ZSO 1: Moleculaire basis voor embryonale ontwikkeling
• Genen dat ontwikkeling leiden
• Zelfde gen functioneert op andere tijden en in andere organen
-> minder moleculen nodig voor controleren van ontwikkeling
• Deze genen voor en na geboorte werken in normale en abnormale processen:
o Voor: reguleren van ontwikkeling, kan juist of fout gebeuren (mutaties)
o Na: mogelijkheid tot opwekken van tumoren (mutatie)
Fundamentele moleculaire processen in ontwikkeling
• Transcriptie factoren:
o Blijven in cel die hun produceert
o proteïnen die een domein bevatten dat kan binden op DNA van promoter of
enhancer regio van specifieke genen
o Ook een domein dat interageert met RNA polymerase II en andere transcriptie
factoren
o Reguleert constant hoeveelheid mRNA geproduceerd
• Signaalmoleculen:
o Verlaten cel die hun produceert en werken in op andere cellen (dichtbij of ver weg)
o Binden als ligand op receptor (op plasmamembraan)
o Meeste zijn proteïnen van grote families genaamd Groeifactoren
• Signaaltransductie pathway/cascade:
o Als ligand bindt op receptor
o Geeft ligand signaal door naar nucleus van cel
o Signaal reguleert genexpressie en toekomstige ontwikkeling van cel
Transcriptie factoren:
• Sommige voorkomen in alle cellen, andere is sommige
en in bepaalde fases
• Vaak belangrijk voor verandering dat zorgen voor grote
ontwikkelingsveranderingen
, • Werken in op promoters of enhancers voor activeren of onderdrukken van genen
• Verschillende groepen:
Homeobox bevattende genen en homeodomein proteïnen, Transcriptiefactor
• Homeodomein =
o sequentie van aminozuren (60 aminozuren)
o Helix-loop-helixregio
o Proteïnen
• homeobox =
o 180 nucleotiden die encoderen voor homeodomein
o Genen
• HOX genen:
o Bij mensen: gevonden in 4 verschillende clusters op 4 verschillende chromosomen
(van HOXa - HOXd)
o Elke cluster verdeeld in 13 paralogische groepen
o Genen 3’ einde eerder en meer anterior geëxprest dan 5’ einde
o Genen zorgen voor segmentatie van lichaam (bij vertebraten)
o Mutaties in HOX genen -> morfologische transformaties van segmentale structuren
in welke een gen normaal zou expressen
-> vb. mutatie van HOX gen voor antennen -> antennen worden poten (bij vlieg)
,o Verlies-van-functie mutatie: posterior naar anterior transformatie
-> cellen van een segment vormen structurele equivalent van volgende meest
anterior segment (Anteriorisatie)
o Krijgen-van-functie mutatie: anterior naar posterior transformatie
-> omgekeerd (Posteriorisatie)
o Principiële functie = opzetten van structuren langs de lichaamsas
-> MAAR, sommige groepen later hergebruikt voor formatie specifieke niet-axiale
structuren
o Bij mensen: paralogen groepen hebben ongeveer zelfde functies, zodat als 1
“uitvalt” andere functie overnemen
-> bv. Alle HOX “1” genen hebben dezelfde (A1, B1 en D1)
-> alle paralogen vallen uit -> morfologische fouten
o HOX gen modificaties:
▪ Chromatinestructuur
▪ Chromosoom organisatie
▪ miRNA (RNAi) van HOX mRNA
, • PAX genen:
o Bevatten een gepaard domein van 128 aminozuren die aan DNA bindt
o Belangrijk voor zintuig organen en CZS
• Andere Homeobox bevattende genfamilies:
o POU genfamilie:
▪ Bevatten homeobox en een regio die encodeert voor 75 animozuren dat
bindt aan DNA door helix-loop-helix
o Lim proteïnen:
▪ Familie van homeodomein proteïnen
▪ Sommige binden aan DNA in nucleus andere zitten in cytoplasma
o Dix genfamilie:
▪ Belangrijk voor uitgroeiende structuren
o Msx genen
• T-Box genene:
o 180-200 aminozuren dat bindt aan specifieke DNA sequentie
Helix-Loop-Helix transcriptiefactor
• Basische helix-loop-helix proteïnen:
o Korte set aminozuur sequentie in welke 2 α-helices zijn
gescheiden door een aminozuur loop
o Fungeren meestal als homodimeer
o 1 helix is korter en nodig om te dimeriseren, de lange
helix heeft het DNA-bindende motief
o Transcriptiefactoren die nodig zijn voor de myogenese
• Vorkhoofd (FOX) genfamilie:
o Variant van helix-loop-helix
o Gemeenschappelijk deel -> vorkhoofd DNA bindende
regio (gevleugelde helix)
o Samenwerken om morfogenesis te regelen van een
structuur
Zink vinger Transcriptiefactor
• Bevat proteïnen met regelmatige geplaatste cystidine en
histidine units dat gebonden zijn aan zinkionen -> polypeptide
ketting veranderen in vingeractige structuur
• Deze “fingers” in specifieke regio’s in DNA helix
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gschr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.