Verpleegkundig Redeneren en Handelen 2b
Oncologie – Ilse De Marès
Hoofdstuk 1: Fundamentele aspecten van kanker
1
,Oncologie Ilse De Marès
1 Cel- en tumorbiologie
1.1 De celcyclus
Vorming van nieuwe cellen
Gezonde cellen gaan delen om zichzelf te vernieuwen, te vermenigvuldigen
Celdeling nodig om oude cellen te vervangen
Oude cellen:
Apoptose = natuurlijke celdood
Als een cel ergens niet hoort
Als een cel wegens gevaarlijke beschadiging beter niet verder groeit
Weefselhomeostase = strikte regels in verband groeien en afsterven
Twee belangrijke genen bij normale celdeling
Komen in alle gezonde lichamen voor
Oncogenen
Geeft groen licht aan cel om te delen
Bv. kind valt en heeft schaafwonde -> doordat er nieuwe huidcellen groeien kan de
huid herstellen -> dankzij oncogenen
Tumorsuppresorgenen
Laat celdeling stoppen
Bv. zegt dat er genoeg nieuwe huidcellen zijn en de cel mag stoppen met delen
1.2 P53: Een belangrijk celcyclusproteïne
P53-eiwit = controlepunt
Wanneer er DNA-schade is bij celdeling, wordt P53 eiwit geactiveerd
P53 gaat ervoor zorgen dat abnormale cel extra ‘bekeken’ wordt en kan nog gerepareerd
worden
P53 zorgt voor eerste reparatie waardoor celdeling verder mag doorgaan
P53 zorgt voor apoptose wanneer cel zodanig levensbedreigend is
2 Het ontstaan van kanker of carcinogenese
2
,Oncologie Ilse De Marès
Algemeen
Er gaat iets mis met oncogen of tumoruppresorgen
Normale groei van de cel geraakt ontregeld
= gevolg van een mutatie in één van de essentiële genen die instaan voor de regulatie van de
celdeling
Mutatie
= de fout bij het overschrijven van DNA
Absolute voorwaarde voor ontstaan van kanker
Niet perse kanker wanneer eenmalige mutatie verder deelt, maar combinatie van
verschillende mutaties
Defecte gen dat ontstaat door mutatie = gemuteerd gen
Fout bij oncogen: dochtercel zal veel actiever en agressiever zijn dan normale dochtercellen,
ze blijft constant in hoog tempo verder delen, of het lichaam dat nu vraag of niet
Fout bij tumorsuppressorgen: dochtercel die niet meer kan stoppen met delen
Kanker = een opeenstapeling van aantal fouten, meerstappenproces, kan jaren duren
Er is mutatie, wat nu?
P53 eiwit staat in voor reparatie
P53 eiwit staat in voor apoptose
Mutatie wordt doorgegeven
3 Hoe tumoren groeien, woekeren en zich in het lichaam verspreiden
3.1 Benigne- (goedaardige) versus maligne (kwaadaardige) tumoren
Benigne
Groeit ook, maar niet in omliggend weefsel
Maligne
Grillige vorm
Slechte begrenzing
Invaderen = tumor gaat doorgroeien in omliggende weefsel
3
, Oncologie Ilse De Marès
Metastaseren = tumor die groeit op afstand van dezelfde primaire tumor dat een secundaire
tumor wordt genoemd
Metastaseren
Angiogenese
Tumor begint te woekeren en heeft zuurstof en voeding nodig
Tumor heeft zelf geen zuurstof en voedingsstoffen, maar maakt lokstoffen aan en zendt deze
uit naar omliggend bloedvat
Zo laat bloedvat nieuwe bloedvaten groeien naar tumor
Tumor krijgt nu zuurstof en voeding vanuit bloedvat
Tumor-immunologie
Kan ons immuunsysteem ook kankercellen herkennen en aanvallen?
-> verder wetenschappelijk onderzoek nodig
Aangezien het lichaamseigen cellen zijn waarbij een fout gebeurt, ziet het lichaam
het niet als lichaamsvreemde cellen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marthebraem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.24. You're not tied to anything after your purchase.