Neurologie
De ziekte van Parkinson
Persoon met ziekte van Parkinson moet doelbewust bewegingen uitvoeren, terwijl bij
gezonde personen dit automatisch gebeurt.
Grote gevolgen dagelijks leven patiënt: in begin weinig klachten, later stadium ernstige
functiebeperkingen door tremoren, loopstoornissen en slikstoornissen.
Ook gevolgen emotionele leven en sociaal functioneren.
James Parkinson: ziekte behoort tot groep neurodegeneratieve ziekten. Deze omvatten
verschillende aandoeningen die gekenmerkt worden door progressieve dysfunctie of door
afsterven zenuwcellen. Vb. ziekte van Alzheimer, ALS,…
Degeneratieve aandoeningen veroorzaken typisch traag, progressief verlies van
onafhankelijkheid. Pt. Moet geholpen worden om evenwicht te vinden tussen onafhankelijke
zelfzorg en directe hulp. Pt en familie moeten zich continu aanpassen aan veranderingen
gzh-toestand. Manier waarop ze ermee omgaan vaak belangrijk als somatische uitdagingen
van ziekteproces. Vpk: gefocust op educatie en ondersteuning, door kennis ziektebeeld en
geeft bijzondere aandacht aan quality-of-life kwesties.
Zorg voornamelijk thuiszorg: focust op symptoommanagement en ondersteunen van
onafhankelijkheid. Dit vraagt interdisciplinaire benadering.
Definiëring
= Chronische progressieve neurodegeneratieve aandoening, gekenmerkt door aanwezigheid
van predominante motorische symptomen. Wordt geassocieerd met diversiteit aan non-
motorische symptomen die samen met gevorderde motorische symptomen een van de
moeilijkste uitdagingen zijn die artsen moeten aangaan bij behandeling van patiënten die de
ziekte langdurig hebben.
Prevalentie en etiologie
Na ziekte van Alzheimer belangrijkste oorzaak van neurologische invaliditeit bij pt boven 50
jaar. 1% bij mensen ouder dan 60 jaar.
Meestal oorzaak onbekend: men vermoedt dat zwarte celkernen hun eigen celdood
programmeren. In afstervende cellen worden bij microscopisch onderzoek: ‘Lewy bodies’
aangetroffen, die het eiwit alfasynucleïne bevatten, waarmee bij de ziekte van Parkinson
kennelijk iets mis gaat.
5-10%: erfelijk. Momenteel 6 genen die ziekte van Parkinson kunnen veroorzaken. Erfelijke
vormen beginnen meestal jonger en verlopen langzamer of juist sneller. Bij kleine
minderheid zou het gaat om vergiftiging met bepaalde stoffen: pesticides, mangaan en
andere zware metalen.
Kans op krijgen aandoening op oudere leeftijd wordt groter.
Pathofysiologisch: er is een afsterven van de dopaminerge neuronen in de substania nigra.
Deze behoort tot de basale ganglia: groep hersenstructuren die betrokken is bij controle van
bewegingen. Zij vormen samen een regelsysteem dat een rol speelt bij:
- Verrichten van automatische bewegingen
- Aansturen spontane bewegingen
, - Expressie van emotie
- Integratie van houding en motoriek.
Door dit afsterven ontstaat er een tekort aan de neurotransmitter dopamine. Bij gezonde
mensen: evenwicht dopamine en acetylcholine. Bij ziekte van Parkinson is evenwicht dus
verstoord. Het is dit gebrek aan dopamine dat leidt tot specifieke symptomen.
Symptomen
Klinische manifestaties treden meestal pas op als 70% van betreffende neuronen vernietigd
zijn. Ziekte begint sluipend en vordert traag dat de persoon zich zelfden begin kan
herinneren. Zwakke tremor is veel voorkomend eerste teken.
1 lange préklinische fase gaat ziekte vooraf. Gekenmerkt door vage klachten van
vermoeidheid, lam gevoel in extremiteiten, pijn, neeslachtigheid, concentratiestoornissen en
geheugenzwakte.
4 hoofd(primaire-)symptomen:
Tremor
Rigiditeit
Akinesie/bradykinsesie
Posturale instabiliteit
Soms ingedeeld naar aard van ernst symptomen. Beginnen bij 50% pt aan één zijde van
lichaam.
Primaire symptomen:
Tremor Rigiditeit Akinesie Posturale
(bewegingsarmoede)/bradykinesie instabiliteit
(bewegingstraagheid)
= meest gekend en = rust: spierspanning normaal, = traagheid bij willekeurige = moeite met
minst invaliderend neemt toe bij starten van beweging bewegingen, afname of evenwicht
symptoom = spanning spieren is verhoogd verminderen van automatische en = verandering in
= bij bijna alle pt = spieren voelen stijf en vergen geassocieerde bewegingen: armen lopen: neiging
= minder erg bij grote inspanning bewegen niet mee bij lopen. lopen op toppen
bewuste = kan ongemak of pijn veroorzaken = lopen gaat met kleine pasjes en tenen
handelingen, Tandradfenomeen/ schuifelend. = armen deels
rusttremor: afwezig tandradrigiditeit= typische = startproblemen bewegen, gebogen en
tijdens slaap. weerstand bij passief bewegen van eenmaal op gang moeilijk stoppen bewegen niet
= langzame tremor gewricht. Met horten en stoten. (propulsie) mee
5 tot 6 per sec = draaien moeilijk = als pt
= aan handen: = meest invaliderend symptoom: evenwicht
pillen rollen of geld belemmert ADL-functie, vatbaar verliest kan deze
tellen maar ook voor complicaties zoals dit niet zelf
aan hoofd en constipatie,.. herstellen
benen
= bij spanning,
emotie,
vermoeidheid
neemt ernst toe
, Secundaire symptomen:
= belangrijke invloed op QOL
= zwak en vermoeid en hebben toenemende problemen met ADL-functies.
= oudere pt: onthouden minder goed, moeilijkheden met oplossen problemen en problemen
met ruimtelijk inzicht.
= cognitieve aftakeling NIET bij alle pt
Uiterlijk Autonome stoornissen Spraak
= verlies gelaatsexpressie = constipatie = zwakke stem
= ogen staren recht vooruit = pollakisurie door hypertone blaas = dysarthrie
= afname knipperen ogen = orthostatische hypotensie = monotoon
= dysfagie = moeilijkheden met starten en
= kwijlen vinden van woorden
= zalfgelaat
Zicht Cognitief/gedrag Fijne motoriek
= wazig zicht = depressie = micrographie: kleiner worden
= onwillekeurig verlengd sluiten = vertraagde respons handschrift
oogleden = problemen geheugen = verminderde handigheid
= problemen ruimtelijk zicht = verminderde mogelijkheid ADL-
= dementie activiteit
= freezing
Psychische verschijnselen
Depressie
Psychotische verschijnselen door medicatie: hallucinaties, wanen
Angststoornissen door medicatie of om afhankelijk te worden of om geïsoleerd te
worden
Cognitieve stoornissen: bradyfrenie = pt reageert langzamer -> moelijk 2 dingen
tegelijk te doen
Geheugenproblemen
Concentratiestoornissen
Dementieel beeld: 15-30% van pt
Sociale aspecten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller justinevanderstraeten11. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.38. You're not tied to anything after your purchase.