Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen
In de samenvatting is alle literatuur en de stof uit de hoorcollege behandeld. Doormiddel van duidelijk aangegeven kopjes wordt er per onderwerp ingegaan op de belangrijke kennis. Alle verplichte literatuur is behandeld.
Hoorcollege 7 Hechtingsproblemen
Hoofdstuk 7 van ‘Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdige’ & stof uit de
hoorcollege
Gehechtheid: niet alleen bij de mens
1
,Processen die lijken op gehechtheid komen bij veel diersoorten voor, vooral bij zoogdieren.
- Inprenting is bij volgelsoorten een verschijning van gehechtheid.
- Het eerste contact na de bevalling is bij mens & dier het belangrijkst (kritische periode).
Gehechtheidsrelatie van het kind
Kenmerken normale ontwikkeling:
- Gericht op een specifiek persoon: de hechtingspersoon
- De relatie is duurzaam & emotioneel geladen.
- Verlangen naar nabijheid en contact met die persoon
- Verbreking van contact leidt tot verdriet/boosheid (bv eerste dag bij de kinderopvang)
- Troost bij verdriet & pijn wordt bij voorkeur bij deze persoon gezocht.
Hechtingsproces
Afwisseling tussen veilige haven & basis> vanuit die basis gaan kinderen exploreren.
Voorwaarden voor het ontstaan van een gehechtheidsrelatie
- Kind heeft van nature hechtingsgedrag, maar het ontstaan hangt af van de manier waarop
de volwassene handelt.
- De relatie is persoonsgebonden en heeft als kenmerk dat het kind liefde en leiding krijgt.
- Het effect is vertrouwen in zichzelf en de ander (basic trust).
- De hechting is afhankelijk van de kenmerken van de opvoeder: sensitief, responsief,
continu & regelmatig gedrag.
- De hechting is afhankelijk van de kenmerken van het kind: makkelijk te troosten, vrolijk &
aantrekkelijk of juist een huilbaby of een hazenlip.
Ontwikkeling van gehechtheid & leeftijd
- Voor de geboorte: tijdens de zwangerschap krijgen ouders gevoelens & fantasieën.> wordt
gestimuleerd door bewegingen van het kind.
- Na de geboorte: in de eerste maanden nog geen gehechtheid aan de ouders (elk vriendelijk
& responsieve volwassene kan het kind troosten en verzorgen.
- Tussen 6 & 9 maanden krijgt het kind een duidelijk hechting.
- Na 2 jaar gaat het meer cognitieve kenmerken krijgen (intern werkmodel).
Het ontstaan van gehechtheid als voorbeeld van een ontwikkelingsopgave
Ontwikkelingsopgave: het idee= elke levensperiode kenmerkt zich door
ontwikkelingsopgave van het kind.
- Het niet goed volbrengen van een ontwikkelingsopgave: vergroot de kans dat toekomstige
opgave ook niet goed volbracht worden.
- Gehechtheid: bij onveilige gehechtheid heeft deze
persoon later in zijn leven meer moeite met het aangaan van veilige en warme relaties. Met
partner, maar bijvoorbeeld ook met zijn eigen kind/kinderen.
Indeling van gehechtheid
Grofweg zijn de relaties in 2 groepen te onderscheiden: 1. Vorm van organisatie (voor kind
voorspelbaar, kind voelt zich veilig) > veilig & onveilige gehechtheid
- 2: Coherentie ontbreekt (onvoorspelbaar & chaotisch)> gedesorganiseerde gehechtheid
Typen gehechtheid (Ainsworth)
Onderscheiden 3 vormen, inmiddels 4.
- Te onderscheiden in 2 dimensies: gehechtheidsgedrag-exploratie & communicatie tussen
kind en gehechtheidspersoon.
4 type
2
, - Veilig gehecht: 65%> snel neiging tot exploreren, weinig vermijden of afwering van
verzorger, troost baar.
- Onveilig gehecht (de vermijdende vorm): 15%, te veel exploreren, verkennen omgeving,
actief vermijden van de verzorger.
- Onveilig gehecht (ambivalente vorm): 10%, weinig exploratie, aanklampen en afweren
van verzorger, moeilijk troost baar.
- Gedesorganiseerde gehechtheid: 15%> geen strategie, gedrag doelloos en tegenstrijdig.
Gehechtheid van kind en de relatie met ouders
- Gehechtheidsrelatie: bieden het kind bescherming tegen gevaar en geven een gevoel van
emotionele zekerheid.
o Gehechtheidsgedrag van het kind is contact en nabijheid zoeken bij iemand die
sterker is.
o Gevaar of verstoring van de gehechtheidrelatie (zoals echtscheiding) zullen leiden tot
gehechtheidsgedrag.
o Een voorbeeld van dit gedrag is aanklampen bij jonge kinderen
- Een kind kan met elk van beide ouders een verschillende relatie hebben. (ingewikkelder bij
samengestelde gezinnen).
o Twee veilige, twee onveilige, of een veilige en een onveilige relatie.
o Advies: Als je in de praktijk de gehechtheid van het kind moet beoordelen onderzoek
dan altijd de relaties tussen kind en beide ouders, eventueel ook de relaties met
andere significante opvoeders zoals grootouders.
- Kwaliteit van zorg die het kind wordt geboden leidt tot een veilige of onveilige relatie.
o De relatie beïnvloed het ontwikkelingstraject van het kind, MAAR het is niet leidend in
de ontwikkeling.
o Een onveilige hechting is geen stoornis, een veilige hechting is ook geen garantie
tegen een stoornis.
- Vroege gehechtheidsrelatie worden geïnternaliseerd en zijn van invloed op verwachtingen
over andere belangrijke relaties.
o Innerlijk werkmodel of gehechtheidsrepresentatie.
o Model is niet statisch maar verandert als de ervaringen met de relatie(s) veranderen.
Maar ook hier geldt dat vroege ervaringen zwaarder meewegen.
- Gehechtheid is belangrijk maar niet gelijk aan de gehele ouder-kindrelatie.
o Advies voor de praktijk: onderzoek ook de andere aspecten van de relatie.
Hechting & opvoedersgedrag
- Acceptatie – afwijzing: balans tussen negatieve & positieve gevoelens, tevredenheid &
bevrediging die de opvoeder ervaart in zijn rol.
- Samenwerking & bemoeienis: te veel bemoeien & controleren van de baby vs
samenwerken.
- Bereikbaarheid & negeren: psychologische toegankelijkheid van de opvoeder in relatie tot
de behoefte van het kind.
- Gebrek aan emotionele expressie: emoties in stem/ogen/gezicht/houding/bewegingen.
- Rigiditeit: compulsief & perfectionistisch.
Stadia in zelforganisatie
1. Fysieke zelforganisatie:
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jenniferdaan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.
