Hoofdstuk 12: Hormonen
12.1 De aanmaak van hormonen
Hormonen zijn signaalstoffen die lichaam via bloed naar cellen vervoert. Hormoonklieren zijn endocriende
klieren (geven producten af aan inwendige milieu, bloed en weefselvloeistof (via bloed), cellen en lymfe.
Producten van zweet- en verteringsklieren komen in uitwendige milieu terecht. Dat zijn exocriene klieren.
Hormonen komen overal in je lichaam, maar komen alleen binnen bij cellen met passende receptoren voor
een hormoon. Deze doelwitcellen bevinden zich in doelwitorganen en -weefsels. Hormonen uit
geslachtsklieren stimuleren celdeling in verschillende delen van lichaam. Ook bevorderen ze ontwikkeling
van secundaire geslachtskenmerken en beïnvloeden gedrag.
Centrale hormoonklier is hypofyse (klein orgaan met diameter van ongeveer 1cm net onder hersenen. Binas
88C). Vanuit hypothalamus, deel van hersenen vlak boven hypofyse, ontvangt hypofyse informatie over
lichaam. Hypofyse regelt ook groei en rijping van geslachtscellen.
Hypofyse bestaat uit twee delen: neurohypofyse (hypofyseachterkwab) en adenohypofyse
(hypofysevoorkwab). Neurohypofyse bevat zenuwweefsel met daarin uitlopers van neuronen uit
hypothalamus. Adenohypofyse bestaat uit klierweefsel.
Als reactie op dalende bloeddruk maken neuronen in hypothalamus neurohormoon ADH. Via uitlopers van
neuronen komt ADH in neurohypofyse, waar uitlopers het afgeven aan bloed. Een tweede neurohormoon,
oxytocine, beïnvloedt concentratie gladde spieren in baarmoederwand bij bevalling en is betrokken bij
sociaal gedrag. Andere neurohormonen uit hypothalamus stimuleren adenohypofyse. Synapsen in
hypothalamus geven releasing-hormonen af aan bloed, waarna ze rechtstreeks terechtkomen in
adenohypofyse. Zo stimuleer FSH-releasing-hormoon adenohypofsye tot afgifte van FSH. Weer andere
neuronen van hypothalamus geven inhibiting-hormonen af, die productie van bijv. FSH remmen. FSH
stimuleert groei en ontwikkeling van follikels in eierstokken. Stijging van oestradiol stimuleert dan weer LH.
Veel hormoonconcentraties zijn op deze manier (via negatieve terugkoppeling) geregeld, waardoor
concentratie van hormoon in bloed voortdurend rond de norm blijft.
Sommige voedingsstoffen binden aan membraanreceptoren. Deze zijn bestemd voor hormonen.
12.2 Reacti es op hormonen
Onder normale omstandigheden vindt coördinatie van homeostase plaats in aantal stappen. Om te groeien
geeft hypothalamus hormoon GHRH af afgifte groeihormoon GH deling kraakbeencellen wordt
gestimuleerd uit lever komt stof IGF vrij. Bij stress komt CRH vrij zet hypofyse aan tot
adrenocorticotroop hormoon (ACTH) stimuleert cellen van bijnierschors tot afgifte van diverse
hormonen, o.a. cortisol (verhoogt bij stress hartslag, glucosespiegel van bloed en maakt je alerter).
Alleen doelwitcellen bezitten juiste receptoren voor dat hormoon. Hoe herkenning verloopt, hangt af van
type hormoon.
Hydrofobe steroïdhormonen (uit cholesterol) gaan eerst door celmembraan en hechten dan aan
receptoren in grondplasma van cel. Daar vormt het hormoon met eiwitreceptor een hormoon-
receptorcomplex. Dit activeert DNA. Via RNA ontstaat in grondplasma bepaald eiwit dat in cel
bijvoorbeeld werkt als enzym.
Tyrosinehormonen zijn ook hydrofoob. Deze hormonen (uit aminozuur tyrosine) bereiken hun
doelwitcellen op twee manieren. Schildklierhormoon bijv. bindt net als steroïdhormonen aan
receptoren in grondplasma. Adrenaline bindt aan receptoren in celmembraan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jasmijnjeulink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.