Dit is een duidelijke samenvatting over architectuurgeschiedenis in het eerste jaar. In de samenvatting worden voornamelijk de Karolingische architectuur, Romaanse architectuur, Gotische architectuur en Brabantse architectuur besproken uit de Middeleeuwen. Alsook de Renaissance architectuur, de Bar...
, Inhoudstafel
Karolingische architectuur en haar erfenis ...............................................................................................3
Basismodellen van de christelijke architectuur ....................................................................................3
1. Basilica ..........................................................................................................................................3
2. Baptisterium .................................................................................................................................4
3. Martyrium .....................................................................................................................................5
Karolingische Renaissance ....................................................................................................................6
Kijken naar het Romeinse imperium ................................................................................................6
De paltskapel en haar nasleep ..............................................................................................................8
De nieuwe kerk: Uitbreiding van de Basilica .......................................................................................11
Koor en échelon/stapelkoor/trapsgewijze opzet............................................................................12
Koor met kooromgang en straalkapellen........................................................................................12
Dubbele polariteit ...........................................................................................................................13
Romaanse architectuur...........................................................................................................................13
Continuïteit en vernieuwing: 12de-eeuwse ‘Westwerken’ .................................................................. 13
Galilée ............................................................................................................................................ 14
Chapelles hautes dédiées à Saint-Michel ....................................................................................... 14
Koor met kooromgang en straalkapellen ca 1200 .......................................................................... 14
Pelgrimskerken langs de route langs Compostella ......................................................................... 14
Klaverblad .......................................................................................................................................14
Duitse Keizerskathedralen ..................................................................................................................14
Zuid-Europese ‘Premier art Roman’ .................................................................................................. 14
Het Franse overwelvingsexperiment: Bourgondië ............................................................................ 15
Bourgondië 1 (overwelvingen 1000-1050) .....................................................................................15
Bourgondië 2 (overwelvingen 1050-1150) .....................................................................................16
Bourgondië 3 (overwelvingen 1100-1150) .....................................................................................17
Bourgondië 4 (overwelvingen 1050-115) .......................................................................................17
Rijnlandse gewelven ...................................................................................................................... 18
Kerken langs de pelgrimsroute naar Compostella ..............................................................................18
Aquitanië.............................................................................................................................................18
Normandië en de aanloop naar de Gotiek ........................................................................................ 19
Samenstelling van een abdij ............................................................................................................... 21
Gotische architectuur .............................................................................................................................22
Eerste experimenten............................................................................................................................22
Ile de France 1120-1135 .................................................................................................................24
Vroege gotiek: 1150-1190 ............................................................................................................. 24
Hooggotiek 1195 – 1300 .................................................................................................................25
Uitbreidingsmodule: Gotiek in Brabant ..................................................................................................31
Vroege experimenten uit de 13de eeuw..............................................................................................31
Grote stadskerken uit de 14de eeuw ...................................................................................................33
Bouwen voor de stad ..........................................................................................................................36
Het ontwerp en bouwproces ...............................................................................................................38
Renaissance architectuur ........................................................................................................................40
Filippo Brunelleschi ..............................................................................................................................41
Firenze, Doumo (Santa Maria del Fiore) .........................................................................................41
Een nieuwe vormentaal All’antica ..................................................................................................41
Leon Battista Alberti ........................................................................................................................... 43
Een nieuwe vormentaal: All’Antica (direct geïnspireerd door Rome) ........................................... 43
Invloed aan pauselijk hof te Rome Francesco del Borgo (1460) ...............................................................45
Vroegrenaissance uit Noord-Italië ......................................................................................................45
, De werf van Sint-Pieter te Rome ........................................................................................................46
Bernardo Rossellino voor Nicolaas V en Pius II...............................................................................46
Bramante voor Julius II ...................................................................................................................46
Rafaël ..............................................................................................................................................47
Baldassarre Peruzzi, 1520-1536 ......................................................................................................47
Antonio da Sangallo de jongere, 1536,1546 ...................................................................................48
San Pietro in Montorio, Rome, Bramante ca 1510 ........................................................................ 48
Bramantes nieuwe paleismodel .........................................................................................................48
Hoog-renaissance in Noord-Italië .......................................................................................................50
Giulio Romano ................................................................................................................................ 50
Michele Sanmicheli: le antichità di Verona ....................................................................................52
Jacopo Sansovino: een nieuw Venetië voor doge Andrea Gritti.....................................................53
Andrea Palladio ...............................................................................................................................53
Rome in het midden van de 16de eeuw ..............................................................................................56
Michelangelo: maniërisme?........................................................................................................... 56
Michelangelo: De voltooiing van Sint-Pieter ..................................................................................56
Het moderne denken over de architectuur ............................................................................................57
1. Vitruvius archterna: een nooit vergeten tekst ............................................................................... 57
Een origineel traktaat in Vitruviaanse vorm ................................................................................... 58
Een compendium over de architectuur naar Vitruviaans voorbeeld............................................. 58
2. Vitruvius getoetst: “Delle Antichita”.............................................................................................. 58
3. Vitruvius gereduceerd: zuilenboeken .............................................................................................59
4. Modelboeken zonder zuilenorden: typologieën, ornament, bouwelementen ..............................60
Barok en classicisme ............................................................................................................................... 62
Rome: de triomf van de Kerk ..............................................................................................................63
Basismodel: Gesù,1568/1572...........................................................................................................63
Lorenzo Bernini ...............................................................................................................................64
Francesco Borromini ...................................................................................................................... 64
Pietro da Cortona............................................................................................................................65
Parijs: de triomf van de Franse koning ...............................................................................................66
Classicisme? ....................................................................................................................................66
Koninklijke opdrachten .................................................................................................................. 66
Invalides ......................................................................................................................................... 67
Koepels en gewelven uit renaissance en barok ..................................................................................... 68
Meerschalige koepels .........................................................................................................................68
Het florentijnse experiment, Filippo Brunelleschi, 1420-1436 ...................................................... 68
Patheon te Rome: het antieke model .............................................................................................71
Sint-Pieter te Rome: van Pantheon naar Santa Maria del Fiore .....................................................72
Italiaanse koepelschalen uit de 17de eeuw .....................................................................................73
Franse koepelexperimenten uit de 17de eeuw................................................................................73
London, St Paul: koepel met kettinglijn ......................................................................................... 75
Verwetenschappelijking van het bouwen ......................................................................................75
Het panthéon van Soufflot: smeedijzeren wapening .................................................................... 76
Ribbenkoepels.....................................................................................................................................76
Leonardo da Vinci en tiburio van de kathedraal van Milaan 1487-1490 ....................................... 76
Francesco Borromini’s antieke (?) ribgewelven..............................................................................77
Guarini’s kunststukjes .................................................................................................................... 78
EINDE LEERSTOF .....................................................................................................................................80
EXAMEN ................................................................................................................................................. 81
, Karolingische architectuur en haar erfenis:
- Bouwtechniek van Romeinse Rijk gaat verloren in ME
vb putzolaan beton (zeer goede hydraulische eigenschappen) in pantheon
vb koepel: zware stenen beneden als fundering en licht materialen boven
- De antieke traditie in het bouwen ging niet volledig verloren:
uit traditionele ambachtelijke onderstroom, basisbewerkingen (steenhouwen, metselen),
ontstonden nieuwe, originele constructiesystemen met een minimale voorkennis
- Karolingische, romaanse en gotische architectuur is een ontstaansgeschiedenis met minimale
voorkennis
Basismodellen van de christelijke architectuur
- Fundament waarmee ME start
- Continuïteit
→ Basismodellen die worden overgedragen
- Kerk was belangrijkste bouwheer in West-Europese ME
- Kerk nam gedeeltelijk de politieke macht over in voormalige keizerrijk (vooral op
organisatorisch vlak)
→ plaats in het officiële staatsbeleid → recht op eigen architectuur
-
1. Basilica:
= vergaderplaats voor gemeenplaats van Christenen
Vb. Santa Sabina, Rome, 422-432
Vb. Sabt’ Apollinare Nuovo, Ravenna, 6de eeuw
- Terminologie a.d.h.v. Santa Sabina:
o Langs-as / longitudinaal
o Meer-beukig (middenbeuk + 2 zijbeuken) of 3-beukig
o Schip: Lange rechthoekige zaal opgedeeld door zuilenrijen
→ niet overwelfd maar met plafond
o Lichtbeuk: hogere muren van de middenbeuk hebben vensterzone boven het dak
van de zijbeuken
o Absis/apsis: halve uitstulping aan oostzijde in het verlengde van middenbeuk
→ naar Jeruzalem
(uitzonderlijk aan de westzijde)
o Nu altaar, maar toen misschien niet
o Arcade: bogenrij tussen midden – en zijbeuk
o Narthex: voorhal in Westen
Artium: voorhof in Westen
- Bij ons in Noord-West-Europa vrijwel niets nog overeind van de 6de eeuw
bezat ooit vele rijk versierde kerken
wel opgravingen van vroegchristelijke aard
Vb. St. Pierre, Vienne, Frankrijk, 5de/11de eeuw
o Oorspronkelijk gewijd aan de apostelen
o Bischoppen van Vienne werden er vanaf 5de eeuw begraven
o Onderste deel van de zijmuren dateert uit die periode (andere zijn restauraties)
- In Noord-Spanje (deel dat christelijk bleef) doet denken aan christelijke architectuur in Syrië
→ invloed van Oosterse missionarissen
Vb. San Pedro de la Nave, Zamora (S), 7de eeuw
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SimonDelvers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.05. You're not tied to anything after your purchase.
