Dit is een geslaagde scriptie over factoren die kunnen leiden tot radicalisering van Nederlandse Islamitische jongeren. Het is hoofdzakelijk een literatuurstudie, dus als je veel tijd wilt besparen op dit onderdeel kun je deze scriptie gebruiken. Er is ook een klein praktijkonderzoek uitgevoerd dat...
Inhoud
2.1 Veranderingen in de samenleving: polarisatie..............................................................................5
2.1.1 Confrontaties.........................................................................................................................7
2.2 Radicalisering................................................................................................................................8
2.3 Islamitisch radicalisme (in Nederland)..........................................................................................9
2.4 Stromingen binnen de islam.......................................................................................................10
2.5 Het salafisme..............................................................................................................................11
2.5.1. De apolitieke salafisten.......................................................................................................11
2.5.2 De politieke salafisten..........................................................................................................12
2.5.3 De salafi-jihadi’s...................................................................................................................13
2.6 Kenmerken van het islamitisch radicalisme................................................................................14
2.7 Standpunten van de drie salafistische stromingen op een rij.....................................................15
2.8 Dit hoofdstuk kort samengevat..................................................................................................17
3.2 Drie dimensies............................................................................................................................20
3.3 Individuele factoren....................................................................................................................20
3.3.1 De religieuze dimensie.........................................................................................................21
3.3.2 De politiek activistische dimensie........................................................................................24
3.3.3 De sociaal culturele dimensie..............................................................................................26
3.4 Demografische kenmerken.........................................................................................................27
3.5 Ontwikkelingsstadia....................................................................................................................30
3.6 De radicale verliezer...................................................................................................................31
3.7 Dit hoofdstuk kort samengevat..................................................................................................33
Hoofdstuk 4: Empowerment............................................................................................................34
4.1. Empowerment als methodiek....................................................................................................34
4.1.1. Empowermentmethodiek bij allochtone jongeren.............................................................35
4.2 Tegengaan van radicalisering door versterking van de (moslim)identiteit.................................36
4.2.1 De aanpak van het SMN.......................................................................................................37
4.2.2 De empowermentmethodiek van het SMN.........................................................................38
4.2.3 De verschillen in aanpak tussen het SMN, het IOT en het SIO.............................................41
4.3 De rol en relevantie van het welzijnswerk bij radicalisering.......................................................42
4.4 Dit hoofdstuk kort samengevat..................................................................................................44
Hoofdstuk 5: Een kleinschalig veldonderzoek op micro-, meso- en macroniveau............................45
5.1 Een interview op microniveau....................................................................................................45
5.2 Een interview op mesoniveau.....................................................................................................47
5.3 Een interview op macroniveau...................................................................................................49
, lOMoARcPSD|2668334
5.4 Dit hoofdstuk kort samengevat..................................................................................................50
Hoofdstuk 6: Conclusies en aanbevelingen......................................................................................51
Literatuurlijst....................................................................................................................................56
Personen..........................................................................................................................................60
Media...............................................................................................................................................60
Hoofdstuk 1: Inleiding
Tijdens mijn jaarstage bij het Anti Discriminatie Bureau Flevoland (tegenwoordig Bureau voor Gelijke
Behandeling genaamd), heb ik mij korte tijd mogen verdiepen in het onderwerp “Radicalisering van
islamitische jongeren”. De gemeente X had het bureau gevraagd om een soort “masterclass”
hierover te organiseren, ter kennismaking met het onderwerp voor verschillende instellingen in X .
Wij waren reeds aangevangen ons te verdiepen in het onderwerp en het opzetten van de organisatie
van de masterclass, toen de gemeente besloot dat zij eerst de mate van deze problematiek binnen X
in kaart wilde brengen. Tot onze teleurstelling waren wij daarom genoodzaakt met dit project te
stoppen. Het onderwerp is mij echter altijd bijgebleven en daarom was een onderwerp voor mijn
literatuurscriptie ook snel gevonden.
Ik zou heel graag willen weten hoe of waardoor islamitische jongeren in een radicaliseringsproces
kunnen belanden en in sommige gevallen daar zo ver in terecht komen dat zij op een gegeven
moment bereid zijn om geweld te gebruiken tegen hun medemens. De vraag- en probleemstelling
voor deze scriptie is dan ook: Welke factoren kunnen van invloed zijn bij radicalisering van
islamitische jongeren in de Nederlandse samenleving? De doelstelling van de scriptie is het bijdragen
aan meer bekendheid over radicalisering van islamitische jongeren, onder andere binnen het
welzijnswerk. Ook hoop ik dat ik met deze scriptie bij kan dragen aan het tegengaan van verdere
tegenstellingen in de Nederlandse samenleving. Uit onderzoek is gebleken dat in Nederland vooral
Marokkaanse jongeren gevoelig kunnen zijn voor radicalisering, dus vandaar dat ik mijn scriptie in
grote lijnen richt op Marokkaanse jongeren tussen de 14 en 25 jaar.
Het onderwerp islamitisch radicalisme heeft de afgelopen jaren veel aandacht gekregen in de
samenleving, van onderzoekers, en zeker ook in de politiek. Op 27 augustus 2021 lanceerde het
kabinet het “Actieplan Polarisatie en Radicalisering”. Het kabinet richt zich in dit plan op
verschillende vormen van radicalisme. Het plan kent drie doelen, namelijk
1) Preventie, waarbij gericht wordt op het voorkomen van verdere processen van isolement,
polarisatie en radicalisering.
2) Pro-actie, waarbij gericht wordt op vroegtijdig signaleren en het ontwikkelen van een juiste
aanpak van het probleem.
3) Repressie, waarbij gericht wordt op het uitsluiten van mensen die grensoverschrijdend
gedrag vertonen en anderen negatief beïnvloeden.
Het plan richt zich in de aanpak van het probleem op drie sporen: lokaal niveau, nationaal niveau en
samenwerking op internationaal niveau, waarbij het kabinet de aanpak van de problematiek vooral
een taak vindt van lokaal bestuur, wat ondersteund wordt door een algemeen en specifiek beleid op
, lOMoARcPSD|2668334
nationaal niveau. Elk jaar verschijnt er een voortgangsrapport, waarin de voortgang op twee niveaus
gemeten wordt, namelijk de feitelijke situatie en de ervaren situatie. Een voorbeeld daarvan is het
“Operationeel Actieplan Polarisatie en Radicalisering 2021”, wat in december 2020 is verschenen en
waarin de belangrijkste ontwikkelingen van 2021 aangestipt worden waar verder op gebouwd kan
worden in 2022.
In hoofdstuk twee zullen de in deze inleiding gebruikte begrippen polarisatie en radicalisering, uiteen
gezet en toegelicht worden. Daarbij worden de veranderingen in de Nederlandse samenleving van de
afgelopen jaren beschreven, waaruit een duidelijke verharding van het integratiedebat is gebleken.
Een aantal politici heeft daarin de afgelopen jaren een hoofdrol gespeeld. De eerste jaren van deze
eeuw waren dat voornamelijk wijlen politicus Pim Fortuyn van de politieke partij Lijst Pim Fortuyn,
politica Rita Verdonk van destijds de politieke partij VVD en tegenwoordig met haar eigen beweging
Trots op Nederland en politica Ayaan Hirsi Ali van destijds de politieke partij de VVD. Ook de kritische
filmmaker Theo van Gogh heeft de eerste jaren van deze eeuw een zeer belangrijke rol gespeeld. De
laatste jaren staat vooral politicus Geert Wilders van de politieke partij Partij Voor de Vrijheid in dit
kader in de schijnwerpers. Verder zal in hoofdstuk twee dieper ingegaan worden op wat islamitische
radicalisering precies inhoudt, welke stromingen binnen de islam daar mogelijk vatbaar voor zijn en
wat de verschillen zijn tussen islamitisch radicalisme en islamitisch extremisme.
Hoofdstuk drie is met name een antwoord op de probleemstelling van deze scriptie. Het zal daarom
ook in omvang het grootste hoofdstuk van deze scriptie zijn. In dit hoofdstuk wordt beschreven
welke factoren mogelijk van invloed kunnen zijn op de radicaliseringsprocessen van islamitische
jongeren. Het hoofdstuk wordt ingeleid met het levensverhaal van Mohammed B. Mohammed B. is
misschien wel Nederlands bekendste moslimextremist. Tevens worden in dit hoofdstuk veel citaten
gegeven over de beleving van een aantal jongeren welke in verschillende mate een
radicaliseringsproces doormaken. In de hoofdstukken twee en drie wordt veel verwezen naar de
onderzoeken van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies en van (wijlen) Buijs, Demant en
Hamdy. Deze onderzoeken zijn beide in 2021afgerond en ik heb in deze onderzoeken veel
antwoorden gevonden die aansluiten bij de probleemstelling van deze scriptie.
In hoofdstuk vier wordt ingegaan op de methodische mogelijkheden die tot nu toe zijn ingezet en
toegepast voor het tegengaan van en preventie tegen radicalisering van islamitische jongeren. Met
name de empowermentmethodiek lijkt goed aan te sluiten bij de problematiek waar veel
moslimjongeren mee worstelen en daarom komt vooral deze methodiek aan de orde. Ook wordt in
dit hoofdstuk toegelicht wat de relevantie en het belang is van islamitische radicalisering voor het
maatschappelijk werk.
Voor hoofdstuk vijf heb ik op kleine schaal wat veldonderzoek gedaan. Ik was erg benieuwd in
hoeverre islamitisch radicalisme aandacht heeft in de samenleving op micro-, meso- en
macroniveau. Ik heb daarom binnen mijn eigen gemeente (X ) drie mensen die zich bevinden op
micro-, meso- en macroniveau, vragen voorgelegd over hoe zij aankijken tegen dit onderwerp.
Deze interviews zijn in hoofdstuk vijf uitgewerkt. Dit hoofdstuk is qua omvang echter niet geheel
in verhouding met de hoofdstukken twee, drie en vier, omdat het veldonderzoek ook maar een
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Scriptiebibliotheek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.27. You're not tied to anything after your purchase.
