Een verdrag is een schriftelijke overeenkomst tussen staten, die bindende verplichtingen
creëert. De algemene regels van het verdragenrecht zijn te vinden in het Verdrag van Wenen
inzake het verdragenrecht (Weens Verdragenverdrag of Verdragenverdrag).
Voor verdragen waarbij internationale organisaties betrokken zijn, is het Verdrag van Wenen
inzake het verdragenrecht tussen internationale organisaties of tussen staten en
internationale organisaties relevant; dit is nog niet in werking getreden.
Leerdoelen
Na afloop van deze module weet u:
- Wat onder internationaal recht onder een verdrag wordt verstaan;
- Op welke wijze een verdrag tot stand komt en wanneer deze in werking treedt;
- Onder welke omstandigheden een staat een voorbehoud kan maken bij een verdrag;
- Welke methodes er zijn van interpretatie van een verdrag;
- Wanneer de geldigheid en werking van verdragen betwist worden;
- Van de wijzen van opschorting, opzegging en beëindiging van een staat;
- Hoe u een casus over verdragen kunt oplossen.
3.1 Verdragenrecht
In artikel 2 lid 1 van het Verdragenverdrag kan men de definitie vinden wat onder een
verdrag dient te worden verstaan: “een internationale overeenkomst in geschrifte tussen
Staten gesloten en beheerst door het volkenrecht, hetzij nedergelegd in een enkele akte,
hetzij in twee of meer samenhangende akten, en ongeacht haar bijzondere benaming.”
Zoals Nollkaemper aangeeft komt een verdrag tot stand na onderhandelingen tussen de
staten die bij dit verdrag betrokken willen zijn. Welke staten dit zijn, verschilt per
onderwerp. Als er veel staten bij de onderhandelingen van een verdrag betrokken zijn,
worden er bijzondere procedureregels voor dit proces opgesteld. Na de onderhandeling
wordt het verdrag gesloten en treedt het in werking. Lees wat Nollkaemper over deze
stappen schrijft. Hier volgt een korte samenvatting van de belangrijkste punten:
- De wijze waarop een staat partij bij een verdrag wordt, wordt zowel door nationaal
als internationaal recht beheerst;
- Wie is bevoegd om een verdrag te ondertekenen? Dit wordt grotendeels bepaald
door het nationaal recht, maar in het Verdragenverdrag kan men bepalingen vinden
die aangeven wie dat dient te zijn. Zie artikel 7 lid 1: ‘een persoon wordt geacht een
verdrag te sluiten indien hij een volmacht kan overleggen waar zijn bevoegdheid uit
blijkt’
- Hoe geeft een staat zijn instemming tot het gebonden zijn aan een verdrag? De
belangrijkste wijze waarop een staat zijn instemming verleent om gebonden te
worden is bekrachtiging. De fase van bekrachtiging maakt het, zoals Nollkaemper
aangeeft, mogelijk dat de staten in hun rechtsorde de vereiste procedure doorlopen.
, - Wanneer treedt een verdrag in werking? Als voldoende staten hun instemming door
het verdrag gebonden te worden tot uitdrukking hebben gebracht (artikel 24).
Wanneer dit is, verschilt per verdrag.
- Hoofdregel bij de toepassing van verdragen: de verplichtingen die uit het verdrag
voortvloeien zijn bindend en staten dienen deze te goeder trouw ten uitvoer te leggen
(pacta sunt servanda, artikel 26)
- Kan een staat een voorbehoud maken? Ja, dit kan op basis van artikel 19. Een
voorbehoud is een uitdrukkelijke verklaring waarin wordt gesteld dat de staat zich
niet gebonden acht aan bepaalde artikelen uit het verdrag. Echter, er moet wel aan
bepaalde vereisten voldaan worden.
- Interpretatie van een verdrag: in artikel 31 kan men algemene regels vinden hoe een
verdrag uitgelegd dient te worden. Er zijn drie manieren om een verdrag uit te
leggen:
o Objectieve methode: de letterlijke betekenis van de tekst. De woorden van
de tekst worden in deze methode geanalyseerd;
o Subjectieve methode: hierbij wordt gekeken naar de bedoeling van de
partijen;
o Teleologische methode: men interpreteert de verdragsbepaling of een term
hieruit, zodat deze aansluit bij het doel van het verdrag.
- Geldigheid van een verdrag: de geldigheid en werking van een verdrag kunnen
worden betwist. Door omstandigheden die na het sluiten van het verdrag aan het
licht zijn gekomen, of daarna zijn ontstaan, kan een verdrag:
o Nietig (artikel 51 t/m 53) of vernietigbaar (artikel 46-50) zijn
o Beëindigd of opgeschort worden. Belangrijk is hierbij te vermelden dat een
verdrag dat op grond van artikel 53 in strijd is met een dwingende bepaling
nietig is.
Lees hoofdstuk 6 van Nollkaemper
, Hoofdstuk 6 Verdragenrecht
§ 6.1 Inleiding
Randnummer 200
Het verdragenrecht bestaat uit het geheel van rechtsregels die de totstandkoming,
toepassing, interpretatie, wijziging, opschorting en beëindiging van verdragen regelen.
Randnummer 201
De algemene regels inzake het verdragenrecht zijn neergelegd in het Verdrag van Wenen
inzake het verdragenrecht (Verdragenverdrag).
De meeste regels uit het Verdragenverdrag zijn ook erkend als gewoonterecht. Staten die
niet bij het verdrag zijn aangesloten, kunnen gebonden zijn aan overeenkomstige regels van
gewoonterecht. Niet alle regels van het Verdragenverdrag kunnen echter als deel van het
gewoonterecht worden aangemerkt. Tot de regels van het Verdragenverdrag waarvan de
gewoonterechtelijke status onzeker is, behoren artikel 19-23 inzake voorbehouden.
Randnummer 202
De bepalingen zijn in hoofdzaak subsidiair van aard. Zij zijn slechts van toepassing voor zover
een verdrag ten aanzien waarvan een verdragsrechtelijke rechtsvraag rijst, zelf geen regels
inzake die vraag bevat. Ten aanzien van een aantal onderwerpen is het ongebruikelijk dat
verdragen daarvoor een regeling bevatten. Dat geldt bijvoorbeeld voor de regels inzake
interpretatie en opschorting van verdragen. Deze onderwerpen worden in de meeste
gevallen beheerst door het algemene verdragenrecht.
Randnummer 203
Het Verdragenverdrag bevat regels van internationaal recht inzake verdragenrecht. Veel
staten kennen ook nationaalrechtelijke regels van verdragenrecht. Dergelijke regels kunnen
bijvoorbeeld bepalen onder welke nationale voorwaarden een staat een verdrag mag sluiten
dan wel mag opzeggen. Dergelijke regels zijn vanzelfsprekend niet verbindend voor andere
staten.
In Nederland zijn verdragsrechtelijke regels vastgelegd in de Grondwet, het Statuut van het
Koninkrijk en vooral de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tm596. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.