100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Samenvatting AK H1 Systeem Aarde VWO $4.27
Add to cart

Summary

Samenvatting AK H1 Systeem Aarde VWO

 2 views  0 purchase
  • Course
  • Level
  • Book

Samenvatting van het hele boek Systeem Aarde H1 t/m 4 de geo leeropdrachtenboek vwo

Preview 2 out of 7  pages

  • Yes
  • March 20, 2022
  • 7
  • 2021/2022
  • Summary
  • Secondary school
  • 4
avatar-seller
Samenvatting Systeem aarde
1 De actieve aarde
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Hoe kunnen de endogene processen die samenhangen met de
platentektoniek, worden verklaard?

1.1 Het ontstaan en de opbouw van de aarde

Deelvragen
1 Hoe kunnen wij het verre verleden van de aarde bestuderen en
begrijpen?
2 Hoe is de aarde ontstaan en opgebouwd?

Het verleden van de aarde
► De aarde is ongeveer 4,6 miljard jaar oud. Om de ontwikkelingen en de
processen (die soms miljoenen jaren duren) die geleid hebben tot de
huidige landschappen te achterhalen, wordt een speciaal principe gebruikt.
actualiteitsbeginsel ● Het actualiteitsbeginsel gaat ervan uit dat processen die we nu op aarde
zien, vroeger onder gelijke omstandigheden ook zo hebben gewerkt. Het
heden vormt de sleutel tot het verleden. Zo kunnen geologen de
ontstaanswijze van landschappen verklaren.

De kraamkamer van de aarde
► De zon is 4,6 miljard jaar geleden ontstaan uit samentrekking van gas en
stof. In de nevel rondom de zon ontstonden acht planeten, waaronder onze
aarde.
● De zon vormt met miljarden andere sterren het Melkwegstelsel. In het
heelal bevinden zich talloze sterrenstelsels.

Schillen
► De aarde is gelaagd, bestaat uit schillen en heeft vloeibaar water aan de
oppervlakte. Bij de gelaagdheid kun je kijken naar de chemische én fysische
eigenschappen.
● Chemische samenstelling: door inslag van een grote meteoriet, miljarden
jaren geleden, smolt de aarde en ontstond door afkoeling een gelaagdheid
van schillen met verschillende chemische samenstelling:
■ Binnenste laag (aardkern): 5.000-6.000 °C, ijzer.
■ Aardmantel: 2.800-1.800 °C, magnesium en ijzer.
■ Buitenste dunne laag:
- aardkorst/continentale korst: 30-70 km dik, licht gesteente, graniet.
- oceanische korst: 1-7 km dik: zwaar gesteente: basalt.
● Fysische eigenschap van lagen: hardheid van lagen.
- De buitenste laag (lithosfeer: aardkorst en bovenlaag aardmantel) is hard.
lithosfeer - Daaronder: asthenosfeer: zachtere laag: plastisch gesteente.
asthenosfeer - Daaronder: binnenmantel: vast gesteente.
- Daaronder: buitenkern: vloeibaar.
- Binnenste laag: binnenkern: hard gesteente.

, Systeem aarde Samenvatting H1



Inwendige warmte
► De aarde krijgt warmte uit inwendige en uitwendige bronnen.
● Inwendige bronnen: bij het ontstaan uit hete nevelgassen kreeg de aarde
warmte mee. Ook door vroegere inslagen van meteorieten. Ten slotte wordt
door radioactiviteit van gesteente nog steeds warmte afgegeven. Daarom is
de aarde nog geen koude planeet.
● Uitwendige warmte: zon. Grote invloed op uitwendige processen als
exogene krachten.

1.2 Het verhaal van de gesteenten

Deelvragen
3 Welke soorten gesteenten komen voor op aarde?
4 Wat zegt een gesteente over de geologische geschiedenis van een
gebied?

Bouwstenen
► De lithosfeer is opgebouwd uit verschillende soorten gesteenten.
● Een gesteente bestaat uit verschillende mineralen en/of organische
stoffen. Een mineraal is een verbinding die in de natuur voorkomt met
bepaalde chemische/fysische eigenschappen (bijvoorbeeld kristalvorm of
hardheid).

Soorten gesteenten
► Er zijn drie hoofdgroepen: stollingsgesteenten, sedimentgesteenten en
metamorfe gesteenten.
stollingsgesteenten ● Stollingsgesteenten: door afkoeling en stolling van magma.
Twee subgroepen:
- Dieptegesteente: langzame stolling in mantel: daardoor grote kristallen:
graniet graniet.
basalt - Uitvloeiingsgesteente: snelle stolling van lava aan aardoppervlak: zeer
kleine kristallen (niet te zien): basalt.
sedimentgesteenten ● Sedimentgesteenten: afzettingen van zand of klei worden samengeperst.
- Klastische sedimentgesteenten: door druk van bovenliggende lagen
zandsteen worden zand en klei verhard tot zandsteen/kleisteen.
- Chemische en organische sedimentgesteenten: door neerslaan van
kalksteen mineralen, druk en verharding (zout in zee wordt steenzout) of ophoping
van organisch materiaal (kalk in zee wordt kalksteen).
metamorfe ● Metamorfe gesteenten: door grote druk en hoge temperaturen verandert
gesteenten de samenstelling van het oorspronkelijke gesteente in een ander gesteente.
Dit kan gebeuren door gebergtevorming of druk van tientallen kilometers
dikke lagen. Zandsteen wordt kwartsiet; kleisteen wordt leisteen, kalksteen
leisteen wordt marmer.
marmer
Wat een steen kan vertellen
gesteentekringloop ► De gesteentekringloop laat zien dat het ene hoofdtype van gesteente kan
overgaan in een ander hoofdtype van gesteente. Dit gebeurt diep in de
mantel, dan wel dicht bij het aardoppervlak. Deze processen kosten erg veel
tijd. Zo kan kalksteen, in zee gevormd, door gebergtevormende krachten
veranderen in marmer en vervolgens door erosie van bovenliggende lagen
hoog in de bergen teruggevonden worden.


De Geo bovenbouw 5e editie vwo
© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2017

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manoudevries. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

53068 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$4.27
  • (0)
Add to cart
Added