H1: Inhoud en belang van consumentengedrag
1.1. Consumentengedrag in het dagelijks leven
Mensen kopen vaak dingen waarmee zij iets van zichzelf aan anderen kunnen laten zien, het is het eigen merk
dat wordt gereflecteerd naar de buitenwereld. Het is het eigen visitekaartje.
Consumentengedrag betreft niet alleen het gedrag ten aanzien van goederen en diensten waarvoor men een
marktprijs moet betalen, ook is men een consument als bezoeker van bijvoorbeeld een horecagelegenheid of
buurtcentrum, in deze gevallen wordt er meestal niet betaald.
1.2. Inleiding van consumentengedrag
Op basis van de omschrijving van consumentengedrag, wordt het gedrag van de finale consument in vier
hoofdgroepen onderscheiden:
1. Communicatiegedrag en beslissen over een aankoop omvat het opnemen, verwerken en eventueel
doorgeven van informatie. VB: het lezen van advertenties, televisiereclames, blogs en reviews.
Communicatiegedrag is volledig gefocust op het omgaan met informatie. Op basis van deze informatie
kunnen de consumenten al wel overwogen beslissingen maken om een dienst of product wel of niet
aan te schaffen.
2. Koopgedrag is het handelen van de consument op de plaats van de aankoop of op de weg
daarnaartoe. Wat is het koopgedrag van de consument wanneer het aankomt op boodschappen en is
zij dan wel of niet gevoelig voor bonusproducten? Welke producten en merken kopen zij? Hier is de
combinatie te zien van koopgedrag en het nemen van beslissingen. Er kunnen vele vragen worden
gesteld over het koopgedrag, met waarschijnlijk interessante uitkomsten voor organisaties.
3. Gebruiksgedrag is alles wat men doet met het de aankoop. Sommige dingen zijn erg duidelijk zoals het
gebruik van vlees, andere dingen zijn minder duidelijk zoals de keuze voor een elektrische, hybride of
dieselauto. Nieuwe technieken spelen meestal een grote rol in het gebruiksgedrag van consumenten.
4. Afdankgedrag wat wordt er gedaan met de spullen waar de consument geen behoefte meer aan
heeft?
1.2.2. Consumentengedrag is basis
Het nemen van beslissingen c.q. het kiezen het tussen alternatieven is de basis van consumentengedrag.
Waarover kunnen zij dan beslissen? Uit welke alternatieven kunnen zij kiezen?
1.3. Studie van consumentengedrag
De essentie van consumentengedrag is het nemen van beslissingen, het gedrag wordt hiermee gekoppeld aan
het vakgebied psychologie. Consumentengedrag is niet alleen met behulp van psychologie te beschrijven en te
begrijpen. Het gedrag wordt door meerdere dingen beïnvloed, hiervan is de persoonlijkheid wel het
belangrijkst. De mens is een sociaal wezen en hoe mensen op elkaar reageren is bijna even belangrijk, hierbij
praat je over de inzet van sociale psychologie. Op een nog hoger niveau gaat het niet meer om individuen of
kleine groepen mensen maar om samenlevingsverbanden en grote groepen mensen, om het gedrag van grote
groepen mensen te verklaren begeven wij ons op het terrein van sociologie – maatschappelijke trends. Er zijn
verschillende maatschappelijke trends, bijvoorbeeld binnen de onderwerpen van economie, juridisch
vakgebied: koopovereenkomsten etc.
1.4. Nut van de studie consumentengedrag
Naast dat de studie kennis en inzicht levert, zijn er ook andere redenen waarom consumenteninzicht onwijs
belangrijk is.
1. Nut voor de overheid
Het consumentgedrag is van groot belang voor het overheidsbeleid, bijvoorbeeld in het afdankgedrag
van de consument en de milieuplannen van de overheid. Hiervoor komen er vanuit de overheid
concrete maatregelen zoals het plaatsen van een afvalbak.
2. Nut voor consumentenorganisaties
Voor marketeers is het handig om consumenteninzichten te hebben omdat zij de consument willen
beïnvloeden en activeren. Belangenorganisaties van consumenten houden in de gaten of hier geen
misbruik van wordt gemaakt. Organisaties als Consumentenbond, ANWB etc.
3. Nut voor de marketing
, In de marketing wordt het consumentengedrag bestudeerd om tot betere beslissingen te komen: wat
moeten we aanbieden? Tegen welke prijs? etc.
In het algemeen kan kennis van consumentengedrag marketeers op het spoor zetten van marktkansen,
marktsegmentatie en het verbeteren van de huidige marketingmix.
Marktsegmentatie is een bepaalde groep consumenten een specifiek aanbod aanbieden, het afbakenen van de
markt voor het eigen product/dienst.
1.5. Consumenten en beïnvloeding
Het sturen van de consument gebeurt aan de hand van de middelenmix met de 4 P’s: product, plaats, prijs en
promotie.
1.6. Het wiel van consumentengedrag
Elk wiel draait om een as door middel van spaken die de buitenste ring bij elkaar houden. In het wiel van
consumentengedrag wordt de buitenste ring gezien als het consumentengedrag. Dat gedrag wordt in beweging
gehouden en gebracht door drie groepen ‘spaken’: de persoonseigenschappen van de consument, zijn directe
sociale omgeving en de maatschappij waarvan hij deel uitmaakt. De omgeving waarin het wiel van de
consumentengedrag draait is de markt
Groep 1: de consument als individu
- Persoonlijkheid en leefstijl
- Waarneming en leren
- Motivatie, behoeften en waarden
- Attitude en verandering van attitude
- Beslissen
Groep 2: de consument als lid van een groep
- Het gezin
- Referentiegroepen
Groep 3: de consument als lid van de maatschappij
- Perspectief van de sociologie
- De online consument
- Consumentisme
H2: Persoonlijkheid
2.1. Persoonlijke kenmerken en consumentengedrag
Het verbinden van persoonlijke kenmerken binnen merken en reclames is iets wat altijd wordt gedaan. Mensen
associëren zichzelf op een bepaalde manier en willen dit dan ook op deze manier naar buiten brengen.
2.2. Levensstijl
Levensstijl is een samenhangend patroon van expressieve gedragskeuzes en smaakuitingen. De consument is
zelfbewust en koopt dingen die hij bij zijn persoonlijkheid en sociale omgeving vindt passen.
Er worden verschillende levensstijl onderscheiden, deze worden in 8 groepen verdeeld op grond van drie
oriëntaties:
1. Principe georiënteerd
Verdeeld over principiëlen en gelovers
De consumenten laten zich in hun keuze meer leden door ideële criteria dan door gevoelens of de
gevoelens en opvattingen van anderen. VB: veganisten.
2. Status georiënteerd
Verdeeld over realiseerders, presteerders, strevers, zwoegers.
Consumenten die producten zoeken om aan anderen hen succes te demonstreren.
3. Actie georiënteerd
Verdeeld over ervaarders en doeners
, Consumenten die zoeken naar sociale of fysieke activiteiten, afwisseling en het nemen van risico’s.
Bij de verschillende middelen wordt er gekeken naar variabelen als inkomen, opleiding, gezondheid,
energieniveau en kooplust.
De groepen van boven naar beneden:
1. Realiseerders/actualizers: zij ontplooiing zichzelf, zijn succesvol, geïnteresseerd in innovatie en
beschikken over ruime middelen
2. De drie groepen daaronder hebben voldoende middelen maar verschillen in zelforiëntatie:
principiëlen zijn tevreden, hebben een volwassen en zelfbespiegelende instelling. Zij zijn meer
conservatief ingesteld, praktische consumenten die letten op duurzaamheid en functionaliteit. De
presteerders zijn carrièregericht en prefereren voorspelbaarheid boven risico en zelfontdekking. De
ervaarders zijn impulsief, jong en zoeken variatie en opwinding.
3. De volgende drie groepen beschikken over minder middelen. De gelovers hebben strenge principes,
zijn conservatief en hebben een voorkeur voor bekende merken. De strevers lijken op presteerders
maar hebben minder middelen tot hun beschikking. De doeners zijn actiegericht en willen zoveel
mogelijk zelfvoorzienend zijn.
4. De laatste groep zijn de zwoegers zij zijn over het algemeen arm en slecht opgeleid, gericht op het
bevredigen van hun dringende behoeften op dat moment.
Onderzoek naar levensstijlen wordt psychografisch onderzoek genoemd en wordt gebruikt door bedrijven in
consumentenmarkten. Van klanten worden niet alleen sociodemografische gegevens verzameld, maar ook
informatie over persoonlijke voorkeuren en interesses.
2.3. Motivatie en consumentengedrag
2.3.1. de kern van motivatie
Motivatie kan worden beschreven als de bij een individu bestaande drijvende kracht achter het handelen die
gericht is op het bevredigen van behoeften. Deze behoefte bestaat tussen de bestaande/huidige situatie en de
voor hem ideale situatie. De persoon richt zich zijn gedrag nu op een bepaald doel om deze behoefte te
voorzien of het ervaren tekort op te heffen.
Motivatie kan twee effecten hebben:
1. Motivatie activeert de persoon tot gedrag
2. Motivatie richt het handelen van het individu op een doel
Het activerende effect van motivatie
De persoon wordt aangezet om iets te doen. Dit proces kan in gang worden gezet door interne en externe
prikkels. Interne prikkels komen voort uit het individu en kunnen fysiologisch: eten, drinken, warmte,
emotioneel: angst, verdriet, blijdschap, of cognitief: gedachten over problemen die om een oplossing vragen,
van aard zijn.
Externe prikkels zijn prikkels vanuit de omgeving. Bijvoorbeeld een reclame die een behoefte opwekt. Ook
personen uit de directe omgeving kunnen optreden als externe prikkels.
Het doelgerichte effect van motivatie
De motivatie richt het handelen van het individu op het bereiken van een bepaald doel. Een doel is een
specifieke situatie die iemand wenst te bereiken. Doeleinden kunnen op verschillende niveaus worden
onderscheiden. Het kunnen abstracte psychologische doeleinden als status en macht zijn. ook kan het een
specifiek doelobject zijn, afhankelijk van een aantal factoren zoals cultuur, waarde opvattingen, de situatie en
sociale invloed.
2.3.2. Motivatieconflicten
Er zijn vaak tegenstrijdige motivatie en uiteenlopende doeleinden die men niet allemaal kan realiseren. De kans
is groot dat zich in deze situatie een motivatieconflict voordoet. De consument wordt dan gedwongen
prioriteiten te stellen.
1. Het approach-approach-conflict, de consument wil zowel het een als het ander, en wordt tegelijkertijd
met dezelfde sterkte aangetrokken tot twee aantrekkelijke alternatieven die elkaar wederzijds
uitsluiten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberk2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.02. You're not tied to anything after your purchase.