Hoofdstuk 9:
Modificatieprocedures voor
het wijzigen van
vaardigheden
3 belangrijke uitgangspunten
1. Hulp van logopedisten bestaat uit het teweegbrengen van gedragsveranderingen bij
cliënten of omgeving
2. Gedrag omvat meet dan zichtbaar of hoorbaar handelen, ook wat mensen weten en
denken gedragsverandering impliceert veranderingen in motorisch gedrag,
gedachten en gevoelens
3. De eigenlijke verandering kan 3 zaken betekenen
Toenemen van gedrag of ervoor zorgen dat iemand iets meer gaat doen
Doen afnemen van gedrag of ervoor zorgen dat iemand iets minder gaat
doen
Verbeteren van kwaliteit van gedrag
Indicatiestelling
= wanneer meteen operant ingrijpen, d.w.z. vaardigheidstraining
1. Nog geen negatieve betekenissen en/of emoties
Vroege detectie – onderzoek – behandeling
Secundaire preventie
2. Emotionele triggers zijn verdwenen, maar probleemgedrag nog steeds aanwezig
3. Eenvoudige problematiek
4. Hoge mate van persoonlijke veerkracht
Bijvoorbeeld:
1. Anna behaalt een leessnelheid van gemiddeld 30 correct gelezen één- tot
tweelettergrepige woorden per minuut
2. Jef kan in normale, spontane conversatie 80% van de gestotterde woorden
ontspannen opvangen door gebruik te maken van de pull-outtechniek
Vaardigheidstraining
○ Aanleren vaardigheden, handelingen, strategieën
○ Afleren van inadequaat gedrag
○ Wijzigen van gedrag
○ Doen toenemen van adequaat gedrag dat wel maar nog te weinig aanwezig is
,
Gedragsanalyseschema
○ Uitlokkende prikkel of situatie
= discriminatieve prikkel of situatie
= context waarin gedrag leidt tot gunstige gedragsgevolgen
○ Gedrag
= gedrag aanleren of afleren
= via uitlokkende prikkels
= via gedragsgevolgen
,9.1 Werken met uitlokkende prikkels:
perceptietraining en verstrekken van informatie
over uitlokkende prikkels
7 procedures
○ (1) leren waarnemen van en (2) informatie verstrekken over uitlokkende prikkels
○ Stimuluscontrole
(3) wegnemen van uitlokkende prikkels voor inadequaat of ongewenst
gedrag
(4) aanbieden van uitlokkende prikkels voor gewenst gedrag (doelgedrag) =
“prompting”
(5) afbouwen van prompts = “fading”
○ (6) modeling en (7) instructieleren
, Discriminatieve stimuli
= onthouden bij welke prikkel of situatie het gedrag wel of niet succesvol is
als we een nieuwe handeling leren omdat die handeling ons iets oplevert, onthouden we
ook in welke specifieke context dit zo is
Als foutief gedrag: onduidelijkheid over de precieze context waarin het gedrag moet worden
gesteld
Bijvoorbeeld
Onvoldoende prikkeldiscriminatie of onterechte prikkelgeneralisatie
Prikkeldiscriminatie
= proces waarbij men leert niet te reageren op stimuli ook al lijken ze bijzonder veel op de
oorspronkelijke voorwaardelijke prikkel
Prikkelgeneralisatie
= proces waarbij prikkels aanverwant aan de voorwaardelijke prikkel qua kwaliteit en
intensiteit gelijk ook de voorwaardelijke reflex tot gevolg zouden hebben
Doel
= aanscherpen van de waarneming van en kennis over kleine maar cruciale details voor
optimale gedragsuitvoering
1. Doel informatie verschaffen
= duidelijkheid over waarop men precies moet letten om de juiste gedragsrespons te
stellen
2. Doel perceptietraining
Detecteren van en visueel, auditief, tactiel… discrimineren tussen prikkels die
een verschillende operante respons vereisen
Prikkelgeneralisatie die, hoewel verschillend, toch dezelfde respons vereisen
Hoe?
○ Zo creatief en gevarieerd mogelijk
○ Aandacht vestigen op…/ gewoon uitleggen
○ Uitleggen m.b.v. afbeeldingen, schema’s, voorbeelden
○ Zelf laten ontdekken
○ Zelf informatie opzoeken
○ …
9.2 Werken met uitlokkende prikkels: wegnemen
en/of aanbieden van uitlokkende prikkels
(stimuluscontrole)
Stimuluscontrole
○ Sterke associatie tussen een prikkel en een specifieke gedragsrespons
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kirstenroosen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.