Ik heb alle werkgroepen van sanctierecht letterlijk woord voor woord uitgetypt. Hierdoor is alles opgeschreven wat de docent ooit gezegd heeft. Hiermee haal je dus gegarandeerd een voldoende, gewoon control + F gebruiken! Zelf heb ik ook een 8 hiermee gehaald. Bij week 6 zijn alleen de vragen opgen...
1. Beantwoord – bij voorkeur zonder iets van de stof te hebben gelezen – de volgende
vraag: waarom straffen wij?
Norminprenting: duidelijk maken dat iets niet mag
Preventie: voorkomen
Afschrikking: ervoor zorgen dat iemand het niet nog een keer doet of iemand anders het doet.
Vergelding/leedtoevoeging: iemand leed toevoegen, we straffen om misdadigers leed toe te
voegen.
Beveiliging van de samenleving: bijvoorbeeld een gevangenisstraf. Dat noemen we ook wel
incapacitatie of onschadelijkmaking.
Voorkomen van eigenrichting: we willen niet dat burgers zelf het heft in handen neemt.
Heropvoeding/rehabilitatie/resocialisatie: we beogen daarmee dat iemand die een straf heeft
gekregen, daarna weer kan terugkeren in de samenleving. Het betekent ook werken aan een
delictvrij leven. Dus zorgen dat iemand niet meer de criminaliteit in wil. Dit is een belangrijk
strafdoel. Het speelt bij gevangenisstraffen en bij maatregelen. Het is een belangrijk beginsel
dat ook in de Penitentiaire Beginselenwet staat. Het speelt een belangrijke rol bij de
tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen, maar het kan ook bij het opleggen van straffen
een rol spelen.
Vergelding voor de slachtoffers of nabestaanden: bij herstel speelt dat slachtoffers bijvoorbeeld
behoefte hebben aan herstel van de schade. Dan kan er bijvoorbeeld door de rechter een
schadevergoedingsmaatregel worden opgelegd, zodat het slachtoffer geld krijgt.
In de literatuur wordt er een onderscheid gemaakt tussen vergelding, generale en speciale
preventie, en herstel. Dus er zijn vier strafdoelen. Dat is het hoofdonderscheid dat je kunt
maken. Hier wordt veel over gedebatteerd. De nadruk verandert steeds meer. Vroeger stond
resocialisatie meer voorop. Het gaat tegenwoordig meer richting vergelding en de beveiliging
van de samenleving. Ook herstel is in opkomst als strafdoel.
2. Om de vraag te beantwoorden waarom wij straffen wordt in de literatuur onderscheid
gemaakt tussen een drietal clusters van strafrechttheorieën, te weten de retributieve
straftheorieën (ook wel: absolute vergeldingstheorieën), de relatieve (ook wel:
doeltheorieën) en de verenigingstheorieën.
Licht ieder van deze theorieën toe. Geef daarbij aan wat deze theorieën inhouden, wat
daarbij als grondslag en als doel van de straf wordt gezien en wat thans de heersende
strafrechtstheorie is. Noem voorts de kenmerken van elke strafrechtstheorie en licht toe
in welke tijd deze theorie kan worden geplaatst.
Wat houdt het in? Straffen moet een De straf wordt eerst
bepaald nut hebben. gegeven vanwege
de vergelding. Er
moet worden
vergolgen. De
1
, doeltheorie vult
vergolgens in hoe er
gereageerd moet
worden en welke
straf moet worden
opgelegd. Hier
spelen veel meer de
doelen van de straf
een rol.
Wat is de Grondslag: het Grondslag: de Grondslag: er mag
grondslag/doel? misdrijf zelf. De grondslag wordt gestraft worden
grondslag wordt niet gezocht in het omdat er vergolden
gezocht in toekomstig toekomstige te wordt.
effect van de straf, verwachten effect
maar je wordt gestraft van de straf. De
omdat je een misdrijf grondslag en Doel: het doel zit
hebt gepleegd. rechtvaardiging is veel meer in de
hetzelfde. De doelen die met de
rechtvaardiging van straf worden
de straf is het
Ze straffen omdat er nagestreefd. Er
veronderstelde nut
een misdrijf is wordt dan een
dat een straf kan
gepleegd, dus ze onderscheid
hebben.
kijken achteruit. De gemaakt tussen de
effecten van de straf speciale preventie,
staan daar los van. Ze generale preventie
kunnen een rol spelen, Doel: we en herstel.
maar dat is niet de verwachten van
reden waarom er wordt straffen dat het
gestraft. Er is een preventief werkt en
misdrijf gepleegd en afschrikkend is voor
dat moet worden andere daders.
vervolgen. De Preventie speelde
rechtvaardiging een belangrijke rol.
(grondslag) van de Zowel de speciale
straf ligt in het als de generale
gepleegde strafbare preventie. Ook
feit. Dus de grondslag andere doelen,
is het vergelden van de zoals individuele
schuld, geheel los van afschrikking,
het doel dat daarmee resocialisatie,
beoogd wordt bereikt. onschadelijkmaking
(de doelen van
2
, Doel: dat er vergelding vraag 1).
plaatsvindt. Er wordt
gestraft om te
vergelden. Dus
vergelding is de
rechtvaardiging om te
straffen en het doel om
te straffen.
Wat is de Dit is de heersende
heersende strafrechtstheorie.
strafrechtstheorie?
Kenmerken Keek veel naar de Keek meer naar de
daad en niet naar de dader in plaats van
dader. naar de daad.
In welke tijd kan je Deze kun je plaatsen in Deze kun je
het plaatsen? de klassieke richting. plaatsen in de
Dit is ongeveer voor moderne richting. Dit
1900. is ongeveer vanaf
1900.
De klassieke richting is een reactie geweest op een product van de Verlichting. Dat is een
reactie geweest op het regime dat destijds gold. Kenmerkend voor dat regime was dat men vrij
wrede straffen hanteerde: handen afhakken etc. De Verlichting is daar een reactie op geweest.
Dat richt zich tegen die inhumane en ineffectieve strafrechtspraktijk waarbij de afschrikking heel
belangrijk was. De Verlichting probeert daar een rationeel tegenwicht tegen de bieden. In de
klassieke richting wordt uitgegaan van een mensbeeld van de verdachte als homo economicus:
de mens kan rationele afwegingen maken. Op het moment dat je een strafbaar feit pleegt, dan
doe je dat met je volle bewustzijn. In die tijd was dat het beeld. Strafbare feiten worden
gepleegd door het afwegen van de voordelen en de nadelen van de strafbare feiten. De
vergeldingstheorie pas bij die klassieke richting. Dat is ook gebaseerd op het uitgangspunt dat
een straf een goede beinvloeding kan zijn op het leven van de mens.
Kant is een verlichtingsdenker. Vergelding was voor hem een categorisch imperatief. Het moest
altijd gebeuren ongeacht of de wereld verging of niet. Er moest altijd worden vergolden.
Dat is dus hoe er voor 1900 over straffen werd gedacht.
Bij 1900 doen er belangrijke wijzigingen voor. Rond 1900 wordt de voorwaardelijke straf
ingevoerd, jeugdwetten (waardoor jeugdigen worden beschermd tegen kinderarbeid
bijvoorbeeld), de moderne richting komt op, waarbij veel meer de persoon centraal komt te
staan. Er zijn andere theorieen en andere gedachten over het straffen. Dat zijn de
doeltheorieen. Ook de gedachte kwam op om de samenleving te beschermen tegen gevaarlijke
personen. Er kwamen steeds meer centraal preventieve doelen centraal te staan. Er werd meer
naar de biologie en sociologie gekeken bij de vraag waarom mensen strafbare feiten plegen.
3
, Wat er ook bij past is dat die theorie veel minder op de dader was gericht, maar meer keek naar
de dader.
Knigge: vergelding is straffen. Straffen is vergelding. Die zijn synoniem aan elkaar. Hij zegt het
is onzinnig om te zeggen dat vergelden een doel is, want straffen is nou eenmaal vergelden.
Vergelding is de afkeuring van bepaald gedrag. Vergelding is leedtoevoeging. Een belangrijk
verschil tussen vergelding en wraak is dat wraak ongebreideld is. De proportionaliteit is ver te
zoeken bij wraak. Bij vergelding kun je er verschillend over denken. Jonkers zegt dat schuld een
bovengrens vormt. Maar je kent ook het gezegde: oog om oog tand om tand: je mag vergelden
tot de hoogte van de schuld. Dat betekent ook dat je niet meer dan een oog om een oog. Daar
zit de proportionaliteit in. Zeker bij vergelding zit er een bovengrens in. Knigge merkt op dat uit
vergelding niet is af te leiden hoe hoog de straf mag zijn. Hij zegt ook in het stuk dat het
verschilt van tijd tot tijd en plaats tot plaats hoe ver er vervolgen mag worden. Dat zie je ook in
het strafrechtelijk beleid dat in de jaren is gevoerd. We hebben jaren geleden de maximale
tijdelijke gevangenisstaf verhoogd van 20 naar 30 jaar. Er is discussie geweest of die grens niet
moet worden opgerekt tot 40 jaar. Het verschilt dus echt van tijd tot tijd en plaats tot plaats hoe
hoog de vergelding en de straf mag zijn.
Speciale preventie kan bestaan uit afschrikking van de dader, norminprenting,
verbeteringsgedachten, en onschadelijk maken door iemand tijdelijk de verwijderen uit de
samenleving.
Generale preventie kan meer bestaan uit normbevestiging (bevestigen van de norm richting
een grotere groep dan alleen de dader). Bijvoorbeeld geweld tegen ambulancebroeders. Dat
wordt extra hoog gestraft door het OM. Dat is een vorm van norminprenting richting een grotere
groep dan alleen de veroordeelde. En conflictoplossing, voorkomen van eigenrichting.
3. Jonkers definieert de straf als de vergelding van schuld. Aan die constatering verbindt hij
ook een heel duidelijke consequentie.
a. Welke consequentie is dat?
Je kan niet straffen zonder schuld. Schuld wordt daarom de boven en ondergrens van schuld.
Je kan zonder schuld niet straffen. Je kunt ook niet meer straffen dan de schuld. Vergelding is
dus limitering van de straf. (p. 165-166-167?)
Hoe ziet hij schuld nog meer? Als legitimering van de straf. Er mag worden gestraft, omdat er
schuld is. De straf is verdiend. Het is duidelijk dat die rechtvaardiging niet verder kan reiken dan
de grens van schuld.
b. Wordt de door Jonkers gehuldigde opvatting door de Hoge Raad gedeeld? Licht
toe waarom dat het geval is.
Ja, omdat een van de materiele vragen is of het feit de dader verweten kan worden. Als dat niet
kan, wordt er ook niet gestraft door Nederland. Dat is meer de ondergrens: zonder schuld is er
geen straf. Maar als iemand ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard, kan je geen straf opleggen
maar wel een maatregel.
Het verschil tussen straffen en maatregelen: bij maatregelen speelt vergelding geen rol. Het
gaat dan meer om nastreven van doelen, zoals bescherming van de maatschappij. Bij straffen
is het de bedoeling om leed toe te voegen, dus ligt het accent meer op vergelding.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ffkruijt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.83. You're not tied to anything after your purchase.
