Summary
Samenvatting Communicatiewetenschap
- Course
- Institution
Samenvatting van 42 pagina's voor het vak Communicatiewetenschap aan de UGent (Les 1-8)
[Show more]
Seller
Follow
hanneflamez
Content preview
CommunicatiewetenschappenHoofdstukken met elkaar kunnen vergelijken op examen
Hoofdstuk 1: Bouwstenen van een discipline en een praktijk
1.1 Inleiding
Communicatie is een complex samengaan van verschillende sociale, culturele,
gedragsmatige en cognitieve aspecten. → Belangrijk om een brede en open blik op het
proces te behouden.
1.2 Het teken als basis voor betekenisvol communiceren
Een teken is een drager van betekenis.
Semiotiek: overkoepeld veld dat kijkt naar de leer van tekens, welke er bestaan?, hoe ze
worden georganiseerd,..
fonologie: de klank van een teken (cijfers of geboortegetal : 1999)
Syntaxis: de volgorde van tekens
Semantiek: relaties tussen teken en betekenis
Pragmatiek: relatie tussen de betekenis en de gebruiker van het teken
Een teken heeft altijd een intensie en een extensie:
Intensie: alle criteria of kenmerken dat bepaalt of een term wel kan toegepast worden.
Extensie: klasse van zaken waarop de term correct is toegepast
Vb Romantische komedie
→ Intensie: liefde en humor of “happy end”
→ Extensie: “notting hill”
Door een extensie kan je communicatie misverstanden krijgen doordat iemand niet 100%
aan hetzelfde als jij denkt bij het woord “romantische komedie”.
De Saussure onderscheidt 2 kernelementen
De betekenaar (signifiant): de materiële tekenvorm → Beeld, klank, neergeschreven
woord. → De betekenisdrager
De betekende (signifié): dat waar de tekenvorm naar verwijst → concept, begrip,
betekenis
De betekenaar kan bij mensen verschillend zijn maar de betekende blijft altijd hetzelfde:
Als je tegen mens een hond zegt kan de 1 denken aan een labrador en de andere aan een
bordercollie maar beiden weten wel dat het om een dier op 4 poten gaat.
De relatie tussen de betekenaar en betekende is puur toeval, het is gewoon een afspraak.
We hebben het nodig om te kunnen communiceren. Vb → In wallonië zullen ze het woord
stoel niet begrijpen dus hebben ze niet dezelfde afspraak als ons.
Referent: fysieke object waar een teken naar verwijst
,Om de volledige betekenis of significantie van een teken te bepalen spreekt Roland
Barthes over denotatie en connotatie.
Primaire betekenis (denotatie): Letterlijke of objectieve betekenis. Betekenis dat voor
iedereen hetzelfde zal zijn. (Signifié)
Secundaire betekenis (connotatie): figuurlijke of subjectieve betekenis van een teken.
Bijbetekenis of betekenis dat iemand heeft aan een teken. (Signifiant)
o Je kan positief of negatief of neutraal een betekenis krijgen
o Varieert van persoon tot persoon, land tot land
o Vb: Bij het zien van een joodse ster is de denotatie een joodse ster en
de connotatie kan de vlag van Israël zijn of kan je doen denken aan
het Nazi-regime.
Betekenis (niveau) van ideologie: Verschillende manieren waarop de samenleving,
de betekenis van communicatie, boodschappen en media stuurt en organiseert.
(Hoofdstuk 3)
1.2.1 Tekensystemen en tekenindelingen
Verschil tussen Tekensystemen en teken indelingen:
Tekensystemen: de focus ligt hierbij op de organisatorische en relationele componenten.
Teken Indelingen: verschillende soorten van tekens besproken worden.
1.2.2 Tekensystemen
Charles Peirce
→ representamen = teken
Tekensysteem van Peirce
De relatie tussen het teken en het materiële object de meest determinerende component
voor het ontstaan van betekenis.
De interpretant wordt bepaald door de persoonlijke ervaringen van de gebruiker.
Dit kan zowel positief als negatief zijn.
vb het woord “student”
Positief: een prof kan een student zien als een goede werker die zal slagen
Negatief: de buurvrouw van de overpoort kan de student zien als de kotsende
persoon om 5 uur in de ochtend.
Peirce kijkt naar de relatie tussen representamen en het object die een betekenis effect heeft
in de geest van de teken gebruiker.
Ferdinand de Saussure
Verschil tussen Peirce: relatie tussen de onderlinge relaties van tekens dat geldt voor De
Saussure en bij Peirce is dit de relatie tussen de tekens en de gebruikers.
,De relatie tussen tekens is heel bepalend. → De betekende zal op zijn beurt een drager
van een betekenis worden voor een ander teken → Betekenaar. Je geeft een woord een
betekenis adhv een ander woord.
Vb Het teken warm heeft een betekenis aan het woord koud. je weet dat iets wat niet
warm koud is.
De essentie van communicatie voor hem is de onderlinge relatie tussen tekens. We hebben
het object niet nodig, omdat we de betekenis zonder materieel object kunnen definiëren.
2 soorten relaties volgens De Saussure:
1. Paradigma (verticale relatie): selectie
1. Werkwoorden, zelfstandige naamwoorden, onderwerpen,...
2. Syntagma (horizontale relatie): combinatie om te komen tot een betekenisvol geheel
1. “De vrouw koopt een huis” en niet “huis een de koopt vrouw”
voorbeeld: Je kan dit ook gebruiken bij voedsel
Paradigma van dessert, voorgerechten, hoofdgerecht
syntagma: logische volgorde: voorgerecht, hoofdgerecht en dessert
1.2.3 Tekenindelingen
→ Peirce: relatie tussen tekens en object
Soorten tekens:
icoon: visueel, auditief, olfactorisch (geur)
o worden meestal herkend
o een relatie van gelijkenis
o foto, landkaart
index: natuurlijk verband met een object
o geleerd via ervaring en kennis
o relatie van oorzaak en effect
o indicaties die gepaard gaan met
o je wordt wakker en ziet wit op de straten → Het heeft deze nacht
gesneeuwd.
symbool: we spreken af met de gemeenschap dat het teken gelinkt is aan een
bepaald object.
relatie is toevallig
, dagelijks gebruiken
teken krijgt een betekenis op afspraak
Olympische ringen, logo Rode Kruis
Jan marie Peters (tekenindeling)
index: natuurlijk verband tussen tekens, geen tussenkomst van de mens
als het kunstmatig is kan dit
arbitrair (willekeurig) zijn en dan spreek je over conventioneel teken.
→ het is een afspraak.
gemotiveerd: het gebeurt om een reden een bepaalde motivatie
o Teken kan heel sterken op het object (gelijkenis) → icoon
o we associëren het object met een bepaalde betekenis → Symbool
→ Vb lente als symbool van nieuwe geboortes
Memes voorbeeld
Teken: op humoristische wijze iets bekritiseren
Peirce: Symbool: het is op basis van een afspraak
Peters: Kunstmatig gemotiveerd object
1.3 Elementen van het communicatieproces
1.3.1 Communicator
Het startpunt van communicatie ligt vaak bij een communicator.
→ Zendt een boodschap met informatie uit.
Het versturen van een boodschap zal niet altijd bewust gebeuren door de zender.
→ Blozen, heb je niet onder controle maar het communiceert wel een boodschap van
schaamte door.
Je communiceert altijd ook al zeg je niks, zwijgen is ook een vorm van communicatie.
Feedback: De manier waarop de communicator beïnvloed wordt door de eigenlijke reactie
van de ontvanger op de boodschap.
Feedforward: De communicator kan ook al anticiperen op de mogelijke reactie van de
ontvanger. → Als een antwoord begint met: niet boos worden maar…
1.3.2 Boodschap
Iets wat betekenis bevat, de essentie van communicatie.
Bewustzijnsinhoud moet je externaliseren of kernbaar maken van je informatie. Je kan niet iemand
zijn gedachten lezen dus daarom externaliseer je je bewustzijnsinhoud aan de ontvanger.
Is er altijd een ontvanger voor een boodschap?
Er is altijd een ontvanger voor een boodschap, je bereikt ooit altijd iemand die je boodschap
ontvangt Iemand schrijft een roman en die wordt jarenlang niet verkocht, tot op 1 dag dat iemand
het boek koopt zo heb je dus wel een ontvanger voor je boodschap.
Is de ontvanger van je boodschap altijd bedoeld?
Neen, soms geraakt je boodschap tot bij de verkeerde personen of bij mensen waarvoor het net
bedoelt is Anne Franks dagboek was alleen voor zichzelf en niet voor een miljoenenpubliek, dat
zal niet haar intentie geweest zijn.
Emoties Rijker taalgebruik Beter communiceren en je gevoelens beter te kunnen nuanceren
met iemand anders
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hanneflamez. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now