Les 10 – CSA
Leerdoelen
1. De begrippen reinigen desinfecteren en steriliseren uitleggen en de relatie ertussen
benoemen en verklaren
2. De begrippen reinigen desinfecteren en steriliseren in verband brengen met het voorkomen
van infecties
3. De begrippen reinigen desinfecteren en steriliseren relateren aan materialen in de omgeving
van de patiënt
4. De sterilisatieprocessen van instrumentarium en disposable materialen kunnen beschrijven.
5. Uitleggen hoe een operatieassistent met steriel verpakte materialen moet omgaan
6. Reinigings- en desinfectiemethodes beschrijven voor ruimtes, meubilair en voorwerpen op de
operatieafdeling
Begrippen:
Reinigen: Onder reinigen wordt verstaan het verwijderen van zichtbaar vuil en onzichtbaar
organisch materiaal om te voorkomen dat micro-organismen zich kunnen handhaven,
vermeerderen en verspreiden. Kiemreductie.
Desinfecteren: De irreversibele inactivering van micro-organismen op levenloze
oppervlakken, alsmede op intacte huid en slijmvliezen. Desinfectie is gericht op het
minimaliseren van het risico van overdracht van micro-organismen. Niet alle micro-
organismen worden noodzakelijkerwijs geïnactiveerd; met name bacteriesporen overleven
veelal een desinfectieproces. Spore kunnen deze desinfectie overleven.
Steriliseren: Een proces dat alle micro-organismen op of in een voorwerp doodt of
inactiveert, zodanig dat de kans op aanwezigheid van levende organismen per
gesteriliseerde eenheid kleiner is dan 1 op 106
Steriel: als de kans op of in het product nog levende organismen voorkomen, kleiner is dan 1
op 1 miljoen.
Nooit desinfecteren zonder te reinigen als er nog weefsel (eiwit) op het materiaal zit dan
heeft de desinfectie geen kans op doordringen
Reinigen en desinfecteren zorgen ervoor dat er minder micro-organismen aanwezig zijn, die een
infectie kunnen veroorzaken. De kans op infecties wordt hierdoor kleiner.
Reinigen, desinfecteren en steriliseren omgeving van de patiënt
Bewaak steriliteit van het steriele operatieteam, operatiegebied en instrumentarium.
Direct melding maken van (dreigende) onsteriliteit
De omgeving van de patiënt kunnen pathogenen bevatten, deze kunnen door wervelingen
of door het aanraken ervan overgebracht worden op de patiënt.
Reinigen (ultrasoon) en demonteren/doorspuiten vindt plaats in vuile ruimte en sluis.
Controleren/monteren en opmaken/inpakken vindt plaats in inpakruimte.
Ontladen en controleren vindt plaats in steriele opslag.
Steriliteitsproces instrumentarium (kringloop)
Alle materiaal die in contact komen met de patiënt of het steriele veld worden beschouwd
als gecontamineerd en moeten systematisch schoongemaakt worden na de operatie.
Om kruiscontaminatie met andere patiënten, contact met bloedbaan van personeel en
beschadiging van materialen te voorkomen.
Het proces:
Gebruik op OK transport voorreinigen desinfecteren controleren samenstelling
verpakken steriliseren transport opslag gebruik op OK
, Voorreiniging
- Veeg direct na gebruik de ingreep of het onderzoek grove verontreinigingen af met een
gaasje. Pas hierbij op dat u zich niet verwondt aan scherpe delen.
- Spoel daarna bij nog zichtbare verontreiniging de instrumenten af onder de kraan. Doe dit
ook als het instrumentarium in aanraking is geweest met (fysiologisch) zout.
Verzamelen in afgesloten bak
- Om te voorkomen dat vuil droogt op het instrumentarium voordat het gereinigd wordt kan
er een enzymoplossing, foam, spray of een handdoek met water toegevoegd worden aan
het instrumentarium.
- Nat instrumentarium moet in een lekvrije bak of in een plastic zak vervoerd worden.
- Weekvloeistoffen moeten verwijderd worden, voordat het materiaal vervoerd wordt.
Demonteer het instrumentarium
Bewaar instrumentarium voor externe reiniging en sterilisatie
- Bewaar het instrumentarium in een oplossing van een instrumentreinigingsmiddel als het
niet binnen 24 uur verder wordt verwerkt.
- Bewaar het instrumentarium droog als het op dezelfde werkdag wordt verwerkt.
Laat het instrumentarium inweken aan de hand van de voorgeschreven gebruikswijze
Daarna wordt het instrumentarium met een machinaal of handmatig gereinigd en
gedesinfecteerd.
Na de schoonmaak worden de materialen gecontroleerd.
Verpakken:
- Verpak alle instrumenten die in contact komen met niet-intacte huid of slijmvliezen en
steriele lichaamsholten in speciaal voor sterilisatie bestemd verpakkingsmateriaal .
- Gebruik ‘beschermers’ om te voorkomen dat scherpe instrumenten de verpakking
beschadigen.
- Sluit de laminaatzakken volledig en let erop dat de zakjes geheel intact zijn.
- Plak een stukje sterilisatietape op de verpakking, zodat zichtbaar is dat het pakket een
sterilisatieproces heeft ondergaan, tenzij (laminaat)zakjes worden gebruikt die voorzien zijn
van een indicator.
Steriliseren
- Kies conform de voorschriften van de fabrikant van de autoclaaf voor het juiste
sterilisatieprogramma.
Drogen
- Kies conform de voorschriften van de fabrikant van de autoclaaf voor het juiste
droogprogramma.
- Haal de instrumenten pas uit de autoclaaf als de verpakkingen droog zijn.
Opruimen
- Vóórdat u het instrumentarium opruimt, reinigt u uw handen of wrijft u ze in met
handalcohol.
- Zorg voor een schoon werkveld voor de instrumenten die uit de sterilisator komen.
- Voorzie de verpakkingen aan de laminaatzijde van een expiratiedatum.
- Bewaar de instrumenten op een droge, stofvrije en schone plaats.
- Voorkom beschadiging van de verpakking.
,Steriliteitsproces disposables
De kwaliteit van de middelen is constant en na gebruik hoeft geen aandacht te worden besteed aan
reiniging, desinfectie en sterilisatie: het middel wordt eenvoudig weggegooid. Om kosten te
besparen kan overwogen worden om, tegen het advies van de fabrikant in, bepaalde hulpmiddelen
voor éénmalig gebruik na reiniging en sterilisatie opnieuw te gebruiken. De Wet op medische
hulpmiddelen verbiedt het hergebruik van disposables niet expliciet. Daarom dient aan hergebruik
strikte voorwaarden te worden verbonden.
De instelling die disposables hergebruikt, neemt daarmee de productverantwoordelijkheid
over van de fabrikant en moet derhalve kunnen aantonen dat:
1. het proces waarmee de gebruikte voorwerpen worden gereinigd, gedesinfecteerd en
eventueel gesteriliseerd, is vastgelegd in gedetailleerde werkvoorschriften.
2. het proces is gevalideerd, zodat is aangetoond dat de gehanteerde methoden een veilig
toe te passen product opleveren.
3. samenstelling en eigenschappen van de materialen en de constructie van het medisch
hulpmiddel niet veranderen als gevolg van reiniging, desinfectie en hersterilisatie.
4. voor elk medisch hulpmiddel voor eenmalig gebruik dat wordt hergebruikt is bepaald
hoeveel keer het kan worden hergebruikt. Tevens moet ieder hergebruik worden
geregistreerd, zodat wordt voorkomen dat het maximum vastgestelde aantal keren
hergebruik wordt overschreden.
5. routinematig de essentiële procesparameters in alle stappen van reiniging, desinfectie
en sterilisatie worden geregistreerd.
, Omgaan met steriel verpakte materialen:
Alleen direct voor gebruik de verpakking eraf halen
Stof van verpakking verwijderen voor openen
Verpakking na openen meteen weer sluiten
Desinfectiemethodes:
Chemisch: Desinfectie door middel van een chemisch product. Chloor, halogenen, alcohol,
zeep, waterstofperoxide etc. Indicaties voor desinfectie: oppervlakken en materialen die zijn
verontreinigd met bloed of bloedbijmenging.
- Chloor: vloeibaar en vast, wordt inactief door organisch materiaal. Chloor kan bijtend zijn op
instrumentarium. Het wordt vaak gebruikt voor aanrechten, vloeren en andere grote
oppervlakken.
- Alcohol: 70%-90%, sporen en sommige virussen worden niet bestreden. Het is brandbaar,
snel inactief bij eiwitten, kan coating beschadigen. Het wordt vaak gebruikt bij het
desinfecteren van thermometers, rubberen doppen en flexibele endoscopen.
Thermisch: Desinfectie door middel van water met een temperatuur van 60 tot 100°C of met
stoom. Is de voorkeur boven chemische desinfectie. Thermische desinfectie is bedoeld voor
instrumenten en materialen die voor non-invasieve ingrepen gebruikt worden. Instrumenten
die voor invasieve ingrepen gebruikt worden, moeten steriel zijn. Invasieve ingrepen zijn
ingrepen waarbij de huid- en of slijmvliesbarrière wordt doorbroken; het instrument komt
hierbij in contact met bloed, wondvocht of de slijmvliezen van een persoon. Ook kleding
wordt thermisch gedesinfecteerd.
Fysisch: desinfectie door middel van ultra violet licht, elektronische straling, gamma straling,
geluid of warmte.
sterilisatiemethodes:
Thermisch: stoom, materialen worden vrij snel weer gebruikt. Kan heel snel gebeuren, want
heeft (bijna) geen droogtijd.
Chemisch: lage temperatuur sterilisatie, voor materialen die niet tegen warmte of
vochtigheid kunnen.
Straling: deze methode veroorzaakt breuken in het DNA en - in aanwezigheid van water - de
vorming van vrije radicalen. Ioniserende straling bevat veel energie en kan daardoor micro-
organismen inactiveren. Ioniserende straling ontstaat als een atoom uit elkaar valt. Er kan
dan alfa-, bèta- of gammastraling ontstaan. Alfa- en bètastraling bevatten deeltjes,
gammastraling is uitsluitend elektromagnetische straling.
Plasma: Plasmasterilisatie is nu enkele jaren beschikbaar en is een extra methode die kan
worden gebruikt om ziektekiemen effectief te neutraliseren. Wanneer dit proces in vacuüm
wordt uitgevoerd zijn er geen hoge temperaturen nodig – 60 °C is genoeg om alle micro-
organismen te doden.
Reinigingsmethodes ruimtes, meubilair en voorwerpen:
Droog: Stofwissen vindt dagelijks plaats en uitwrijven/ bij- of spotsprayen, afhankelijk van
vervuiling, wekelijks.
- Droogreinigen kan bestaan uit:
o Alleen (stof) wissen;
o (stof) wissen, bij- of spotsprayen uitwrijven.
- Bijsprayen (spotsprayen) is het door middel van een sprayflacon en een highspeed machine
aanbrengen en uitwrijven van een gecombineerd reinigings- en onderhoudsmiddel, op
plaatsen waar de bestaande beschermlaag beschadigd of versleten is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoëvermeer1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.