Biologie – thema 4 transport
Basisstof 1 Transportsystemen
Je hebt 2 typen sapstromen in een plant/boom:
- Anorganische sapstroom: houtvaten, vervoeren water en mineralen van de
wortels naar de bladeren.
- Organische sapstroom: bastvaten, vervoeren assimilatieproducten van de
bladeren naar alle delen van de plant. Vervoer van o.a. suikers, aminozuren,
hormonen.
Transport in een plant
- Wortels: water en mineralen worden opgenomen.
De wortelharen nemen water en mineralen op uit de bodem. Via de schors
komen water en mineralen terecht bij de endodermis.
→ laat d.m.v. actief transport mineralen door
het celmembraan
(van schors naar centrale cilinder)
Bandje van Caspary: ligt tussen de cellen van
endodermis. Hier kunnen de mineralen niet
doorheen, en moeten deze door de
endodermis heen.
Transport in een plant komt tot stand door een combinatie van:
- Worteldruk: door het osmotische verschil (van de schors naar de centrale
cilinder) worden water en mineralen omhoog in de plant gestuwd. Door de
bandjes van caspary kan het water maar een kant op, waardoor het water niet
terug kan.
- Capillaire werking: door een combinatie van cohesie en adhesie kan vloeistof
omhoog getransporteerd worden in een plant. Alleen mogelijk in dunne
buisjes.
Cohesie → moleculen van dezelfde soort hebben een aantrekkende werking
op elkaar
Adhesie → moleculen van verschillende soorten hebben een aantrekkende
werking op elkaar.
- Verdamping
Dubbele bloedsomloop: per omloop passeert het bloed het hart twee keer
- Kleine bloedsomloop: zuurstofarm bloed stroomt van het hart
naar de longen, zuurstofrijk bloed stroomt van de longen naar
het hart.
- Grote bloedsomloop: zuurstofrijk bloed stroomt vanaf het hart
naar het lichaam, zuurstofarm bloed stroomt van het lichaam
naar het hart.
Enkele bloedsomloop: per omloop passeert het bloed het hart maar 1
keer.
, Basisstof 2 het Hart
Over het hart lopen kransslagader en kransaders:
- Kransslagaders: aftakkingen van de aorta en voorzien de hartspier van
zuurstof en voedingsstoffen
- Kransaders: vervoeren koolstofdioxide en afvalstoffen van de hartspier naar
de rechterboezem.
De weg van het bloed
Het bloed uit het lichaam komt het hart binnen via de onderste
en bovenste holle ader, die uitmonden in de rechterboezem.
Vanaf de rechterboezem stroomt het bloed naar de
rechterkamer. Deze pompt het bloed in de longslagader die
zich vertakt naar beide longen. Het bloed uit de longen stroomt
via de longaders terug naar het hart en komt in de
linkerboezem terecht. Van de linkerboezem stroomt het bloed
naar de linkerkamer. De linkerboezem pompt het bloed in de
aorta. Door slagaders die van de aorta aftakken stroomt het
bloed naar de organen van het lichaam. Boezems en kamers
zijn van elkaar gescheiden door hartkleppen. Aan het begin van
de longslagader en de aorta bevinden zich halvemaanvormige
kleppen.
Het hartritme wordt geregeld door de sinusknoop. Deze stuurt
een impuls via de wanden van de boezems, de impuls gaat
daarna door naar de wand van de kamers.
- Boezems: trekken samen en pompen het
bloed naar de kamers.
- Kamers: trekken samen en persen het bloed
het hart uit. De hartkleppen sluiten en de
halvemaanvormige kleppen openen.
- Hartpauze: hartkleppen staan open.
Hartslagfrequentie: snelheid waarmee de sinusknoop impulsen afgeeft. De bloeddruk
in het lichaam wordt door het lichaam gemeten in de want van de aorta en
halsslagaderen. De druk van het bloed op de wand van een bloedvat.
Een regelkring houdt de bloeddruk rond een bepaalde normwaarde.
- Zuurstofarm bloed komt via de onderste en bovenste holle ader het hart
binnen in de rechterboezem.
- Zuurstofrijk bloed van de longen komt via de longader het hart binnen in de
linkerboezem.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Flt2005. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.04. You're not tied to anything after your purchase.