Dekweefsels vormen als fysieke barrière mechanische afweer tegen ziekteverwekkers en
gevaarlijke stoffen. Bestaan uit laag aaneengesloten cellen waar grote moleculen en
ziekteverwekkers niet doorheen kunnen. Zo beschermen dekweefsels inwendige milieu tegen
schadelijke invloeden van uitwendige milieu.
Opperhuid is voorbeeld van dekweefsel. Buitenste laag is hoornlaag (bestaat uit dode, verdroogde
cellen). Bij wondje in de huid kunnen huidbacteriën binnendringen en ontstekingen veroorzaken.
Vanuit basale cellenlaag groeit afslijtende opperhuid aan. Basale cellenlaag is dun en bestaat
vrijwel alleen uit stamcellen. Onder opperhuid bevindt zich lederhuid (laag bindweefsel dat bestaat
uit elastische vezels die huid soepel maken. Bevat veel zintuigjes). Daaronder bevindt zich
onderhuids vetweefsel (werkt als warmte-isolatie).
Melanocyten (pigmentvormende cellen in basale cellenlaag) hebben lange uitlopers met korrels
melanine. Dat pigment hoopt zich op om kernen van naburige cellen en beschermt zo DNA. Als dat
niet gebeurt, kan door uv DNA beschadigen.
Sommige organen zijn aan de binnenkant bedekt met speciale cellaag: slijmvlies. In dit dekweefsel
scheiden slijmbekercellen slijm af dat bacteriedodende stoffen bevat. Meeste bacteriën overleven
biochemische barrière in maag niet.
Stekels op planten is bescherming voor de plant. Het is een vorm van mechanische afweer. Andere
planten maken stoffen waarmee ze zich beschermen. Dit is chemische afweer. Plantencellen
herkennen schadelijke schimmels en bacteriën via receptoren op celmembranen. Dat leidt tot
maatregelen, bijvoorbeeld sluiten van huidmondjes. Hierdoor verhinderen ze dat er meer bacteriën
binnenkomen.
21.2 Niet-specifi eke afweer
Bacteriën komen overal voor en hebben celwand, celmembraan en ribosomen. Cirkelvormig
chromosoom (DNA) ligt los in grondplasma. Daarnaast hebben ze aantal kleine cirkelvormige DNA-
moleculen: plasmiden. Ze hebben geen celkern en behoren dus tot de prokaryoten.
Virussen maken gebruik van cellen om zich te vermeerderen. Virusdeeltje bestaat uit erfelijk
materiaal met daaromheen eiwitkapsel (capside) en soms nog membraan met eiwitten afkomstig
van gastheer van virus (virusenvelop). Eiwitten van dergelijke virussen hechten aan
receptormoleculen op celmembraan aan gastheercel. Eenmaal gehecht passeert virus membraan of
gaat het via endocytose gastheercel in. Na vrijkomen integreert DNA van DNA-virus m.b.v. virale
enzym integrase in DNA in de kern. Bij RNA-virus kan dit niet. Om RNA in DNA van gastheercel te
krijgen, brengt virus ook enzym reverse transctiptase in. Dit vertaalt RNA naar enkelstrengs DNA,
waaruit dubbelstrengs DNA ontstaat m.b.v. DNA-polymerase van gastheercel.
Als ziekteverwekker toch huid of slijmvliezen passeert, treedt in bloed niet-specifieke afweer in
actie. Dat is opruimsysteem van witte bloedcellen en bloedeiwitten dat lichaamsvreemde deeltjes
die binnendringen onschadelijk maakt. Om taak goed uit te kunnen voeren, is afweersysteem in
staat onderscheid te maken tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd. Alle lichaamscellen zetten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jasmijnjeulink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.