Summary
Samenvatting Belangrijkste onderwerpen doorwerking Europees recht in nationale rechtstelsel RM3103
- Course
- Institution
Korte samenvatting van de belangrijkste onderwerpen. Ter ondersteuning.
[Show more]
Seller
Follow
AiméeA
Reviews received
Content preview
Doorwerking van Europees recht in nationale rechtsstelselBelangrijkste onderwerpen
Soft law
De laatste jaren neemt de hoeveelheid soft law toe. Soft law heeft intussen een veel grotere
omvang dan alleen de adviezen en aanbevelingen in artikel 288 VWEU. Voorbeelden van soft
law zijn: mededelingen, bekendmakingen, verklaringen, resoluties, richtsnoeren, conclusies,
actieplannen, gedragscodes etc. Soft law zijn gedragsregels die worden vastgelegd in
instrumenten waaraan als zodanig geen verbindende kracht is toegekend, maar die
desalniettemin bepaalde indirecte juridische effecten kunnen hebben. Groenboeken vallen niet
onder het begrip ‘soft law’
Onderscheidt soft law:
- Interpretatief Je kunt als commissie vage en open normen inkleuren en verhelderen (geen
nieuwe regels) In interpretatieve instrumenten wordt aangegeven hoe bestaande bepalingen
uit de Europese verordeningen en besluiten die zien op de verstrekking van Europese
subsidies volgens de Commissie moeten worden uitgelegd. Zij kunnen worden beschouwd als
hulpmiddel voor een correcte uitvoering van Europese hard law. De Europese
subsidieverordeningen en -besluiten bevatten nogal eens bepalingen waarvan de betekenis
voor meerdere interpretaties vatbaar is.
- Decisoir Decisoire instrumenten gaan een stapje verder. In decisoire soft law geeft de
Europese Commissie aan hoe ze haar discretionaire bevoegdheden en beoordelingsruimte die
ze op een bepaald terrein van het Europese recht bezit, zal toepassen in een concreet geval .
Nadelen:
- Formeel niet bindend
- Er is geen parlementaire visie overheen gegaan. Dus niet tot stand gekomen langs de
gebruikelijke wetgevingsprocedures met een rol voor het Europees Parlement, de
vertegenwoordiging van de Unieburgers, laat staan een rol voor het Nederlandse Parlement.
- Wie legt verantwoording af over dit beleid?
- Soft law kan in strijd zijn met het attributiebeginsel
- Je hoeft geen verantwoording af te leggen aan het parlement
- Je krijgt problemen van rechtszekerheid
- De hoeveelheid soft law is gigantisch en het kan verwarrend zijn
- Commissie kan enorm sturen met soft law
Voordelen
- Snel en flexibel
- Je krijgt aanknopingspunten
- Er is een streven naar deregulering op EU-niveau, waarbij men poogt zo min mogelijk
bindende regels op te stellen zo dicht mogelijk bij burgers. Dit past binnen soft law omdat hier
in beginsel geen voor burgers bindende regels worden opgesteld.
- Kan worden ingezet waar de EU geen bevoegdheden toebedeeld heeft gekregen.
- Uit toepassing van het subsidiariteits- en proportionaliteitsbeginsel volgt dat het gebruik van
soft law de te verkiezen weg is.
,Is een nationale rechter verplicht over te gaan tot omzetting van een soft law handeling van de
EU? Op basis van artikel 291 VWEU denk je van niet soft law betreft geen juridisch
bindende handeling van de Unie. Echter soms moet de wetgever wel actie ondernemen. Als
wetgever ben je niet verplicht om een aanbeveling op te volgen, maar moet je het afwijken
wel motiveren.
Een soft law handeling heeft bindende werking als de soft law inhoudelijk gezien dezelfde
karaktereigenschappen heeft als hard law. Soft law instrumenten kunnen incidenteel
juridische verbindendheid verkrijgen. Een voorbeeld daarvan is het geval waarin tussen de
betreffende Europese instelling en de lidstaten overeenstemming bestaat, welke
overeengekomen handeling haar grondslag vindt in het primaire unierecht.
Wanneer het een mededeling betreft die uitlegt hoe de huidige regelgeving moet worden
geïnterpreteerd, gaat het om een instrument met een post-law functie. De mededeling heeft
immers een aanvullende rol tov de bestaande regelgeving. Wanneer de mededeling wordt
ingezet als alternatief voor reguliere wetgeving en versoepelt de facto de invulling van de
huidige norm kan ook worden betoogt dat er sprake is van een para-law functie. Er worden
dan eigenlijk nieuwe regels opgelegd die niet onmiddellijk inherent zijn aan de huidige
regelgeving. Sturende soft-law instrumenten hebben vaak een para-law functie, maar niet
altijd.
Artikel 288 VWEU is niet uitputtend: ook op andere plekken in VWEU staan
rechtsinstrumenten die rechtsgevolgen kunnen hebben (art. 168, 182, 192 VWEU). Van geval
tot geval moet worden gekeken of rechtsgevolgen in het leven zijn geroepen en of zij
doorwerken in nationaal recht. Beleidsregels, gedragsregels en bijvoorbeeld mededelingen
zijn in beginsel niet verbindend, maar kunnen in de praktijk wel belangrijke effecten sorteren.
In artikel 288 VWEU worden al aanbevelingen en adviezen gesignaleerd. Denk bij soft law
ook aan de eerder genoemde voorbeelden. Hoewel zij niet bindend zijn, kunnen zij wel
praktische en juridische gevolgen hebben als bestuursorganen er rekening mee gaan houden.
Bestuursorganen, zoals ook de Commissie, kunnen worden gehouden aan beleidsregels op
grond van abbb’s. Ook lidstaten en rechters kunnen rekening houden met soft law.
Een voorbeeld van een formeel soft law sturingsinstrument zijn de niet bindende instrumenten
genoemd in artikel 288 VWEU aanbevelingen en adviezen. Niet-formele
sturingsinstrumenten zijn bijvoorbeeld verklaringen van de Raad en gedragscodes.
In de literatuur worden verschillende categorieën soft law onderscheiden. Een van de functies
die soft law instrumenten onderscheiden in relatie tot wetgeving is de para-law functie. De
para-law functie ziet op het gebruik van soft law in plaats van wetgeving; het gaat dan om een
substituut/vervangingsmiddel.
Een andere functie die soft law instrumenten onderscheidt in relatie tot wetgeving is de pre-
law functie. In dat geval wordt het soft law sturingsinstrument ingezet met het oog op de
beoordeling van de wenselijkheid van wel noodzakelijkheid van toekomstige Europese
wetgeving. Bovendien verwijst de term ook naar soft law als een instrument dat de weg vrij
moet maken voor hard law. Het soft law instrument creëert dan draagvlak voor latere hard
law.
, Nationale koppen
Een nationale kop is een voortijdige implementatie. Hiervan kunnen bedrijven en burgers
nadeel ondervinden. Van nationale koppen is uitsluitend sprake in gevallen waarin een
nationale regelgeving voor hetzelfde onderwerp, met hetzelfde doel of via hetzelfde type
normstelling meer regelt dan nodig is bij de implementatie. Van nationale koppen kan sprake
zijn zowel wanneer reeds bestaande nationale regels verder aan dan de Europese regeling
dienaangaande voorschrijft (ex-ante kop) als wanneer bij de implementatie van de Europese
regeling meer wordt geregeld dan de Europese regeling voorschrijft (ex-post kop).
Hoe kan het interinstitutioneel Akkoord Wetgever bijdragen aan het terugdringen van
nationale koppen en de gedachte dat Brussel over reguleert?
Van een nationale kop is sprake indien de overheid meer regelt dan ingevolge de Europese
regels nodig is. Evenwel bestaat over deze definitie enige discussie. Als een lidstaat
bijvoorbeeld door harmoniseert en nationale situaties gelijk trekt met internationale situaties
waarop EU-regels zien, wordt dat door sommigen niet gezien als een nationale kop, omdat het
een nationale rechter in beginsel vrijstaat die regels te kiezen voor de nationale situaties die
hij goeddunkt. Genoemde afspraak kan nationale koppen helpen voorkomen, doordat lidstaten
daar nu explicieter over moeten zijn. dit kan discussie aanwakkeren en wellicht vaker leiden
tot het niet opnemen van nationale koppen. Bovendien wordt op deze manier inzichtelijk
gemaakt dat heel wat regelgeving niet haar oorsprong heeft in Brussel, maar een
weloverwogen keuze is van de nationale wetgever. Dit kan bijdragen aan het terugdringen van
de gedachte dat de EU tracht alles tot in detail te regelen.
Betekent het opnemen van niet enkel de letterlijke tekst van de richtlijn in de Nederlandse
implementatiewetgeving, maar het tevens opnemen van aanvullende bepalingen dat in dit
geval sprake is van nationale koppen?
Stoop spreekt van een nationale kop indien een nationale regeling van hetzelfde onderwerp,
met hetzelfde doel of via hetzelfde type normstelling meer regelt dan nodig is bij de
implementatie van een richtlijn. Om te bepalen of de nationale regeling ‘meer regelt’ moet
volgens hem ook worden gekeken naar de beginselen van Unietrouw en de leer van het nuttig
effect. Als we deze definitie als uitgangspunt nemen kan niet worden gezegd dat het nader
duiden van richtlijnbepalingen steeds een nationale kop inhoudt. Zeker wanneer er in de
preambule verduidelijkingen zijn opgenomen, kan het met het oog op het bereiken van het
doel van de richtlijn raadzaam zijn verduidelijkende bepalingen op te nemen in de
Nederlandse wet. Men moet dan wel goed het richtlijndoel in de gaten houden en ervoor
waken niet ‘het beste jongetje van de klas’ te willen zijn, want dan kan er wel sprake zijn van
een nationale kop. Bijvoorbeeld indien Nederland strengere eisen voorschrijft dan de richtlijn.
Waarom kan de wens van de Nederlandse overheid om vast te houden aan de bestaande norm
volgens de ene persoon een nationale kop inhouden en kan een andere persoon betogen dat
dit niet zo is?
Van een nationale kop is sprake indien de overheid meer regelt dan ingevolge de Europese
regels nodig is. daarover bestaat discussie. In casu mochten boeren in Nederland minder
bestrijdingsmiddelen gebruiken dan de Europese maatregelen toestaan. Indien Nederland dat
zo laat ex-ante kop. Geen nationale kop betoog er is sprake van minimumharmonisatie
en dat betekent het de lidstaten is toegestaan om strenger op te treden. Zeker wanneer het de
lidstaten is toegestaan om strenger op te treden. Zeker wanneer het ex-ante koppen betreft
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AiméeA. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now