Onder rijke landen van de wereld -> Nederland kleinste verschillen arm en rijk
(andere landen: Noorwegen, Zweden, Finland & IJsland)
Nederland: opmerkelijk burgerlijk karakter -> stadsburgers: mensen die leven in
handel en ambacht -> belangrijkste sociale en politieke groep
Centrale vraag: Hoe is Nederland burgerlijk geworden met relatief grote welvaart en
niet sterke republikeinse trekken
§1
De steden herleefden in Europa -> door handel herleefde de geldeconomie
Middeleeuwse herlevende steden: noorden van Italië & zuiden van de Nederlanden -
> 2 metropool regio’s
› Italië: macht handen van adel
› Nederlanden: burgers gaven toon aan: ‘poorters’ -> woonden binnen de
poorten
Wol nijverheid -> Vlaamse steden -> ‘lakens’ -> wollen stof waarvan kleding gemaakt
werd
Atrecht in 11e eeuw eerste Nederlandse stad waar lakennijverheid opbloeide ->
vergemakkelijkt door schapenhouder in regio
Atrecht: oude romeinse stad waar bisschop zetelde -> na 1000 weer in ontwikkeling -
> later: Brugge & Gent -> nieuwe centra gesticht rond Vlaamse graaf (Brugge) en
rond abdijen (Gent)
Tussen Noord- en Zuid-Europa bijna geen contacten -> onveiligheid maakte handel
over langere afstanden onmogelijk
Uitwisseling tussen Vlaanderen en Noord-Italië via jaarmarkten in Midden-Frankrijk -
> steden als Atrecht profiteerden hiervan
Rechtstreekse verbinding beter dan jaarmarkten -> zeeroutes -> steden met
verbinding met water gingen andere steden verdringen
In Brugge hadden veel Europeanen vertegenwoordiging
Duitse Hanze -> eerste verbinding tussen kooplieden
, Burgers in Vlaamse steden: gilden -> organisaties mensen zelfde beroep
Koopmansgilden: oudste en beste gilden -> later: ambachtsgilden
Brugge domineerde handel, Gent de textielnijverheid -> koopmans- en
ambachtslieden veel macht
Gilde ook sociaal en religieus -> elke gilde had beschermheilige en altaar
Geld -> edelmetaal -> grote bedragen in goud en zilver -> riskant
Daarom: wisselbrieven -> brief met bedrag aan wie deze schuldig was -> geld
ingewisseld bij bekende -> soort van bank -> cheque maar alleen voor
geadresseerde
Veel goederen meenemen -> riskant -> beurshandel -> koopcontracten terwijl de
goederen op een andere plek zijn
Stadsburgers wilden zelf beslissen over stadsbestuur en rechtspraak -> kregen van
de graaf van Vlaanderen stadsrecht -> zelfbestuur van de stad
Door steden te be voor oordelen kon een vorst tegenwicht creëren tegen zijn
adellijke leenmannen -> meer centrale macht in vorstendom
Vorst profiteerde van veel welvaart -> hogere belastingen -> legers en ambtenaren
huren -> tegenwicht tegen adel
Steden met stadsrechten -> feodale versnippering
Stedelijke burgerij -> rol van adel, ook van zaken van geestelijken -> armenzorg en
stadsscholen -> onderwijs en sociale zorg -> was terrein van geestelijken
‘Derde stand’ adel en geestelijken verdringen
Bonum commune -> algemeen belang -> onafhankelijke republikeinen
Guldensporenslag in 1302 -> Vlaamse burgers versloegen Franse soldaten
Origineel Vlaanderen bij Frankrijk -> graaf van Vlaanderen -> Franse leenman -> in
praktijk: onafhankelijke vorst
1300: Franse koning ruzie met Engeland -> stuurde pro-Engelse koers naar
Vlaanderen om te dwingen zijn kant te kiezen
Slagveld Kortrijk: leger verslaan door Vlaams leger uit stadsburgers -> ridders te
paard overwonnen door Vlaamse voetsoldaten
Slag zo genoemd door soldaten die gouden sporen droegen
Overwinning: neergang adel en opkomst burgerij -> logisch in Vlaanderen: meest
verstedelijkte en burgerlijkste gebied
14e eeuw: pestepidemie -> zwarte dood, ook zware hongersnood als gevolg mislukte
oogsten -> Vlaanderen kwam er snel bovenop
=> fundament burgerlijk Nederland -> handel en ambacht bloeide, macht steden
uit overwinning guldensporenslag
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bashassing. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.