Ethiek
Terminologie
- voor ethiek kies je niet, je kan er niet onderuit
- krijgt waarden mee uit de opvoeding, je omgeving, je vrienden ,...
- ethiek is een zaak van het individu dat louter persoonlijke waarden opstelt en daar in zijn
handelen consequent vanuit gaat veel meer dan vroeger
- ethiek = een onderzoek naar waarden en normen, naar gewoontes en gebruiken die in ons
handelen aan bod komen, zij het van een bepaalde cultuur of bepaalde samenleving, zij het
van wat den ook. Of ook: wat verstaan we onder het goede en/of kwade en hoe handelen
we daarnaar?
- waarden = concretisering van een bepaalde ethiek zoals vrijheid, rechtvaardigheid, respect
Kernelementen van ethische theorie
- normen = een verdere concretisering van die op zich abstracte kwesties
- bv.: vrijheid je hoogste waarde dan kan je norm zijn om zo te handelen dat je nooit
iemands vrijheid in de weg staat
- alle maatschappelijke terreinen ontwikkelen eigen normen en waarden
- bv. beroep arts is niet enkel een ethische aangelegenheid ook professionele capaciteiten,
financiële aspecten, wetenschappelijke kennis, ... Ethiek is niet de belangrijkste component
maar doorkruist alle componenten.
Doelstelling
- confrontatie aan te gaan tussen het eigen normenkader en dat van anderen, of tussen het
eigen kader en dat van maatschappelijke en professionele contexten waarin we ons begeven
- plichtenleer of deontologie = specifiek geheel aan richtlijnen en eisen waaraan je in casu
als arts moet voldoen om je beroep uit te oefenen
- confrontatie leidt tot het stellen van een aantal grondige vragen
Het beroep arts
- leren omgaan met hulpbehoevenden, met mensen in precaire situaties, ouderen, ...
- een almaar groter wordend deel van de bevolking kan helemaal niet aan dit fitheidsideaal
participeren gewijzigde samenleving = gewijzigd beroep en ethiek
- wat van waarde is in de geneeskunde hang van veel meer factoren af dan strikt klinische
gegevens bv.de bevolkingssamenstelling of welke behandelingen worden terugbetaald
Van ethiek naar deontologie
, Ethische theorieën
- morele beslissingen vragen om een rechtvaardiging
- bronnen van rechtvaardiging zijn waarden, normen, principes, ...
- gebrek aan eenduidig referentiekader in hedendaagse maatschappij
1. Gesinnungsethiek – Immanuel Kant
- een bepaalde intentie die we moeten ontwikkelen, van het vervullen van een plicht
= plichtsethiek
- we moeten onszelf een bepaalde plicht opleggen, we moeten vanuit onszelf tot een
gehoorzaamheid aan de ethische wet komen
- mens als rationeel wezen, als je kunt inzien dat je het goed kunt doen dan moet je
het ook doen
- wie zijn plicht doet, gaat door voor ethisch
- categorische imperatief = niet de consequentie van mijn handelen is hier
primordiaal maar wel mijn intentie, de zin, het feit dat ik het wil
2. Erfolgsethik – Jeremy Bentham en John Stuart Mill
- utilitarisme = een ethiek die zich richt op het gevolg van een handeling en niet op
de intentie ervan
- elke handeling die het geluk van de mensheid doet toenemen is een goede
handeling, een slechte handeling doet het geluk afnemen of veroorzaakt lijden
- zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk mensen bewerkstelligen, meewerken
aan het geluk van een ander is een vorm van welbegrepen eigenbelang
- ethiek vooral een kwantitatieve kwestie geworden: meten van criteria zoals duur,
zuiverheid en intensiteit
- nut als toetssteen voor alle ethische problemen, geeft het nut een hogere waarde
mee dan vrijheid
- bescherming persoonlijke vrijheid een minimumeis en op sociaal vlak een zo groot
mogelijk vrijheid bekomen
- individuen moeten iets teruggeven aan de maatschappij in ruil voor hun individuele
bescherming
- maatschappij mag individuen straffen die bepaalde regels niet nakomen
- een individu is voor zijn gedrag geen verantwoording schuldig aan de gemeenschap
zolang dit uitsluitend zijn eigen belangen betreft maar wel voor zijn handelingen die
nadelig zijn voor de belangen van anderen
3. Principlisme – Beauchamp en Childress
- kernwaarden van medische ethiek
- goed medisch ethisch model:
- plicht patiënt te helpen steeds centraal
- geen onrecht of willekeur
- genezing in bredere zin
- beroepsgeheim als kern
- toegepaste ethische theorie
- afgeleide principes: waarachtigheid, privacy, vertrouwelijkheid en vertrouwen
- 4 principes kunnen met elkaar conflicteren
- principe van respect voor autonomie:
- persoon kan zijn leven leiden zoals hij dat zelf wil of volgens een zelfgekozen plan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmavanwambeke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.39. You're not tied to anything after your purchase.