Deze samenvatting van probleem 1: Persoonlijkheidsstoornissen blok 2.7 Orthopedagogiek is volledig en uitgebreid uitgewerkt per leerdoel. Alle belangrijke stof wordt helder omgeschreven (incl. voorbeelden) en is onderverdeeld per leerdoel en literatuurbron. De gele tekstmarkeringen zijn belangrijk ...
Samenvatting Probleem 1 – Persoonlijkheidsstoornis
Literatuur = (Shiner & Caspi, 2003), (Prins, H5 Temperament & H9 classificatie), (De Pauw &
Mervielde, 2010), Kennisclip & (Verhulst, H21 persoonlijkheidsstoornissen).
Uit 1 basisboek (Wicks-Nelson) geen informatie.
1.Is er een verschil tussen temperament en persoonlijkheid en zo ja, wat is het
verschil?
(Prins, H5 Temperament, persoonlijkheidstrekken en de ontwikkeling van
emotionele en gedragsproblemen)
Klassieke opvatting temperament = eigenschappen die vroeg in de ontwikkeling observeerbaar zijn
(kinderen) en sterke genetische of neurobiologische basis hebben (aangeboren).
Klassieke opvatting persoonlijkheid = minder sterke genetische basis en komt pas later in de
ontwikkeling tot uiting (vloeit voort uit temperament en is vaak pas te zien in de volwassenheid.
Verschillen theorieën/modellen temperament (zie andere bron binnen dit leerdoel!)
➢ Gedragsstijlen benadering (Thomas en Chess)
Persoonlijkheidsontwikkeling (Thomas en Chess): het resultaat van de interactie tussen
temperamentfactoren en de omgeving, en hiermee aandacht voor de individuele verschillen
bij het kind.
3 configuraties van persoonlijkheidseigenschappen bij jonge kinderen volgens Thomas en Chess
1. Gemakkelijke kind = Verkeert doorgaans in een positieve stemming; heeft regelmatige
biologische functies en lage tot matige responsintensiteit; goede adaptatie; raakt niet van
streek in nieuwe situaties.
2. Moeilijke kind = Heeft vaak een negatieve stemming; laag activiteitsniveau; een lage
responsintensiteit; is geneigd om zich terug te trekken in nieuwe situaties.
3. Traag-op-gang-komende kind = Verkeert doorgaans in een negatieve gemoedsstemming;
onregelmatige biologische functies; hevige reacties; geringe adaptatie; is geneigd om zich
terug te trekken in nieuwe situaties.
➢ Criteriale benadering (Buss en Plomin) → meer gebaseerd op volwassenen i.p.v. kinderen.
➢ Bio-psychologische benadering
➔ Verschil rol
emotionele processen,
componenten en
aandachtprocessen, en
biologische onderbouw van
dimensies.
Goldsmith en Campos zeggen dat temperamentverschillen te maken hebben met variabiliteit in het
ervaren en uitdrukken van primaire emoties (woede, angst, blijdschap etc) en hiermee gepaard
gaande arousel.
1
,Temperament- en persoonlijkheidsmodellen vertonen sterke overeenkomsten in beide constructen
en zijn te integreren binnen het Vijf-Factorenmodel (VFM) van persoonlijkheid.
Temperament- en persoonlijkheidseigenschappen: onderliggende latente en stabiele componenten
van verschillen in gedrag, gedachtes, ervaringen uiten van emoties.
• Vijf-Factorenmodel (VFM) van persoonlijkheid (met dimensies) = model voor de
beschrijving van persoonlijkheidsverschillen van kindertijd tot de volwassenheid.
→ Om emotionele en gedragsproblemen bij kinderen en adolescenten te begrijpen,
diagnosticeren en behandelen.
Vijf-Factorenmodel / Big Five persoonlijkheid → De onderliggende structuur van de variëteit aan
persoonlijkheidstrekken representeren
5 dimensies van het VFM
1. E: Extraversie = Refereert naar sociaal, assertief, dominant, energiek en optimistisch zijn,
versus een voorkeur hebben voor eenzame activiteiten, anderen volgen en introvert zijn.
2. A: Altruisme = Geeft de kwaliteit van de sociale interactie weer, variërend van warm,
vriendelijk, empathisch en altruïstisch tot koud, egocentrisch en antagonistisch.
3. C: Conscientieusheid = Beschrijft de positie van een persoon op werkgerelateerde trekken,
variërend van ordelijk, ambitieus en betrouwbaar tot wanordelijk, nonchalant en
onbetrouwbaar. B
ovendien refereert deze trek naar de mate waarin een persoon zelfdiscipline heeft en
zichzelf als (in)competent beschouwt.
4. N: Neurrotisme (ook wel Emotionele stabiliteit) = Beschrijft individuele verschillen in
(sociale) angst, ergernis, kwetsbaarheid en negatieve emotionaliteit.
5. O: Openheid voor ervaringen (of Intellect) = Refereert naar creatief zijn en problemen en
situaties met een open geest benaderen, tegenover minder fantasierijk zijn, meer nuchter
zijn, en een voorkeur hebben voor bekende paden en oplossingen.
➔ De dimensies zijn tweepolig (introvert en extrovert)
➔ De dimensies zijn conceptueel onafhankelijk van elkaar (score op de ene dimensie geeft geen
informatie over score/positie van de andere dimensie).
➔ Persoonlijkheidstrekken zijn te beschouwen als mengvormen van deze vijfbasisdimensies.
Voorbeeld: vijandigheid is mengvorm van hoog Neuroticisme en laag Altruïsme.
Drie onderzoeksstrategieën onderscheiden worden om de persoonlijkheid van kinderen en
adolescenten te beschrijven a.d.h.v. VFM-dimensies.
➢ Top-down benadering = welke onderverdelingen zijn er uit eerder onderzoek en kunnen de
eigenschappen in worden verdeeld. Symptomen/eigenschappen → diagnose DSM.
Startpunt: vragenlijsten die initieel ontwikkeld werden voor het meten van VFMdimensies bij
volwassenen.
Proces: deze lijsten neemt men bij kinderen en/of adolescenten af of herformuleert items
ervan, zodat ze meer leeftijdsadequaat zijn.
Resultaat: een vragenlijst/instrument die de vijf persoonlijkheidsdimensies meet bij kinderen
en/of adolescenten.
→ Niet geschikt vanwege onvoldoende aanpassingen voor een gedetailleerde en
omvattende beschrijving van vroege persoonlijkheidsverschillen, aangezien de indicatoren
voor persoonlijkheid volgens deze top-down strategie primair niet leeftijdsspecifiek
ontwikkeld werden.
2
, ➢ Bottom-up benadering = eerst kijken naar welke kenmerken een persoon heeft en
vervolgens onderverdelen in dimensies. Testen → symptomen → categorie indelen.
Startpunt: nieuwe hiërarchische ordening waarbij alle verschillen tussen kinderen en
adolescenten in kaart worden gebracht.
Proces: de onderliggende dimensies van de verkregen taxonomie worden onderzocht. Er
wordt getoetst of het VFM teruggevonden kan worden.
Resultaat: een vragenlijst/instrument die de vijf persoonlijkheidsdimensies meet bij kinderen
en/of adolescenten.
→ Meer sensitief voor subtiele persoonlijkheidsverschillen op jongere leeftijd en hun
ontwikkeling over de tijd heen.
Voorbeeld; lexicale benadering, de overtuiging dat opvallende en sociaal relevante eigenschappen
die belangrijk zijn om individuele verschillen tussen personen te benoemen of te beschrijven, in de
taal gerepresenteerd worden
→ De Hiërarchische Persoonlijkheidsvragenlijst voor Kinderen (HiPIC): als een lexicaal gebaseerde
vragenlijst die de actieve persoon beschrijvende woordenschat van ouders weergeeft.
Sommige dimensies liggen in lijn met hun Big Five tegenhangers maar lijken meer op concepten
beschreven in temperamentliteratuur.
Welwillendheid > verschillen in
hanteerbaarheid van het kind in
perspectief van de ouder.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukopschoor99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
