HOOFDSTUK 11 – REGELING INTERN MILIEU
11.1 Het Interne Milieu
Regeling van het interne milieu
Gedurende de dag schommelt je lichaamstemperatuur rond de 37 graden Celsius. Het
lichaam probeert die waarde, de norm, te handhaven. Een regelkring voorkomt grote
afwijkingen: de waarde blijft tussen de boven- en ondergrens. Er is sprake van homeostase;
het houden van een dynamisch evenwicht.
Regelkringen bestaan uit receptoren en effectoren. De receptor is in dit geval een
temperatuurzintuig: het meet de lichaamstemperatuur. Wanneer de gemeten
lichaamstemperatuur afwijkt van de norm, dan stuurt het regelcentrum informatie naar
effectoren die de afwijking kunnen corrigeren (koelen/opwarmen).
Receptoren -> regelcentrum -> effectoren
Het temperatuurcentrum bewaakt de norm van 37 graden Celsius en stuurt nodige
effectoren aan. Tijdens sporten bijvoorbeeld, dan worden de zweetklieren aangestuurd
waardoor deze harder gaan werken en de haarvaten in de huid verwijden. Door deze
negatieve terugkoppeling koel je af.
Terugkoppeling wil zeggen dat een afwijking van de norm een proces in gang zet dat invloed
heeft op die afwijking. Bij een negatieve terugkoppeling zal dat proces de afwijking
tegengaan. Negatieve terugkoppeling speelt ook een rol bij het handhaven van O2- en
glucosegehaltes en de hoeveelheid hormonen in je bloed.
Regelkring van temperatuur
De kerntemperatuur, de temperatuur in het centrale deel van je lichaam waar alle vitale
organen (hart, longen, lever, hersenen) liggen, varieert normaalgesproken zeer weinig, en is
ongeveer 37 graden Celsius. De norm van deze kerntemperatuur is dus 37 graden Celsius. Dit
draagt bij aan een goede werking van de processen in de diepliggende vitale organen.
Enzymreacties verlopen bijvoorbeeld het beste bij hun optimumtemperatuur, een lagere
temperatuur zorgt voor tragere reactiesnelheid, en bij een hogere temperatuur beschadigen
de eiwitten waardoor de enzymen niet meer werken.
De hypothalamus bevat receptoren die aan de hand van de bloedtemperatuur de
kerntemperatuur kan registreren. De hypothalamus bevat ook de norm en het regelcentrum
van de kerntemperatuur.
De temperatuur van de buitenste lagen van het lichaam, de schiltemperatuur, varieert met
de temperatuur van de omgeving. De receptoren voor de schiltemperatuur liggen in de huid
en de skeletspieren, het zijn aparte koude- en warmtereceptoren.
Meestal is de schiltemperatuur lager dan de kerntemperatuur. Bij de regeling van de
schiltemperatuur zijn meerdere hersencentra betrokken die van invloed zijn op de
warmteproductie in de kern.
In zeewater van 12 graden Celsius daalt de schiltemperatuur. Het directe contact met het
koude water onttrekt door de geleiding warmte aan het lichaam. De koudereceptoren in de
,huid registreren deze afkoeling en geven het door aan het regelcentrum. Zonder
tegenmaatregelen zou ook de kerntemperatuur dalen, met onderkoeling (<36 graden
Celsius) als gevolg. Bij een te lage kerntemperatuur werken enzymen trager, het
afweersysteem werkt minder goed en de vitale organen raken verstoord.
Registreert het regelcentrum in de hypothalamus een dalende kerntemperatuur, dan gaan
er signalen naar de effectoren van de kern en schil om de warmteproductie op te voeren. Je
gaat rillen en klappertanden, kringspieren in slagadertjes naar de huid vernauwen zodat er
minder bloed naar de schil gaat. Deze herverdeling van het warme bloed houdt de warmte
zoveel mogelijk in de kern vast. Bewust gekozen extra spieractiviteiten helpen ook mee om
het weer warmer te krijgen.
Koorts
Bij koorts (>38 graden Celsius) ril je van de kou en zie je bleek, dit zijn verschijnselen die
eigenlijk horen bij een te lage temperatuur. Bij koorts heeft de hypothalamus de norm
verhoogd, en de effectoren gaan aan de slag alsof onderkoeling dreigt. Zo kan de koorts wel
oplopen tot 41 graden Celsius.
Een verhoging van de norm van de kerntemperatuur vindt plaats onder invloed van een
cytokine, geproduceerd door witte bloedcellen bij ontstekingen. Koorts/hogere
temperaturen stimuleren de productie en de afgifte van afweerstoffen. Het lichaam kan de
infectie dan sneller en effectiever bestrijden.
Zodra de infectie afdoende is bestreden, daalt de norm van de kerntemperatuur weer naar
37 graden Celsius. De kerntemperatuur is nog steeds 40 graden, dus het
temperatuurcentrum zorgt voor de afkoeling. Dit zorgt binnen enkele dagen weer voor een
normale temperatuur.
Intern milieu
Ook het intern milieu (samenstelling v. bloed, weefselvloeistof, lymfe, en cytoplasma) mag
niet te veel variëren. Ook het regelcentrum voor de samenstelling van het intern milieu
bevindt zich in de hypothalamus. Elke regelkring heeft voor een waarde van het interne
milieu een eigen norm.
, 11.2 Processen In De Lever
Bouw en doorbloeding van de lever
Bijna alle voedingsstoffen die je via de darmen opneemt passeren ook de lever. Zonder de
lever waren na een maaltijd de concentraties glucose, zouten en aminozuren veel te hoog,
net als de osmotische waarde. Dat ontregelt de cellen.
In de lever vinden veel verschillende processen plaats, bijvoorbeeld: koolhydraat-, vet- en
eiwitstofwisseling, afbraak van giftige stoffen en opslag van onder andere ijzer. Bij deze
processen komt veel warmte vrij, en met 40 graden is de lever de belangrijkste
verwarmingsbron in je lichaam.
De lever is sterk doorbloed, per minuut komt er 0,3 L bloed binnen vanuit de leverslagader
en 1 L vanuit de poortader. De poortader voert bloed aan uit de alvleesklier, de milt, de
maag en het darmkanaal. De poortader bevat verteringsproducten. De leverslagader brengt
O2-rijk bloed vanuit de aorta.
De lever is verdeeld in groepen cellen met elk een eigen aftakking van de leverslagader of
poortader. In deze eenheden, leverlobjes, bevinden zich speciale bloedruimtes, sinusoïden.
In deze sinusoïden komt het bloed uit de leverslagader en de poortader samen.
Rode bloedcellen blijven in de haarvaten, het bloedplasma in de haarvaten komt in direct
contact met de levercellen, die hierdoor efficiënt stoffen uit het bloed kunnen opnemen en
omzetten. Dit bewerkte bloed verlaat het leverlobje via een centraal adertje. Daar vandaan
gaat het via de leverader naar de onderste holle ader.
Galkanalen, die tussen de cellen doorlopen, voeren het gal af dat door de levercellen is
geproduceerd, vanuit de leverlobjes via de galgang naar de galbuis.
Koolhydraatstofwisseling en de lever
Na een (koolhydraatrijke) maaltijd stijgt de glucoseconcentratie in het bloed vaak tot boven
de normwaarde. Spiercellen, vetcellen en de meeste andere weefsels nemen onder invloed
van insuline glucose op. Hierdoor daalt de bloedsuikerspiegel (glucoseconcentratie in het
bloed).
In de lever stimuleert insuline de omzetting van glucose in de polysacharide glycogeen:
glycogenese. Wanneer de voorraad glycogeen is aangevuld word de extra/overgebleven
glucose omgezet in vetten.
Tijdens activiteit dissimileren je spieren glucose (voor de vorming van ATP). Je spieren maken
glucose vrij uit hun glycogeenvoorraad of nemen glucose op uit je bloed.
Wanneer dit gebeurd daalt de glucoseconcentratie tot onder de normwaarde. Je
zenuwcellen hebben geen glycogeenvoorraad meer en zijn voor hun energieaanvoer
afhankelijk van het glucose in je bloed. De alvleesklier maakt als reactie op de gedaalde
suikerspiegel glucagon, de lever zet glycogeen om in glucose en geeft dat af aan het bloed.
De bloedsuikerspiegel stijgt weer.
Wanneer de glucosevoorraden in het bloed en de glycogeenvoorraden in de lever en spieren
uitgeput, dan maken de levercellen ook glucose uit aminozuren en vetten: gluconeogenese.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pauladrenth. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.