Summary
Samenvatting tijdvak 6 - tijd van regenten en vorsten
- Course
- Level
- Book
tijdvak 6 geschiedenis
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: rubenmolema • 1 year ago
By: aniekvreeling • 2 year ago
Seller
Follow
Flt2005
Reviews received
Content preview
Geschiedenis h6§6.1 een wereldeconomie
KA:
wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
Handelskapitalisme
Door handel in luxeproducten was toen het kapitalisme ontstaan, het economisch systeem waarbij
personen geld in een onderneming investeren om winst te maken. De productiemiddelen, de
hulpmiddelen waarmee werd geproduceerd waren privébezit.
Handelaren zetten vaak ook arbeiders aan het werk, bijvoorbeeld om textiel en andere handelswaar
te maken. Ze hielden zich dus druk bezig met handel én nijverheid, handel was de hoofdzaak. Deze
vroege vorm van kapitalisme heet daarom handelskapitalisme.
Rond 1600 kwam het handelskapitalisme tot bloei, kooplieden werkten samen
→ tijd van de regenten en vorsten
Handel in de republiek kwam door:
Handel met het Oostzeegebied (hout en graan) = later bekend als moedernegotie
Deelname aan wereldeconomie VOC & WIC
In 1600 waren er al acht Nederlandse compagnieën voor de handel op Oost-Azië. In 1602 gingen die
op in een groot bedrijf:
↳ de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)
De VOC kreeg van de Nederlandse overheid bepaalde rechten:
Als enige Nederlandse onderneming in Azië handel drijven
Verdragen sluiten met vorsten
Oorlog voeren
Gebieden besturen
Om te starten verkocht de VOC aandelen, papieren waarmee de kopers mede-eigenaar werden van
het bedrijf. Met het geld van de aandeelhouders betaalde de VOC alles wat er nodig was
(zeeschepen, salarissen en zilver)
Een deel van de winst ging jaarlijks naar de aandeelhouders, de rest werd in het bedrijf gestoken. De
VOC was het eerste bedrijf ter wereld met aandeelhouders die hun geld in de onderneming lieten
zitten, dat was een belangrijke vernieuwing voor het handelskapitalisme.
Nieuw was ook dat de aandeelhouders niet de leiding hadden, het bedrijf werd geleid door aparte
bestuurders. In Azië stelden ze een gouverneur-generaal aan als hoogste bestuurder.
Het handelnetwerk van de VOC
Hoe bouwde de VOC een succesvol handelsnetwerk op?
Monopolie (alleenrecht) handel op Indië
Handelsonderneming met bijzondere bevoegdheden
↳ Bevoegdheid tot verdragen versluiten met vorsten, forten bouwen, oorlog voeren
(platbranden Jakarta) (politiek)
Naamloze vennootschap: uitgifte aandelen (economie)
Eerste multinational (vestiging in meerdere landen)
In Republiek bestuurd door Heren XVII en in Indië door gouverneur-generaal
, In 1618 heeft de VOC ook een nieuwe stad laten bouwen op Java; Batavia. Hier stond het
hoofdkwartier van de VOC. Alle schepen die uit Europa kwamen moesten hierheen, en alle schepen
die terugkeerden naar Europa vertrokken vanaf Batavia.
Het begin van een wereldeconomie
De wereldwijde handelscontacten die de handelskapitalistische compagnieën aanknoopten, vormden
het begin van een wereldeconomie. In de 17 eeuw raakten gebieden over de hele wereld door
e
handel met elkaar verbonden.
In 1621 werd zo voor de handel rondom de Atlantische Oceaan de West-Indische Compagnie (WIC)
opgericht. De WIC had factorijen aan de kusten van West-Afrika en Amerika (zoals Nieuw-
Amsterdam)
De VOC was de grootste Europese onderneming in Azië, de WIC was veel minder actief. In 1628 werd
de Spaanse Zilvervloot door Piet Heijn gekaapt. Met de Zilvervloot werden kostbaarheden van de
Spaanse koloniën in Amerika naar Spanje Verscheept.
Na de 80-Jarige oorlog begon de WIC met driehoekshandel. (Amerika-Europa-Afrika)
§6.2 de Gouden eeuw van Nederland
KA
de bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht
van de Nederlandse Republiek
De staatkundige situatie in de Republiek
In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden hadden rijke burgers veel macht. Door de opstand
tegen Spanje hadden de gewesten en steden hun zelfstandigheid behouden. De Republiek had in
staatkundig opzicht een bijzondere plaats in Europa. In andere landen groeide de macht van de
koning, maar de Republiek had niet eens een staatshoofd
De zeven gewesten werkten samen in de Staten-Generaal. Die beslisten over het leger en de vloot,
de gezamenlijke buitenlandse politiek en het bestuur van de generaliteitslanden; de gebieden die in
de 17 eeuw op de Spanjaarden veroverd waren zijn; Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en delen
e
van Limburg.
Bestuur de Republiek
Regenten: de bestuurders in de Republiek
De Staten: het hoogste bestuur in elk gewest, de steden en adel waren vertegenwoordigt
Burgers: hadden het in steden te zeggen
In Holland, het grootste en machtigste gewest waren ze ook in de Staten de baas. In andere
provincies waren burgers en adel ongeveer even sterk.
De invloed van burgers betekende niet dat alle burgers meebeslisten, de macht was in handen van
een kleine groep. In deze oligarchie benoemden regenten elkaar. Ze zorgen dat het bestuur in
handen bleef van een elite van rijke families (rijk door handel)
Er was een regent die een beetje op de vorst leek; de stadhouder. Hij was de machtigste man van de
Republiek: hij was opperbevelhebber van leger en vloot, hield toezicht op de rechtspraak en had in
veel steden en op het platteland invloed op de benoeming van regenten. De stadhouder werd
benoemd door de Staten, maar de functie was erfelijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Flt2005. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now