Samenvatting Globalisering
1 De wereld: een mozaïek van regio’s
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Wat zijn de belangrijkste sociaalgeografische indelingskenmerken van en
processen in de macroregio’s?
1.1 De wereld indelen
Deelvragen
1 Hoe kun je de wereld indelen op grond van onderlinge relaties en
vervlechting van contacten?
2 Welke politieke, culturele, economische en demografische
kenmerken kun je gebruiken om cultuurgebieden af te bakenen?
Globalisering en global village
► De moderne informatie- en communicatietechnologie (ICT) maakte in
korte tijd snelle wereldwijde sociale netwerken mogelijk, waardoor er
global village sprake lijkt van een global village.
● Samen met de toename van de politieke, culturele en economische
globalisering banden zorgt de groei van sociale netwerken voor versterking van
(mondialisering) globalisering.
De wereld indelen
► Gebieden zijn niet allemaal even sterk vervlochten met andere delen
van de wereld. Je kunt dat aantonen met de globaliseringsindex. De
ruimtelijke verschillen hebben te maken met historische ontwikkelingen en
met (vroegere) culturele, politieke, economische en demografische
kenmerken van gebieden.
Cultuurgebieden
cultuurgebieden ► Cultuurgebieden zijn regio’s met een gemeenschappelijke cultuur, die
alle door de menselijke geest voortgebrachte elementen (als taal, religie,
gewoonten, kunst, technologie of waarden en normen) omvat.
● De grenzen tussen cultuurgebieden zijn bijna overal geleidelijk. Op
mondiaal niveau zijn er zelfs vier brede overgangszones:
- het grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika
- enkele landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika
- een gebied tussen Europa en de voormalige Sovjet-Unie
- een zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië.
identiteit ● De bevolking in de cultuurgebieden ontwikkelde een eigen identiteit.
Toch zijn er soms grote verschillen, bijvoorbeeld qua taal. Dan kan een
lingua franca lingua franca uitkomst bieden.
● De godsdienst drukt vaak een grote stempel op de normen en waarden
van een samenleving.
, Globalisering Samenvatting H1
Politiek mozaïek
► Politieke kenmerken, zoals de verdeling van macht in een samenleving,
verschillen sterk tussen gebieden.
democratisch gehalte ● Met een democratie-index meet je het democratisch gehalte. Daarin zijn
mensenrechten meestal de mensenrechten opgenomen.
■ De tien landen met het hoogste democratisch gehalte, waaronder
Nederland, liggen in de westerse wereld. Noord-Korea, Tsjaad,
Turkmenistan, Oezbekistan en Saudi-Arabië zijn andere uitersten.
Rijke en arme regio’s
bruto binnenlands ► Tussen en binnen cultuurgebieden verschilt de welvaart sterk. Je kunt
product per inwoner dat meten met het bruto binnenlands (of regionaal) product per inwoner
(bbp/inw) (bbp (brp)/inw). Je moet daarbij wel letten op enkele punten:
bruto regionaal ● De betrouwbaarheid van de cijfers.
product ● Wat heeft men meegerekend in het bbp (brp)? Zit er bijvoorbeeld ook de
zelfvoorziening bij?
● Is bij vergelijking gelet op de koopkracht?
koopkracht ● Is er binnen een land sprake van grote of kleine regionale en/of sociale
regionale ongelijkheid ongelijkheid?
sociale ongelijkheid
Beroepsbevolking
► Tussen het economische ontwikkelingspeil en de samenstelling van de
beroepsbevolking beroepsbevolking bestaat ook een verband.
● Het ontwikkelingspeil is het beste te meten aan het aandeel van de
landbouwers in de beroepsbevolking en in mindere mate aan de
secundaire en tertiaire sector (denk aan de rol van de informele sector).
Dicht- en dunbevolkte regio’s
bevolkingsspreiding ► De bevolkingsspreiding in de wereld is ongelijkmatig. Vooral in
bevolkingsdichtheid vruchtbare rivierdalen en delta’s is de bevolkingsdichtheid hoog in
tegenstelling tot die in extreem koude, droge of hooggelegen regio’s.
verstedelijkingsgraad ● De verstedelijkingsgraad (urbanisatiegraad) ligt wereldwijd boven de
50%. Welvarende regio’s zijn sterk verstedelijkt.
verstedelijkingstempo
● De totale stedelijke bevolking is in rijke regio’s kleiner dan in arme
landen. Het verstedelijkingstempo in arme macroregio’s is hoog.
Regionaliseren
► Je kunt de wereld aan de hand van een of meerdere kenmerken indelen
of regionaliseren.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manoudevries. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.