Summary
Samenvatting H4 Systeem Aarde
- Course
- Level
- Book
Samenvatting AK de geo Systeem Aarde vwo
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
manoudevries
Reviews received
Content preview
Samenvatting Systeem Aarde hoofdstuk 44 Verder kijken dan de costa’s
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Hoe zijn de natuur- en cultuurlandschappen in het Middellandse Zeegebied
ontstaan en hoe gaan mensen hiermee om?
4.1 Aardbevingen en vulkanen
Deelvragen
1 Hoe kun je de ligging van de gebergten en de vulkanen en het voorkomen
van aardbevingen in het Middellandse Zeegebied verklaren met de theorie
van de platentektoniek?
2 Welke maatregelen kunnen worden genomen om de schade en het
aantal slachtoffers van natuurrampen te beperken?
Ligging en topografie
► Eenentwintig landen grenzen aan de Middellandse Zee. Het is een uniek
gebied.
● De Middellandse Zee is het grootste binnenmeer op aarde. Twee
toegangen: bij de Straat van Gibraltar en bij het Suezkanaal. De zee bestaat
uit verschillende bekkens en heeft unieke eigenschappen.
● Landschap: veel variatie: veel reliëf; veel boomgaarden op hellingen; steile
kusten; weinig uitgestrekte stranden; veel eilanden en baaien; veel
aardbevingen en vulkanisme.
Op de grenzen van platen
grensgebied platen ► Het gebied ligt op de grens van twee grote continentale platen: de
Afrikaanse en de Euraziatische plaat. Door de beweging van deze platen zijn
er in het grensgebied veel kleine platen met eigen bewegingsrichtingen
ontstaan. Dat maakt de geologie zeer complex. Door botsing van
continententen ontstonden de Alpen, door subductie vulkanen.
Ontstaan van de alpiene bergen
► 180 miljoen jaar geleden brak het supercontinent Pangea open en lag er
tussen Afrika en Europa de Tethyszee. Bij een mid-oceanische rug in de
Tethyszee werd nieuwe oceaanbodem gevormd van basalt. De zee werd
steeds breder. Op de bodem werd klei en kalk gesedimenteerd en langs de
randen zand. Al die lagen werden harde gesteenten door de druk.
● Vanaf het Krijt schoof Afrika naar het noorden en werd de oceaan weer
kleiner. Door de druk ontstonden kleine platen. Zo waren er bij de Alpen en
het zuiden van de Middellandse Zee subductiezones te vinden waar
oceaanbodem verdween. De kleine Apulische plaat botste in het Tertiair
tegen de landmassa bij Duitsland. Gesteentemassa’s schoven over elkaar
heen en vormden de Alpen.
● In dezelfde tijd werden de Pyreneeën gevormd. Samen met de Alpen en
alpiene de Karpaten vormen ze het alpiene plooiingsgebied.
plooiingsgebied
, Systeem aarde Samenvatting H4
Tektoniek in de Egeïsche zee
► Afrika beweegt bij de subductiezone tussen Griekenland en Libië één cm
per jaar naar het noorden. De Egeïsche plaat beweegt naar het zuiden met
vier cm per jaar. De Afrikaanse plaat duikt onder de Egeïsche plaat. Die
subductiezone schuift steeds meer naar het zuiden. De Egeïsche plaat rekt
uit, wordt dunner en de zee dieper. Zo ontstaan diepzeebekkens.
diepzeebekkens
Vulkanen
vulkanen ► Vulkanen vind je in het Middellandse Zeegebied bij de subductiezones.
Het zijn stratovulkanen en vrij explosief.
● Santorini en de eilanden daar in de buurt zijn ontstaan bij een
convergente breuklijn tussen twee oceanische platen waarbij een
eilandenboog ontstaat. 3.600 jaar geleden is daar een caldeira ontstaan bij
een grote vulkaanuitbarsting.
● De Etna is bij subductie van de Afrikaanse plaat ontstaan. Deze vulkaan
verandert wat van karakter en wordt minder explosief.
● De Vesuvius bij Napels: bekend van de uitbarsting in 79 na Chr. Meer dan
10.000 doden. Laatste uitbarsting 1944. Groot gevaar door nabijheid van de
grote stad Napels.
Aardbevingen
aardbevingen ► Italië, Griekenland en Turkije hebben te maken met de meeste
aardbevingen. Ze komen voor bij actieve plaatgrenzen.
● Door de noordwaartse beweging van de Arabische plaat kan de
Anatolische plaat nog maar één kant op: naar het westen. Turkije verschuift
vijf tot zes cm per jaar naar het westen. De verplaatsing verloopt langs twee
breuklijnen. De noordelijke breuklijn is de Anatolische breuklijn. De
zuidelijke breuklijn loopt tot Sicilië. Gevolg: zware aardbevingen.
● Veel aardbevingen met doden, de afgelopen decennia in Italië door
beweging van de Apulische plaat.
Problemen bij natuurrampen
► Voorkomen van natuurrampen is niet altijd mogelijk.
Vulkaanuitbarstingen zijn moeilijk te voorspellen. Er zijn tekenen van
naderende rampen, maar onzekerheid is groot.
● Bij de Vesuvius moet men in korte tijd tenminste 600.000 mensen
evacueren, een bijna onmogelijke opgave.
● Aardbevingen zijn ook moeilijk te voorspellen. Men weet dat in sommige
gebieden, zoals Turkije, zich binnen afzienbare tijd een nieuwe aardbeving
zal voordoen. Maar niet of dit binnen vijf of dertig jaar zal zijn.
Maatregelen
hazard management ► Hazard management: maatregelen om natuurrampen te
beheersen/voorspellen.
● Onderzoekstechnieken en modellen: met meer inzicht kan men
risicokaarten en evacuatieplannen maken.
● Waarschuwingssystemen: beveiligingssystemen maken voor tsunami’s,
aardbevingen en vulkaanuitbarstingen.
● Rampenplannen: draaiboeken voor hulpverlening en evacuatiecentra.
● Bouwtechnische maatregelen: rubberfunderingen om trillingen op te
vangen en tegengewichten.
De Geo LRN-line hv bb
© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2021
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manoudevries. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now