Summary
Samenvatting Recht cursus + panopto video's
- Course
- Institution
Samenvatting recht, zowel gebruik gemaakt van de cursus als van de panopto video's.
[Show more]
Seller
Follow
vancampenhoudtfemke
Content preview
Samenvatting rechtDeel 1: een inleiding in het recht
2 Het ontstaan en de ontwikkeling van recht
Recht is al sinds het begin der tijden nodig om te functioneren in een samenleving. Vroeger waren ze
mondeling, nu staan ze schriftelijk op papier.
3500 v. Chr.: ontstond schrift en werden deze ook al op kleitabletten gezet. Zo kon het recht ook over
grotere gebieden verspreid worden als het geschreven werd. (regels rond huwelijk, verkoop,
slavernij,…)
Eerst beginselen te vinden over rechtvaardigheid, billijkheid en bescherming
‘Gods wil, was wet’: heersers waren spreekbuis van God en zij hadden dus veel macht
Vroeger waren het ongeschreven regels, vanaf dat mensen samen begonnen te leven nood aan
organisatie, afspraken en regels.
Gewoonterecht zijn ongeschreven regels dat traditie zijn geworden zoals bv. elke zondag eet je
frietjes, zaterdag ga je langs bij de bomma
Doel: om te kunnen samenleven
Nood aan rechtsbescherming
Nood aan orde
Nood aan rechtszekerheid
Op internationaal niveau
Nood aan mensenrechten
Globalisering brengt met zich mee toename internationale regelgeving (economie, gezondheid,
problemen oplossen,…)
Recht is dynamisch, wijzigbaar en complex bv. met de komst van social media zijn er wetten moeten
opgenomen worden over het verspreiden van naaktfoto’s, de regering die wetten moet maken (MB)
over de corona crisis
Juridisering van de samenleving: alleen in België zijn er al 10 rechtstakken. Dit is dus heel veel en
allemaal met hun eigen complexiteiten te abstract maar evengoed emanciperend
Ook juridisering in onze sector: alle domeinen ook onderhevig aan regels
Vb. er wordt gevraagd
aan jou om een
agressieve cliënt af te
zonderen
- dementerende
cliënt in een
WZC
1
, - geplaatste VOS jongere
- kind met een beperking
Afhangend van de voorziening waarin je staat zal er een wet/regel zijn dat de afzondering regelt. Of
is er zelfs een mogelijkheid om de cliënt in deze voorziening af te zonderen? De 3 componenten op
de afbeelding staan dus constant in verbinding met elkaar.
De cliënt kan wel door zijn rechten te kennen beter opkomen voor zichzelf, wat het
emancipatorische dan weer ten goede komt. Het is dus zeker geen nadeel!
Verschil recht en godsdienst
→ recht is van overheidswege opgelegd – goddelijke oorsprong
→ geseculariseerde samenleving
wel erkenning van erediensten en financiële toelagen vanuit de overheid
in de Grondwet
o vrijheid van levensbeschouwing
o niemand kan worden verplicht een bepaalde godsdienst te belijden
Verschil met moreel
→ bron van de moreel in de mens zelf
→ rechtsnormen
gelden algemeen
geschreven en afgekondigd
kunnen worden afgedwongen en gesanctioneerd
Wat is de moreel? Sprake van ethisch pluralisme (niet over elk thema een consensus, verschillende
mensen denken er anders over)
abortus?
Euthanasie?
3 Een definitie van het recht
Geen universele definitie van recht. Elke land, gemeenschap, elke samenleving heeft een ander en
eigen ontwikkeling, sociale, filosofische en politieke organisatie
Zowel de omschrijving als functie die recht heeft verschilt van land tot land.
Een geheel van bindende regels, opgesteld door de samenleving,
waardoor de belangen van de enkelingen die in de gemeenschap leven, geordend
worden, door middel van sociale dwang.
3.1 Een geheel van bindende regels
Zowel geschreven als ongeschreven, nationaal als internationaal bepaald.
Geen suggesties, noch aanbevelingen:
- een verbod bv. je mag mensen in een WZC niet mensonwaardig behandelen, diefstal, moord
- een gebod: je moet iets doen (verplichting), vb. schade vergoeden, iemand in nood helpen
- laten een handeling toe bv. Schenking
- houden een belofte in Bv. Art. 23 GW. o.a.:
o recht op arbeid, sociale zekerheid, behoorlijke huisvestiging
2
, o recht op bescherming van een gezond leefmilieu, culturele en maatschappelijke
ontplooiing
Rechtsregels kunnen worden afgedwongen door een georganiseerde instantie die maatregelen en
sancties kunnen opleggen.
Morele regels: georganiseerde structuur ontbreekt vaak om sancties af te dwingen
3.2 Opgesteld door de samenleving
Systeem van vrije verkiezingen, regels worden opgesteld door vertegenwoordigers van de
samenleving en politici.
De staat is de rechtsgemeenschap met een
wetgevende macht: staat maakt nieuwe rechtsregels via wetgeving
uitvoerende macht: staat maakt toepassing van rechtsregels mogelijk
rechterlijke macht: staat past rechtsregels toe in zijn rechtbanken voor de beslechting van
geschillen
Onze staatsvorm is een democratie: het volk heerst
Wij verkiezen wie er in het parlement zetelt en de wetten maakt
vroeger enkel kiesrecht voor de rijke klassen, vrouwen mochten ook niet stemmen
3.3 Het doel van het recht is de samenleving ordenen en in stand houden
Samenleving in deze gemeenschap vraagt om orde en nood aan organisatie
Afschaffing van overheidsinstellingen, wat dan? (filosofen: Hobbes, Locke, en Rosseau)
zeggen dat je dan terecht komt in een natuurtoestand, nastreven van eigenbelang, allen tegen
allen, chaos
Daarom: maatschappelijk verdrag of sociaal contract
collectieve beslissing om ons aan de regels te onderwerpen
legitimiteit van de overheid
daarom zijn beperkingen in onze rechten/vrijheden mogelijk in functie van het algemeen
belang + worden we beschermd indien onze rechten worden geschonden
we hebben rechten en plichten die bieden ons rechtszekerheid, rechtsbescherming
rechtsregels bieden rechtszekerheid moeten rechtvaardig en doeltreffend zijn
3.4 Afdwingbaarheid van recht
Archaïsch stelsel: vroeger ‘oude tallio-wet’: oog om oog, tand om tand (wat de ene je aandoet mag je
exact hetzelfde terug doen). Dit leidde tot weerwraak en dat werd een cyclus dat kon uitbreiden tot
een burgeroorlog. kende een begrenzing
Middeleeuwen: feodale oversten: ook nog heel barbaarse straffen via geweld (doodstraf,...)
Nu: geciviliseerde maatschappij
invoeren van bestraffende maatregelen
oprichting van rechterlijke macht ( naleving van regels moet, om effectief te zijn, kunnen
afgedwongen worden)
4 Indeling van het recht
4.1 Privaat en publiek recht
Privaat recht
3
, = regelt de verhouding tussen individuen, groepen van individuen en rechtspersonen onderling (bv.
Huwelijk, eigendom, aansprakelijkheid,…)
- Omvat burgerlijk recht, handelsrecht, verbintenissenrecht, arbeidsrecht, sociaal
zekerheidsrecht, internationaal privaatrecht. (dit zijn verschillende rechtstakken)
- Privaatrecht gaat ervan uit dat burgers hun onderlinge verhoudingen in beginsel zelf mogen
regelen.
Publiek recht
= regelt de verhouding tussen de burger en de overheid, de interne organisatie van de overheid, de
verhouding tussen staten op internationaal vlak.
- Grondwettelijk recht: legt basisregels van staatsorganisatie en grondrechten van burgers
vast. Kan decreten en ordonnanties vernietigen, die bepaalde grondwetsartikelen of andere
fundamentele beslissen van onze staatstructuur schenden. DUS: alles wat wetboek staat
neergeschreven, fundamentele rechten/ vrijheden van de burgers die de overheid moet
respecteren. Scheiding der machten hoort hier ook bij.
- Strafrecht en strafprocesrecht: omschrijft welke handelingen verboden zijn en bepaalt de
straffen bij overtredingen (boetes, opsluitingen, verbeurdverklaringen…) strafrecht kan
teruggevonden worden in het Strafwetboek.
DUS: alles wat in strafwetboek staat neergeschreven waarbij het omschrijft welke
handelingen verboden zijn en welke sancties daaraan verbonden zijn bij de overtredingen.
Privaat: burgers onderling Publiek: verhouding met en tussen overheid
(instellingen) (de staat komt er tussen)
Arbeidsrecht Strafrecht
Personen en familierecht Grondwettelijk recht
Verbintenissenrecht Staatsrecht
Handelsrecht
Internationaal recht
Soms beide elementen:
Arbeidsrecht
Waarom is dit onderscheid gemaakt?
oorsprong van deze indeling 19e
Van nachtwakerstaat naar verzorgingsstaat.
Verzorgingsstaat houdt in dat de overheid tussen is gekomen heeft materies naar zich toegetrokken
zoals
- sociale zekerheid, verzekeringen,…
- Onderwijs!
- Subsidiëring: vb. jeugdwerking, windenergie, zonnepanelen
In België: wederkerigheid van bestuursrecht
Adviezen door (verschillende) experts
Inspraak en participatie door burgerbeweging (vb. smart on drugs)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vancampenhoudtfemke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.47. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79976 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now