Beginselplicht tot
handhaving
Een essay over de vraag in hoeverre handhaving door een
bestuursorgaan een bevoegdheid of een verplichting is.
Collegejaar: 2021/2022
Aantal woorden: 2000
, §1. Inleiding
In gemeente Nederweert is een rij leiplatanen geplant op een afstand van ca. 0,6 meter van
de erfgrens. In de betreffende ontheffing is bepaald dat de leiplatanen op een afstand van 1
meter van de erfgrens geplant dienen te worden. In dit geval is de rij leiplatanen geplant in
afwijking van de verleende ontheffing. Een buurman verzoekt het college van burgemeester
en wethouders om over te gaan tot handhaving.1 Zal het bestuursorgaan in deze situatie tot
handhaving overgaan? In dit geval speelt de beginselplicht tot handhaving een rol. Daarbij is
het opleggen van een bestuurlijke sanctie een discretionaire bevoegdheid en dient het
bestuursorgaan de betrokken belangen af te wegen op grond van artikel 3:4 Algemene wet
bestuursrecht (hierna: Awb).
Het doel van dit essay is om na te gaan in welke gevallen een bestuursorgaan
handhavend moet optreden of van handhaving kan afzien en welke vereisten hierbij een rol
spelen, mede gelet op de ontwikkelingen van de rechtspraak.
In dit essay staat de volgende vraag centraal: In hoeverre is het bestuursorgaan
verplicht om bij elke overtreding handhavend op te treden? Om deze vraag te kunnen
beantwoorden zal er allereerst worden ingegaan op de juridische grondslag tot handhaving.
Vervolgens zal de beginselplicht tot handhaving nader worden uitgewerkt waarbij ook wordt
gekeken naar de afwijkingsmogelijkheden. Tot slot zal worden gekeken naar de bestuurlijke
waarschuwing en in hoeverre het mogelijk is om een handhavingsverzoek af te doen op grond
van handhavingsbeleid.
§2. Juridische grondslag tot handhaving
Volgens artikel 5:4 lid 1 Awb is een wettelijke bepaling vereist voor het opleggen van een
bestuurlijke sanctie. Voorbeelden van dergelijke wettelijke bepalingen zijn artikel 125
Gemeentewet en artikel 122 Provinciewet. Zo bepaalt artikel 125 lid 1 Gemeentewet dat het
gemeentebestuur bevoegd is tot oplegging van een last onder bestuursdwang. In dit geval is
er sprake van discretionaire ruimte voor het bestuursorgaan. In beginsel is het bestuursorgaan
vrij om te bepalen of hij van de handhavingsbevoegdheid gebruik wil maken. Tot medio jaren
negentig van de vorige eeuw was er dan ook een grote mate van beleidsvrijheid voor
bestuursorganen in het geval van handhaving. Echter, vanaf 1996 is in de jurisprudentie een
beginselplicht tot handhaving geformuleerd.2 Volgens de jurisprudentie moet een
bestuursorgaan in beginsel handhavend optreden met een herstelsanctie indien sprake is van
een overtreding.3 In paragraaf drie zal de beginselplicht tot handhaving nader worden
uitgewerkt.
§3. Beginselplicht tot handhaving
Zoals ook in de vorige paragraaf is vermeld blijkt nergens uit de wet dat een bestuursorgaan
verplicht is om handhavend op te treden indien er sprake is van een overtreding. Dit houdt
echter niet in dat een bestuursorgaan zelfstandig kan bepalen wanneer hij wel of niet
handhavend zal optreden.4 Op grond van artikel 3:4 Awb dient het bestuursorgaan een
1 ABRvS, 21 juli 2004, ECLI:NL:RVS:2004:AQ3659.
2 Sibma, Vermeer & Visser 2016/4.3.1 (online in Kluwer Navigator, bijgewerkt 1 september 2016).
3 ABRvS 30 juni 2004, ECLI:NL:RVS:2004:AP4683, r.o. 2.2.
4
Schuwer, Tijdschrift voor Omgevingsrecht 2013, afl. 3, par 3.
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kmenkk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.33. You're not tied to anything after your purchase.