Deze samenvatting van blok geel (jaar 4) bevat de uitwerkingen van hoorcolleges en werkcolleges, exclusief COVID-19 opdracht (versie )! Het werkcollege over de doelgroepen is compact uitgewerkt: de originele presentaties zijn niet opgenomen in dit bestand.
Introductie
Public Health = publieke gezondheidszorg
Definitie: bevorderen van volksgezondheid en gelijke kansen op gezondheid door collectieve
interventies gericht op gezondheidsbevordering, gezondheidsbescherming en ziektepreventie.
Vraagstukken:
- Diagnose: hoe staat het met de gezondheid van mijn patiënt (= de populatie)?
- Prognose: hoe gaat de gezondheid van mijn patiënt (= de populatie) zich ontwikkelen?
- Behandelen: hoe ik de gezondheid van mijn patiënt (= de populatie) verbeteren?
Voorbeelden van uitdrukkingen van gezondheidszorg:
- Gemiddelde levensverwachting:
o Wereldwijd is levensverwachting gestegen: ligt nu op 70 jaar
o Grote verschillen tussen landen (en ook binnen landen en zelfs binnen steden)
Verklaringen: taalbarrière, levensstijl
- Morbiditeit: aantal ziektes, soort ziektes
- Ziekteverzuim
Syndemics = clustering van sociale en gezondheidsproblemen op populatieniveau
Criteria voor syndemic:
- 2 of meer ziekten of gezondheidsproblemen clusteren in een specifieke populatie
- Contextuele en sociale factoren dragen bij aan de omstandigheden waarin twee of meer
ziekten de gezondheidsproblemen clusteren
- De clustering van ziekten leidt tot negatieve interactie tussen ziekten, ofwel fysiologisch,
sociaal of in gedrag, wat leidt tot verergering van ziektelast in die populatie
Voorbeelden van gezondheidsproblemen: toegenomen portiegrootte, meer roltrappen
Om goede zorg te leveren en gezondheid te bevorderen is het van belang dat dokters niet alleen
ziekten behandelen, maar ook de factoren die deze ziekten veroorzaken.
,Model van Lalonde
Aspecten van het model van Lalonde:
- Biologische en genetische factoren:
o Leeftijd
o Geslacht
o Genetisch profiel
o Microbioom
- Fysieke en sociale omgeving:
o Leefomgeving
o Sociale omgeving
o Financiële omgeving
o Juridische omgeving
- Leefstijl = BRAVIOS:
o Bewegen
o Roken
o Alcohol
o Voeding
o (Internet)verslaving
o Ontspanning
o Seksualiteit
- Gezondheidszorgsysteem:
o Zorgaanbod- en gebruik
o Toegankelijkheid
o Kwaliteit
o Betaalbaarheid
o Doelmatigheid
o Medische en public health ethiek
Kerntaken
Kerntaken publieke gezondheidszorg:
- Monitoren van gezondheid
- Preventie, interventies vaccinaties
- Gezondheidsbevordering campagnes
- Integraal gezondheidsbeleid inrichten van wijken (fietspaden)
- Wet & regelgeving leeftijd van kopen van alcohol
- Kwaliteit & organisatie tolkentelefoon bij taalbarrière
- GHOR (geneeskunde hulp bij ongevallen en rampen) coördinatie bij brand in verzorgtehuis
- Vangnetfunctie zorg aan daklozen, in gevangenissen
- Research en ontwikkeling
- Beroepsgroepen, opleiding
GGD = gemeentelijke gezondheidsdienst
In Nederland speelt de lokale overheid een belangrijke rol in publieke gezondheidszorg.
Wetgeving
Wet publieke gezondheidszorg vormt het kader voor de gezondheidszorg:
- Stelt gemeenten verantwoordelijk voor gemeentelijke gezondheidszorg en zorg bij
ongevallen en rampen
- Grotendeels uitgevoerd door GGD
o 25 GGD’s in Nederland:
Vertegenwoordigen een veiligheidsregio (volgens Wet veiligheidsregio’s)
o Organiseert hulpverlening bij ongevallen en rampen, samen met o.a. ambulance en
brandweer
Artsen die werkzaam zijn bij GGD zijn onder te verdelen in twee groepen:
- Arbeid en gezondheid: bedrijfsartsen, verzekeringsartsen
- Maatschappij en gezondheid: jeugdarts, arts infectieziektebestrijding, arts
tuberculosebestrijding, arts medische milieukunde, forensische geneeskunde,
vertrouwensarts, donorgeneeskunde, beleid en advies, sociaal medische indicatiestelling en
advisering
Ontwikkeling van gezondheidssituatie wereldwijd
Beoordeling van wereldwijde gezondheidssituatie hangt af van indicator:
- Omvang van wereldbevolking: sterke stijging in afgelopen decennia
o Niet gelijk een teken van goede gezondheid: bedreiging voor voeding/zorg?
- Gemiddelde wereldwijde levensverwachting: sterke stijging in afgelopen decennia
o Teken van gunstige ontwikkeling
- Verschillen in levensverwachting: levensverwachting is vrijwel overal ter wereld
toegenomen, maar de verschillen tussen de landen zijn sterk gegroeid
- Kindersterfte/moedersterfte: hoog in Sub-Sahara Afrika en Zuid-Oost Azië
- Sterfte aan hart- en vaatziekten of kanker: hoog in Westerse landen
Ziektepatronen
Internationale verschillen in levensverwachting hangen samen met verschillen in ziektepatronen. De
WHO maakt daarvoor onderscheid in 3 ziekte-categorieën:
- Communicable diseases (CD’s): infectieziektes + ondervoeding gerelateerden ziektes
o Infectieziekte leidt tot ondervoeding; ondervoeding verhoogt risico op infectieziekte
o Jonge leeftijd: hoge moeder- en kindsterfte
- Non-communicable diseases (NCD’s): welvaartgerelateerde ziektes + degeneratieve ziektes
o Bijvoorbeeld: kanker, hart- en vaatziekten, diabetes, COPD, Alzheimer, Parkinson
o Oudere leeftijd
- Injuries: ongevallen en gevolgen van geweld (oorlog, geweldsdelicten, zelfmoord)
De ziektelast van CD en NCD’s is in laatste 25 jaar verschoven: in 1990 was er wereldwijd meer
ziektelast toe te schrijven aan CD dan aan NCD’s, maar in 2017 is dit omgekeerd. De verhouding
tussen NCD’s en CD’s verschillen per werelddeel/land.
DALY = disability adjusted life years
De DALY wordt gebruikt om ziektelast tussen landen of bevolkingsgroepen uit te drukken. Het is een
samengestelde gezondheidsmaat die opgebouwd is uit:
- Verloren levensjaren door vroegtijdige sterfte
o Werkelijke levensduur wordt vergeleken met theoretische levensverwachting
- Verloren kwaliteit van leven door iemand moet leven met beperkingen door ziekte
o Jaren geleefd met beperking wordt vermenigvuldigd met wegingsfactor tussen 0 en 1
voor de ernst van beperking (hoe hoger, hoe ernstiger beperking)
DALY is anders dan QALY (quality adjusted life years), wat vaak gebruikt wordt in RCT’s om kwaliteit
van leven tussen 2 patiëntengroepen te vergelijken:
DALY QALY
Gezondheidsverlies en ziektelast Gezondheisdswinst
Dood = 1 Dood = 0
Normatief: vergeleken met ideaal Descriptief
(gemiddelde levensverwachting)
Weging QoL bepaald door experts en Weging QoL bepaald door populatiepanel
gecorrigeerd voor leeftijd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RosanneSluimer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
