achter het stuur zitten.
6. Resocialiserende functie
= de straf als middel voor de dader om te resocialiseren, dit is om op een aangepaste
manier terug in de maatschappij te kunnen worden opgenomen.
1
,De straf als actief instrument om de dader terug op te voeden, de straf is geen doel
op zich maar wordt een middel om de resocialisering te bewerkstelligen.
Deel 1: belangrijke begrippen
Wat is strafrecht?
Strafrecht in de brede zin = tak van het publiek recht met rechtsregels over:
- misdrijven en straffen;
- bevoegde rechtbanken;
- opsporing van en onderzoek naar misdrijven;
- uitvoering van straffen.
Strafrecht in de enge zin = de tak van het publieksrecht met rechtsregels over:
- gedragingen, die onder bepaalde voorwaarden en omstandigheden tegenover
bepaalde personen, misdrijven uitmaken;
- straffen die kunnen worden opgelegd;
- strafrechtelijke logica die rechtbanken moeten volgen om de straf te bepalen.
Strafrecht = publiek recht
Waarom?
Overheid heeft dominante functie. Overheid = openbaar ministerie / parket.
Slachtoffer en verdachte hebben belangrijke posities, maar wordnen iet in horizontale
positie bij elkaar gezet zonder objectieve derde (parket, procureur des Konings)
Misdrijven
= strafbare gedragingen van natuurlijke en rechtspersonen.
Voorwaarden: materieel, moreel en wederrechtelijk element.
Bv. kind dat stiekem snoep in mama’s kar legt waardoor mama buiten gaat zonder te
betalen is GEEN diefstal want er is niet aan alle voorwaarden voldaan.
Omstandigheden: verzwarende, verzachtende en verschonende omstandigheden.
Bv. bij verkrachting wordt gekeken naar de omstandigheden, die kunnen verzwarend
zijn wanneer er geweld gebruikt is of ernstige gevolgen zijn voor het slachtoffer. Ook
leeftijd is belangrijk bij zowel verdachte als slachtoffer.
Personen: hoedanigheid van daders en slachtoffers.
Straffen
- verschillende soorten straffen
- met minima en maxima
Bv. boete, gevangenisstraf,…
- reacties voor minderjarigen (maatregelen en sancties)
Bv. huisarrest, gesloten begeleiding in jeugdinstelling,…
- beveiligingsmaatregel voor geestesgestoorden: internering.
2
,Strafrechtelijke logica
- specifieke logica om te bepalen of er een misdrijf is, en zo ja welke de straf is.
- Strafrechtelijke constructies
rechtvaardigingsgronden;
poging tot een misdrijf;
mededaderschap en medeplichtigheid;
verzwarende omstandigheden;
schulduitsluitingsgronden;
gronden van niet toerekeningsvatbaarheid;
verschoningsgronden;
verzachtende omstandigheden.
Strafprocesrecht
= tak van publiek recht met procedure regels over:
opsporing van misdrijven
onderzoek naar misdrijven
berechting van misdrijven
Bv. monopoly: strafrecht zijn de kaarten en het geld en de huizen enz., het
strafprocesrecht zijn de spelregels, wat en wanneer je mag bouwen etc.
Opsporting en onderzoek
Regels over de opsporingsambtenaren: over wie de vaststelling van een misdrijf kan
doen.
Regels over hoe dit moet gebeuren:
regels over het opsporingsonderzoek o.l.v. de PK;
regels over het gerechtelijk onderzoek o.l.v. de OR.
De berechting
Door bevoegde rechtbanken;
hangt af van:
Soort misdrijf
technieken van correctionalisering en contraventionalisering;
komt ook al ter sprake in strafrecht, niet strik te scheiden.
Strafuitvoeringsrecht
= tak van publiek recht met rechtsregels over:
de uitvoering van de verschillende straffen;
de interne en externe rechtspositie van gedetineerden.
Uitvoering van straffen
Uitvoering van vrijheidsberovende straffen.
uitvoering van werkstraffen en andere alternatieve straffen;
3
, uitvoering van geldboeten.
De rechtspositie van gedetineerden
Interne rechtspositie: rechten en plichten binnen de gevangenismuren;
externe rechtspositie: modaliteiten tijdens uitvoering van straf waarbij gedetineerden
onder bepaalde voorwaarden buiten de gevangenis kan functioneren.
Het legaliteitsbeginsel
Art. 12 Gw.
Art. 2 Sw.
Art. 7.1 en 7.2 EVRM.
Art. 15.1 BUPO-Verdrag.
Wat?
Geen misdrijf zonder wet
Geen straf zonder wet
Doel? Bescherming vd burger tegen willekeurd vd overheid
Je kan niet ‘vinden’ dat iets een misdrijf is zonder dat er een wet is die dat zegt. Je
kan gedrag ongepast vinden maar zonder wet kan je niet straffen.
Gevolgen
Bronnen zijn steeds ‘wettelijke bronnen’: wet heeft meest brede betekenis vh woord.
Wet, decreet, ordonnantie, maar ook krachtens een wet dus KB, MB,…
Letterlijke interpretatie vd strafwet: rechter moet zich houden aan wat in de wet staat
Evolutieve interpretatie vd strafwet: rechter mag rekening houden met het feit dat
onze maatschappij evolueert. art. 375 Sw.
Bv. toen de wet van verkrachting is ontstaan ging men er vanuit dat verkrachting
enkel een man de vrouw kon verkrachten. Ook over dat een vrouw kan verkrachten of
verkrachting binnen het huwelijk of verkrachting tussen 2 personen van hetzelfde
geslacht is toen niet nagedacht terwijl het wel mogelijk is.
Niet retroactiviteit van de strafwet
Niet-retroactiviteit van de strafwet
= uitgangspunt
De strafwet geldt vanaf inwerkingtreding tot opheffing/vernietiging vd wet
Probleem: wet wijzigt vaak
nieuwe misdrijven worden ingevoerd en oude misdrijven worden afgeschaft.
De strengere strafwet kan NIET retroactief toegepast worden.
De mildere strafwet kan WEL retroactief toegepast worden.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shanyawouters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.33. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now