Summary
Samenvatting Tijd van wereldoorlogen
- Course
- Level
- Book
uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 9
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followweschaapman
Content preview
Tijd van wereldoorlogen (1900-1950)Kenmerkende aspecten
37 De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie.
38 Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme.
39 De crisis van het wereldkapitalisme.
40 Het voeren van twee wereldoorlogen.
41 Racisme en discriminatie leiden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
42 De Duitse bezetting van Nederland.
43 Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.
44 Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.
Oriëntatie
26 april 1937 : Duits bombardement op Guernica, veel burger slachtoffers (Duitsland steunde een
van de strijdende partijen) -> Picasso schilderde de bloedige taferelen -> Duitse geheim agenten
bezoeken hem in Parijs om het schilderij in te nemen -> schilderij was al naar VS.
Veel burgerslachtoffers in oorlogen door bombardementen (Rotterdam, Dresden, Hiroshima). Doel:
snelle overgave van de vijand. Verantwoordelijke politici hadden ideologische motieven: de
ideologie van de vijand moest plaats maken voor hun superieure ideologie.
§1 Oorlog en crisis
40 Het voeren van twee wereldoorlogen.
43 Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.
Gifgas illustreert een schaduwkant van de Industriële Revolutie: de ontwikkeling van nieuwe
wapens, effectiever en dodelijker dan ooit. Werd in WOI gebruikt. 1e provisorische gasmaskers: in
urine gedrenkte linnen.
Verstoord machtsevenwicht
19e eeuw was vreedzaam in Europa. Vijf supermachten: Groot-Brittannië, Frankrijk, Oostenrijk-
Hongarije, Pruisen en Rusland. Zij streefden allemaal naar machtsevenwicht omdat dat de
garantie was voor vrede. Verenigde Staten gaat politiek van isolationisme voeren (= zo weinig
mogelijk met de internationale politiek bemoeien). Vreedzame periode houdt hierdoor aan.
1871 : Duitse eenheidsstaat ontstaat o.l.v. Pruisen. Snelle economische groei en traditie van
militairisme in het Duitse Keizerrijk verstoren het machtsevenwicht -> landen vormen
bondgenootschappen waardoor er twee vrijwel even sterke machtsblokken ontstaan:
1. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië. Oprichting van de Driebond in 1882: stemmen
internationale politiek op elkaar af en steunen elkaar bij conflicten.
2. Groot-Brittannië en Frankrijk. Zijn jaloers op de Duitse economische groei en voelen zich
bedreigd. Duitsland breidt vloot uit om zo een koloniaal wereldrijk te worden, GB ziet dit als
bedreiging want zij waren heersers op zee, gaan vloot daarom ook uitbreiden ->
Wapenwedloop: een strijd tussen twee of meer landen die elkaar proberen te overtreffen op
het gebied van wapentechnologie, of in het bezit van aantallen wapens. Frankrijk wil wraak
want ziet het verliezen van de Frans-Duitse oorlog als vernedering. Sinds 1893 trok Frankrijk
op met Rusland, in 1907sloot Groot-Brittannië zich ook aan.
Een moord met grote gevolg
Op de Balkan (zuidoost Europa) was een veelvolkerenstaat: een staat waarin meerdere volkeren
onder hetzelfde bestuur leven; bestuur van Oostenrijk-Hongarije of van het Turkse Rijk. Deze
volkeren waren nationalistisch en streefden naar een eigen, onafhankelijke staat -> Rusland
steunde hen maar Oostenrijk-Hongarije bestreed het nationalisme uit angst dat het land uiteen zou
vallen -> Balkan ‘kruitvat’ -> kroonprins Frans Ferdinand en vrouw bezoeken Sarajevo (hoofdstad
Bosnië, was door Oostenrijk-Hongarije ingenomen) -> Servische nationalisten die Bosnië bij Servië
1
, wilden plegen moordaanslag -> Oostenrijk-Hongarije veronderstelt complot en wil onderzoek doen
-> regering Servië weigert dit uit angst dat ze bezet zouden worden -> Oostenrijk-Hongarije
verklaart Servië de oorlog -> door de bondgenootschappen raakten veel landen betrokken -> WOI.
De Centralen (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije + andere landen) wilden eerst snel Frankrijk
verslaan en daarna Rusland om te voorkomen dat er een tweefrontenoorlog zou ontstaan.
Soldaten als kanonnenvoer in de loopgraven
4-8-1914 : Duitsland trekt België binnen, een gewelddadige opmars naar Frankrijk volgt. Begin
september stoppen de Fransen en Britten de Duitse opmars. Soldaten groeven zich in loopgraven
in en bestookten elkaar; loopgravenlinie van Belgische Noordzeekust tot Frans-Zwitserse grens.
Als een soldaat een loopgraaf verliet, werd hij door de vijand onder vuur genomen. De loopgraven
werden daarom vaak en fors gebombardeerd.
Het lukt beide partijen niet om elkaars linie te doorbreken dus werden nieuwe wapens ingezet,
waaronder gifgas, vlammenwerpers en tanks. Tijdens WOI werd ook het kort daarvoor ontworpen
vliegtuig ingezet als wapen.
Het laatste oorlogsjaar
Begin 1918 trok Rusland zich terug uit de oorlog -> de Duitsers zetten daarop alle troepen in het
Westen in -> Duitse opmars -> Duitse soldaten waren moegestreden en er arriveerden meer
Amerikaanse soldaten -> Duitse opmars kwam tot een eind -> Duitsland verliest de oorlog -> 11
november 1918 wordt capitulatie ondertekend in treinwagon in Compiègne.
Amerikaanse president Wilson had in 1917 besloten om aan de oorlog mee te doen. Hij
had een ideologisch doel (de wereld veilig maken voor democratie) maar wilde ook de
Amerikaanse slachtoffers door aanvallen van Duitse onderzeeërs wreken
De wraak van Versailles
De omstandigheden voor de onderhandeling van de vredesregeling in Parijs waren slecht:
De oorlog had miljoenen levens gekost en de economie ernstig verstoord.
Er heerste een wereldwijde griepepidemie die de economie ook ontwrichte.
Met de verliezers werden afzonderlijke verdragen gesloten. Voor Duitsland, die niet mee mocht
onderhandelen, werd alles vastgelegd in het Verdrag van Versailles:
- betalen van de oorlogsschade
- deel van het grondgebied afstaan
- nog slechts de beschikking over een klein leger
Amerikaanse president Wilson pleitte voor oprichting van de Volkenbond, een internationale
organisatie die vrede, veiligheid en democratie moest stimuleren (voorloper Verenigde Naties).
Duitsland en Rusland mochten geen lid worden. Het Amerikaanse Congres besloot dat Amerika
ook geen lid zou worden. Hierdoor, en omdat er geen sancties opgelegd konden worden, bleef de
Volkenbond zwak -> verdrag van Versailles werd hierdoor hoogstens een wapenstilstand.
Structurele onevenwichtigheid
Amerika profiteerde van WOI; zij leverden landbouwproducten, grondstoffen en industrieproducten
aan Europa omdat de Europese economie verstoord was. NA WOI bleef Amerika produceren; het
Bruto Nationaal Product steeg van 1920 tot 1929 met 40%. Toch was er een ‘nieuwe tijd’ in
Amerika aangebroken want de Amerikaanse economie had vijf zwakke punten:
1. overproductie in landbouw leidde tot dalende prijzen -> inkomen boeren daalden -> problemen
2. de protectionistische politiek (= economisch beleid waarbij de overheid dor het heffen van
in- en uitvoerrechten de economie van het eigen land bevoordeelt). Europa ging hierop ook
handelsbarrières oprichten voor Amerika -> Amerika meer op binnenlandse markt aangewezen
-> moeilijk om voor alle geproduceerde producten kopers te vinden.
3. ongelijke inkomensverdeling. De grote groep armen gingen consumptiegoederen op afbetaling
kopen (‘Live now, pay later’)
4. Door de economische groei steeg de prijs van aandelen -> aandelenmarkt werd aantrekkelijk -
> mensen gingen geld lenen om aandelen te kopen.
5. Bankwezen werd slecht gecontroleerd. Bedrijven en particulieren konden hierdoor meer lenen
dan goed voor hen was.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller weschaapman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now