Kenmerkend aspect:
● Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen
In 18e eeuw -> mensen geloven dat rituelen effect hadden en dat God directe invloed had
op het leven -> gevoel van zekerheid.
Voltaire
● Vond de zekerheid misplaatst en dogmatisch
● Nam niet zomaar aan wat de kerk vond -> zocht naar bewijs en onderbouwde
standpunten met logische redenering
● Weigert argumenten op basis van -> traditie, geloof of ideeën van de klassieken uit
de oudheid
Sinds wetenschappelijke revolutie -> vertrouwen in de ratio gegroeid -> geleerden begrepen
wereld beter door rationalisme (logisch nadenken) en onderzoek via waarneming
(empirisme) -> verlichting
Verlichte denkers
● Denken over relatie God tot de natuur
● Kritisch over samenleving en rol van kerk
○ Onnodig veel onderdrukking, armoede en uitbuiting
● Optimistisch over bereikbaarheid van mens
Goed bestuur:
● Moet welzijn van volk op rationele wijze verbeteren
● Opvoeding en scholing ->
○ Belangrijkste manier op samenleving als geheel te verbeteren en verlossen
van misvattingen
○ Zal leiden tot meer kennis (bv. geneeskunde -> minder zieken)
Jean-Jacques Rousseau
● Ontwikkeling westerse beschaving -> afwijking van wat oorspronkelijk goed was
Denkers ontdekten dat voor elk wonder in de bijbel een wetenschappelijke verklaring was ->
Bijbel liegt -> veel discussies
Balthasar Bekker
● Bijbel zegt niets over duivel of geesten
-> Veel ophef -> verlichte denkers: men moet afwijkende opvattingen niet verbieden en
zeker niet vervolgen.
, De meeste verlichte denkers waren gelovig -> wel verschillende opvattingen over de rol van
God ->
● Natuuronderzoek: God is mega slim hoe hij het beste van alle werelden gemaakt
heeft.
● Voltaire: er is te veel kwaad en rampspoed voor een optimistisch gods- en
wereldbeeld -> mechanisch wereldbeeld -> God had wereld geschapen, maar
bemoeide zich er niet meer mee -> deïsme
● Spinoza -> zag goddelijke in natuurlijke processen
Iedereen eens dat religie niet enige leidraad is -> eigen verstand gebruiken en moraal
volgen die nuttig is voor gehele samenleving. Sommigen zeiden dat er een universele
moraal was die stamde uit een natuurreligie die mensen met behulp van verstand konden
ontdekken.
Drie belangrijke ideeën politiek en staat
1. Natuurlijke rechten -> John Locke
● Recht op leven, bezit en vrijheid
● Mensen kunnen rechten niet alleen beschermen -> vorming politieke
gemeenschap d.m.v. sociaal contract
● Regering regeert op basis van vertrouwen
● Als ze faalt -> burgers recht op verzet
2. Volkssoevereiniteit -> Rousseau
● Regering is uitvoerder van gezamenlijke wil van alle burgers
● Burgers kunnen macht altijd terugnemen -> echte vrijheid
3. Scheiding der machten -> Montesquieu
● Machtsmisbruik voorkomen
● Nooit meerdere machten bezitten
Rechtspraak:
● Bewijs door marteling = onbetrouwbaar
● Kritiek op wreedheid van lijfstraffen -> geen doel
Veel reizen -> veel geloven ontdekken -> conclusie -> alle mensen zelfde innerlijke
geloofskracht, maar uiteindelijke vromen van geloof in de loop der tijd verandert.
Kritiek op dogmatisch denken binnen christelijke kerk -> andere geloven waren niet
minderwaardig -> cultuurrelativisme -> controversieel.
Normale gedachte -> samenleving gaat door fases -> primitieve volken buiten EU nog in
vroege fase -> EU het verst in vooruitgang -> basis voor Europees superioriteitsgevoel.
8.2 Vorsten en verlichte ideeën
Kenmerkend aspect:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joyvaneijk1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.