Summary
Samenvatting inleiding recht
- Course
- Institution
Samenvatting inleiding recht volledige lessenreeks
[Show more]
Seller
Follow
brittvandenbroeck
Reviews received
Content preview
Deel 1: Algemene beginselen1 Definitie
1.1 Recht en rechtsregels
Het geheel van tijds- en plaatsgebonden rechtsregels die het uitwendig gedrag van mensen
regelt
o Evolueert elke dag in tijd (bv homohuwelijk, abortus, euthanasie)
o Plaatsgebonden --> wapenwet: verboden in ene staat maar niet in andere
Een regel = dwingend
o Gebods- of verbodsbepaling
o Verschil tussen religieuze regel of beleefdheidsregel --> niet dwingend (je wordt
nier gestraft)
o In ethische kwesties is er soms een conflict tussen godsdienstige (et) regels en de
wet --> in botsing met elkaar
Een rechtsregels wordt door de politieke overheid opgelegd is en afdwingbaar
o Doe je het niet, kan je gestraft worden
o Bv rood licht, je moet stoppen, je mag niet doorrijden (gebod en verbod hangen
meestal samen)
België is een rechtstaat
1.2 Waarom is er recht?
Schaarste veroorzaakt mogelijke conflicten
o Leven niet in de jungle --> niet wet van de sterkste
Doel: conflicten vermijden en oplossen
o Regels die bv je eigendom beschermen
o Ook ethisch: waarom is er erfenis recht? Gaat uit van traditionele familiegezin
zoals vroeger. Proberen dit nu aan te passen aan de maatschappelijke evolutie!
Waarborg voor een vreedzame en rechtvaardige samenleving
Spanningsveld tussen rechtszekerheid en individuele vrijheid
o Verplicht om RSZ te betalen als je werkt --> voor bv werkloosheidsuitkeringen,
pensioen,… Je moet dit, ook al ben je het niet eens
1.3 Waar is recht?
Overal
Neemt toe: hoe complexer de maatschappij hoe meer recht er is
o Evolueren enorm, van geschreven naar digitaal
o Digitale handtekening --> juridisch evenveel waard als geschreven?
o Privacy --> GDPR = General Data Protection Regulation
Social media weten zo goed als alles
Wijzigt steeds
2. Indeling van het recht
2.1 Volgens de inhoud
Privaatrecht vs publiekrecht
o Privaatrecht = regelt de relaties tussen personen
Zowel fysieke als rechtspersonen (vennootschap, bvba,…)
o Publiekrecht
Regelt de interne organisatie van de overheid en de relaties tussen
overheid en de burgers
2.1.1 Privaatrecht
= regelt dus de horizontale relaties tussen rechtspersonen en is onderverdeeld in
rechtstakken
A. Burgerlijk recht
Harde kern van het privaatrecht
, o Afstamming
o Huwelijk
o Erfenissen
o (buiten)contractuele aansprakelijkheid
Eerste recht dat ontstond
o Tot Napoleon en Franse revolutie: gewoonterecht traditie
o Verschillende regels voor adel, geestelijkheid, burgerij
Franse revolutie: geen feodaliteit meer, iedereen is burger Burgerrecht
Burgerlijk wetboek (code Napoleon)
o Clerus, adel en boeren worden allemaal burgers
B. Arbeidsrecht
Late 19de eeuw, handel en nijverheid industrialisatie
o Winst maken weinig mogelijk lonen uitkeren slechte condities voor
werknemers om dit te voorkomen ontstond het arbeidsrecht
Is onderdeel van het sociaal recht
Regelt de verhoudingen tussen de werkgever en de werknemer
Collectieve arbeidsrecht (cao)
o Bepaalde sectoren: voor deze sectoren gelden dezelfde regels = collectieve
arbeidsovereenkomst
Geen sociaal wetboek
C. Het gerechtelijk privaatrecht
= burgerlijk procesrecht
Geschillen tussen personen oplossen.
Vaste regels voor opgesteld
Strikte procedure
Welke rechtbank is bevoegd ?( zie verder burgerlijke procedure)
Gerechtelijk Wetboek
D. Het ondernemingsrecht (Handelrecht vroeger)
Regelt de statuten van de handelaars (eenmanszaken en vennootschappen) en hun
commerciële activiteiten.
Wetboek van Koophandel= wetboek van ondernemingsrecht
Sinds 2018
Ontstaan tijdens Napoleon
2.1.2 Publiekrecht (=overheid)
Omvat alle regels die betrekking hebben op de organisatie van de staat en op de relaties
tussen de staat en de burgers en is opgedeeld in verschillende rechtstakken.
A. Het staatsrecht
= synoniem voor grondwettelijk of constitutioneel recht
o Grondwet is de basis van alles
= basiswetgeving van een land
o Regelt de inrichting van de staat = staatsstructuur
Regelt de bevoegdheid van politieke en gerechtelijke instellingen (Wie is
voor wat bevoegd ?)
Omvat de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers = verklaring van de rechten van
de mens
o Politieke vrijheden ( vrijheid van onderwijs, eredienst, mening....)
o Democratische rechten ( stemrecht...)
o Sociaal-economische rechten ( recht op sociale zekerheid..)
,B. Het administratief recht
Rechtsregels die de besturen (de administratie) moeten respecteren bij het toepassen van de
wetgeving (=voorschriften tot ‘behoorlijk bestuur)
Vb: bouwrecht, vreemdelingenrecht, mediarecht.....
Voornamelijk voor juristen
C. Het fiscaal recht
= synoniem voor belastingrecht
Regels i.v.m. de bepaling, het innen en mogelijke betwistingen van belastingen
Belastingen zijn heffingen waarmee de overheid haar uitgaven doet
o Begroting wordt goedgekeurd door parlement
Vb: personenbelasting, BTW, successierechten (belastingen op erfenis)....
o Btw is voor iedereen gelijk, hoe lager de inkomsten hoe hoger de btw (relatief)
Kan verschillen voor Wallonië, Brussel en Vlaanderen sommigen verhuizen (voordeliger)
D. Het strafrecht
Algemene principes
o Strafbare gedragingen (misdrijf)
o Toepasselijke straf (in verhouding met het misdrijf)
o 3 categorieën (overtreding, wanbedrijf, misdaad) gradaties
o 3 bevoegde rechtbanken (Politierechtbank, Correctionele Rechtbank, Hof van
Assisen)
Strafmaten
o Vrijheidsstraf (gevangenis)
o Geldboete (bedragen tabel x 20)
o Werkstraf
Bv corona overtreding: helpen in vaccinatiecentrum
Overzicht
o Alles wat met verkeer te maken heeft (onopzettelijke doding in het
verkeer) politierechtbank
o Wanbedrijf: aanranding, diefstal, onopzettelijke doding, …
o Misdaad: moord, gijzeling, brandstichting, …
Strafrecht is een kwestie van gradaties
o DOODSLAG IS NOG GEEN MOORD
o Iemand veroorzaakt ongewild een verkeersongeval met gewonden:
onopzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
o Iemand verwondt een ander tijdens een vechtpartij:
opzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
, o Iemand veroorzaakt de dood van iemand in een verkeersongeval:
onopzettelijke doding, een wanbedrijf.
o Iemand doodt een ander tijdens een vechtpartij zonder de intentie te doden:
opzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg zonder de
intentie te doden, een misdaad.
o Iemand wurgt een ander in een woedeaanval tijdens een gevecht of schiet een
vluchtende inbreker neer zonder dat hij wettelijke zelfverdediging als reden kan
inroepen:
opzettelijke doodslag (dit is een doding met de intentie te doden maar
zonder voorbedachten rade), een misdaad.
o Iemand doodt een ander na dit te hebben gepland en voorbereid:
moord (dit is dus opzettelijke doodslag met voorbedachten rade), een
misdaad.
2.2 Volgens het territorium
In principe is elk land soeverein beslist eigen regels
Klassiek: het onderscheid tussen nationaal en internationaal recht.
o Maar! Wat is nationaal?
o België is geëvolueerd van een unitaire (=eenheidsstaat) naar een federale staat.
o Een staat met gemeenschappen en gewesten = decentralisatie
o Dus sommige regels zijn niet hetzelfde in Vlaanderen, Brussel of Wallonië.
Anderzijds : bepalen meer en meer internationale rechtsregels ons nationaal recht.
o We onderscheiden hier:
Het Europees recht
Het verdragsrecht
Het humanitair recht
2.2.1 Het Europees recht
Het Europees beleid bepaalt meer en meer de nationale wetgeving.
o Bv flesje frisdrank: wat moet er allemaal opstaan (inhoud, vervaldatum,…)
Dit beleid is voelbaar in verschillende domeinen.
Twee soorten wetten:
o Verordeningen = onmiddellijk afdwingbaar (goedgekeurd ? Onmiddellijk
invoeren)
o Richtlijnen moeten omgezet worden in nationale rechtsregels (nationale
wetgeving aanpassen aan EU, je hebt tijd)
2.2.2 Het verdragsrecht
Verdragen die tussen twee of meerdere landen worden afgesloten.
o Bv uitleveren van criminelen
Verdragen afgesloten onder de koepel van internationale organen.
2.2.3 Het humanitair recht (Na WOII VN opgericht)
A. De Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM)
Verdragstekst van de VN 1948
Opsomming van 30 grondrechten van de mens ( geloofsvrijheid, vrije meningsuiting...)
Morele waarde maar in principe niet afdwingbaar kan niet bestraft worden
B. Het Europees verdrag van de rechten van de Mens (EVRM)
Opgesteld in 1950 in navolging van de Universele Verklaring en later uitgebreid met 14
protocollen ( vb verbod op de doodstraf)
Ondertekend door 45 landen ( o.a. Rusland) = Raad van Europa
Afdwingbaar : het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg kan wel
bestraft worden
C. Het oorlogsrecht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittvandenbroeck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.48. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now