Summary
Samenvatting Geschiedenis
- Course
- Level
GES samenvatting h6 tot h8
[Show more]
Seller
Follow
annavandenappels
Content preview
Hoofdstuk 6Paragraaf 6.1
In 16e eeuw ontstonden steeds meer religieuze spanningen door de opkomst van het protestantisme.
Bijv In de Nederlanden: Filips II bestreed het calvinisme met bloedplakkaten
Frankrijk
Strijd tussen katholieken en hugenoten (Franse vorm van protestantisme)
o Eindigde: Edict van Nantes = hugenoten kregen vrijheid van godsdienst
Duitse Rijk
Macht was verdeeld over meerdere vorsten en geestelijken
Aantal hiervan bekeerde zich in conflict met katholieke keizer (Karel V)
godsdienstoorlogen
Godsdienstvrede van Augsburg: elke vorst eigen religie kiezen en beperking van zijn
politieke macht gevolg: halve eeuw vrede
Verandering: dertigjarige oorlog, niet alleen externe problemen maar ook intern (religieus
gebied)
Vrede van Westfalen: beëindigde de dertigjarige oorlog, gevolg DR: geen centralisatie en
elke vorst weer eigen religie
Europese staten tegen het Ottomaanse Rijk
Na de onderlinge vrede tussen de Europese staten hadden ze nog wel een gezamenlijke
vijand: het Ottomaanse Rijk
Het Ottomaanse rijk had zich door de reconquista uitgebreid
Europese Staten moesten samenwerken katholieke hierdoor aan 2 kanten aangevallen:
reformatie en islam
Achtergronden van de opstand
De Nederlanden was onderdeel van Spaanse Habsburgse (katholieke) rijk
Karel V en Filips II zagen calvinisme als een ketterse beweging en majesteitsschennis
Ontstonden 2 problemen in de Nederlanden
1. De vervolging van ketters
2. De ingevoerde centralisatie
Gevolg: Ontstaan van hagenpreken wat leidde tot beeldenstorm calvinisten boos op de katholieke
kerk en haar rijkdom
1581: Plakkaat van verlatinghe:
Besluit van de Staten-Generaal om Filips II niet langer te erkennen als vorst. Werden een zelfstandige
republiek begin 80 jarige oorlog
,Paragraaf 6.2
Een land zonder vorst
Hoewel de Republiek een buitenbeentje was in de EU, hadden ze wel veel economische en militaire
successen. De macht lag bij bestuursorganen: de Gewestelijke Staten (soevereiniteit). Dit waren alle
bestuurders van de afzonderlijke gewesten. Belangrijk kenmerk Republiek: decentraal bestuur
Bestuurlijke structuur
Bij de Staten-Generaal kwamen de 7 gewesten bijeen om belangrijke interne zaken samen te
beslissen: de buitenlandse politiek, de defensie, bepaalde belastingen en geschillen tussen de
gewesten onderling. Elk gewest had eigen bestuur, rechtspraak en mochten veel over godsdienst zelf
bepalen.
Holland was het meest welvarende en belangrijke gewest. in dit gewest hadden de steden de
grootste invloed regenten dus ook meeste macht hier.
Verschillen met andere landen
In Frankrijk slaagde de centralisatie wel en hadden de koningen veel macht
In Engeland hadden de koningen minder te zeggen doordat ze toestemming moesten hebben
van het parlement
Stadhouder (Oranjegezinde) = Een hoge ambtenaar van de gewesten die voor de gehele republiek
optrad als aanvoerder van leger en vloot.
Raadspensionaris, regenten (staatsgezinde) = Een hoge ambtenaar van het gewest Holland, die
namens de gehele Republiek de buitenlandse zaken deed.
1. Stadhouders van Oranje erfelijke monarchie
2. De regenten wilde dat de stadhouders zich als ambtenaren gedroegen
De stadhouders boekten veel succes door oorlogen en hun machtspositie die ze kregen door bijv.
huwelijken met de dochter van de Engelse koning.
Ruzie Maurits en Johan van Oldenbarnevelt
Tijdens het twaalfjarig bestand wilde Maurits door met vechten maar JVO wilde dit niet aangezien
het 12JB juist goed was voor de economie. JVO zorgde toen dat Maurits minder macht kreeg over het
leger waarna Maurits JVO arresteerde. (vermoord voor land- en hoogverraad)
Opvolger van Willem van Oranje (Oranjegezinde) Maurits Frederik Hendrik Willem II
Willem II had veel militaire succes maar wel een aantal absolutistische trekjes.
Tegenslag: Willem II probeerde Amsterdam aan te vallen om zo de macht van het gewest Holland
terug te dringen maar dit mislukte. De zoon van Willem II, Willem III, was nog maar heel jong toen
Willem II overleed en kon dus nog geen opvolger worden en hierdoor werd dus geen nieuwe
opvolger gekozen Na zijn doodt besloten regenten dus om geen stadhouder meer te kiezen: SHLTP-1.
, Macht regenten hierdoor toegenomen. Toen Johan de Witt staatspensionaris was versterkte dit nog
meer. Er ontstond nu een machtsevenwicht: De ware vrijheid
Einde van een stadhouderloos tijdperk
1670 = einde stadhouderloos tijdperk, 2 jaar laten rampjaar
Waarom einde SHLTP-1?
1. Volgens Oranjegezinde was het stadhouderschap erfelijk en de privilege van de Oranjes
2. Discussie over oorlogvoering die er mogelijk aankwam met Frankrijk
1672 Stadhouders terug door het rampjaar: NL aangevallen door FR, DUI, SP
JDW was volgens de regenten en burgers verantwoordelijk voor de situatie waarin de republiek
terecht kwam omdat hij alleen had geïnvesteerd in de vloot (JDW economisch en ENG was
concurrent) samen met zijn broer op een gruwelijke manier vermoord.
Paragraaf 6.3
16e en 17e eeuw: opkomst handelskapitalisme (= economische systeem met als belangrijkste
kenmerk winst streven) in de republiek
Oorzaken economische bloei in de republiek ( vooral Amsterdam wat veel werklieden aantrok)
1. Val van Antwerpen
Antwerpen vocht mee aan de kant van de Nederlandse opstandelingen. Spanjaarden
namen de stad in Protestanten sluiten rivier (De Schelde) naar Antwerpen af want
die lag deels in Nederland handelaren moeten andere geschikte stad vinden
Amsterdam. Gevolg: veel nieuwe kennis namen ze mee
2. Graan- en houthandel en zout
Geïmporteerde hout werd gebruikt voor bouw van schepen
Zout gebruikt voor exportproduct: zoute haring
2. Technische uitvindingen
Fluitschip
Houtzaagmolen
Haringbuis
3. Hoge specialisatiegraad in de republiek
De grond was alleen bruikbaar voor veeteelt waar weinig mankracht voor nodig was
dus kwam er veel arbeidskracht beschikbaar (handel en visserij, textiel, scheepsbouw
etc.)
Gevolg: Zorgde voor een flinke toename van de arbeidsproductiviteit
Twee nieuwe handelsondernemingen:
VOC (1602) WIC (1621)
- Monopolie op Nederlandse handel met - Monopolie op Nederlandse handel met
Azië (specerijen, textiel etc.) Afrika en Noord- en Zuid-Amerika
(goud, slaven, ivoor etc.)
Speciaal aan VOC: Speciaal aan WIC:
- Trok veel aandacht: grootste - Ook recht om oorlog te voeren maar
handelsorganisatie 17e en 18e eeuw hielden meer bezig met kaapvaart
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annavandenappels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.56. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now