Class notes
Encyclopedie der Rechtswetenschap I 2021/2022
- Course
- Institution
- Book
Aantekeningen van Encyclopedie I. Alle hoorcolleges van alle weken.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Asenai
Reviews received
Content preview
Encyclopedie HC 2021Week 1
Kelsen
Zuivere rechtsleer van Kelsen
Een theorie over positief recht
Recht dat geponeerd is door instanties die bevoegd zijn (positief recht)
Doel: kennis verkrijgen over wat recht is
Niet: kennis verkrijgen over wat goed recht is
Zuivere rechtsleer: omdat de theorie alleen het recht wil leren kennen en de kennis van het
recht wil zuiveren
Van kennis van de feitelijke werkelijkheid
Van kennis van de moraal
Recht en natuur
Een rechtsnorm geeft objectieve betekenis aan wat er gebeurt (“Hier wordt een wet
aangenomen”; “Met het opsluiten van deze persoon wordt het vonnis uitgevoerd”; “Het
opsluiten van deze persoon is strafbaar” etc.)
Rechtsvormen staan tegenover de natuurlijke werkelijkheid en geven aan welk mogelijk
menselijk gedrag toegestaan, verboden, geboden is.
Rechtsgeleerdheid is kennis van dit stelsel van rechtsnormen dat mogelijk gedrag juridische
betekenis geeft (normeert)
Rechtssociologie daarentegen bestudeert de natuurlijke werkelijkheid en vraagt naar de
oorzaken van bepaald gedrag of de gevolgen van bepaald gedrag (causaliteit)
Recht en moraal
De taak van de zuivere rechtsleer is ook om kennis van het recht te zuiveren van kennis van
de moraal
Positief recht kan natuurlijk overeenstemmen met de moraal, maar dat is niet noodzakelijk
het geval
Wat moraal of rechtvaardigheid is, is niet objectief vast te stellen; positief recht zou niet
eens nodig zijn als dat wel zo was!
Rechtsorde
Wanneer is een norm een rechtsnorm?
Kelsen kijkt dan naar de hogere bevoegdheidsnorm
- Als de geldigheid ervan gegeven is door een hogere (bevoegdheids-)norm (objectieve
betekenis)
De rechtsnorm valt binnen één rechtsorde; de geldigheid van alle normen is uiteindelijk te
herleiden tot één norm (‘Grundnorm’)
De reden waarom de grondnorm zo is: vanwege de rechtsorde die we gebruiken en de
bijbehorende grondnorm die we daarbij veronderstellen/aannemen
Rechtsorde en grondnorm veranderen bijvoorbeeld na een geslaagde revolutie
,Radbruch
Recht is volgens Radbruch de werkelijkheid die bedoeld is het rechtsidee te dienen.
Het idee van recht is formele rechtvaardigheid: formele rechtvaardigheid zegt dat gelijke
gevallen gelijk behandeld behoren te worden; niet wat gelijke gevallen zijn
Rechtvaardigheid is gelijkheid (zelfde gedachte als Aristoteles)
- Vergeldende rechtvaardigheid
- Verdelende rechtvaardigheid
Doelgerichtheid
Rechtvaardigheid moet altijd worden uitgewerkt
Om het recht nader uit te werken, moet rechtvaardigheid worden gekoppeld aan
doelgerichtheid
Verschillende mogelijkheden:
- Individuele waarden: vrijheid, liberalisme
- Collectieve waarden: natie, nationalisme
- Culturele waarden: cultuur, conservatisme
Relativisme
Rechtszekerheid is van belang voor orde en vrede
Politiestaat (doelgerichtheid)
Natuurrechtsleer (rechtvaardigheid)
Rechtspositivisme (rechtszekerheid)
Geldigheid (in rechtsfilosofie)
- De rechtswetenschap is gevangen in het rechtssysteem waarbij zij hoort:
o De gelding van een norm wordt bepaald door een hogere norm
o De gelding van de hoogste norm kan de rechtswetenschap niet vaststellen
- Rechtssociologie: erkenning door rechtssubjecten
- Rechtsfilosofie: wat rechtssubjecten behoren te erkennen, maar hier relativisme
Recht en rechtswetenschap: rechtszekerheid leidend (norm geldt omdat ie wordt bepaald
door een hogere norm)
Rechtsfilosofie: beschouwend (3 waarden)
Recht geldt niet als het zeer ongerechtvaardigd is.
Week 2
Presocraten
Filosofen voor Socrates
Natuurfilosofen (natuurwetenschappers)
Kosmos (betekent goede orde)
Proberen dingen om je heen te verklaren
“Het vele” en “het ene”
Thales: alles veranderd door water
Anaximenes: alles veranderd door lucht
, Rationalisme: rede voor alles
Heraclitus: alles stroomt (niets is, alles wordt; conflict; evenwicht)
Parmenides: alleen van “dat wat is” kun je kennis verkrijgen
Sofisme: concludeert dat kennis van de natuurlijke wereld onmogelijk is
Scepticisme en relativisme
Vooral aandacht voor moraal en politiek
Protagoras: de mens is de maat van de dingen
Kennis door zintuigelijke waarneming
Wat waar is, is relatief van de zintuigelijke waarnemingen
Polis, rechtvaardigheid
Callicles: recht is gewoon macht
Vier aandachtsgebieden van de filosofie
- De (natuurlijke) werkelijkheid
o Een theorie hierover: zijnsleer of ontologie
- Kennis
o Een theorie hierover: kennisleer of epistemologie
o Rede gebruiken (rationalisme) -> Grieken
- Het goede of juiste leven van een mens
o Een theorie hierover: ethiek
- De goede staatsinrichting: goed recht
o Een theorie hierover: “politiek”; rechtsfilosofie
Plato
Vier aandachtsgebieden van de filosofie
- Zijnsleer
- Kennis
- Ethiek
- Politiek
Socrates was zijn leraar
Socrates heeft zelf nooit iets geschreven. Wat we over Socrates weten is vaak door Plato.
Kennisleer
Kritiek -> Relativisme leidt tot absurde uitkomsten. Iedereen heeft eigen waarheid volgens
de presocraten
Kritiek op:
1. Iedereen heeft zijn eigen waarheid
a. Hoe is wetenschap dan mogelijk?
b. Hoe is een misvatting dan mogelijk?
2. Alles wat we kunnen waarnemen, is veranderlijk (vgl. ook Heraclites)
a. Hoe kun je dan nog over iets (dat is) spreken (Parmenides)?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Asenai. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now