Summary
Samenvatting Psychopathologie- psychiatrie een inleiding
- Course
- Institution
Samenvatting van het boek: Psychiatrie een inleiding 10e editie. Samenvatting van hele boek, behalve hoofdstuk 2, 4 en 10
[Show more]
Seller
Follow
judithaelzerman
Reviews received
Content preview
PSYCHOPATHOLOGIEHOOFDSTUK 1 Introductie
1.1 Inleiding
1.1.1 Wat is afwijkend gedrag?
Psychopathologie is het deelgebied van de psychiatrie en de klinische psychologie dat zich
bezighoudt met diverse afwijkende emoties, gedachten en gedrag, de oorzaken daarvan en de
behandelmogelijkheden.
- Psychiatrie= Medisch specialisme dat zich richt op de diagnostiek en behandeling van psychische
stoornissen.
- Klinische psychologie= Tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken
en de behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen.
- Gz-psycholoog= psycholoog die na zijn studie nog een aanvullende opleiding heeft gevolgd. Heeft
de bevoegdheid om te diagnosticeren en behandelen van psychische stoornissen.
- Psychotherapeut= Na de studie psychologie of geneeskunde een vervolgopleiding heeft gedaan,
waardoor hij bevoegd is tot het geven van psychotherapeutische behandelingen.
- Psychische stoornis= He geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragspatronen dat wordt
gekenmerkt door onder andere een storing in het functioneren, en (persoonlijk) lijden.
- Diagnostisch criterium= bepaalde verschijnselen of symptomen moeten voldoen aan bepaalde
voorwaarden, voordat we ze als afwijkend of passend bij een bepaalde stoornis beschouwen.
Wat als afwijkend gedrag wordt ervaren is cultuur-en tijdsgebonden. Dus wat normaal/abnormaal
mag heten hangt grotendeels af van de tijd, de plaats en de persoon, ofwel van de sociaal-culturele
omgeving.
1.2 Hoe noemen en definiëren we afwijkend gedrag?
In dit boek wordt gesproken van een psychische stoornis, deze benoeming houdt namelijk zowel
rekening met de biologische en genetische aspecten als wel met de sociaal-culturele omgeving.
1.2.1 Criteria voor afwijkend gedrag
Meest gebruikte criteria voor afwijkend gedrag:
1) Uitzonderlijk -> is op zichzelf staand niet voldoende om gedrag afwijkend te noemen. Iemand kan
goud halen bij het schaatsen, maar niet als afwijkend worden ervaren maar wel als uitzonderlijk.
2) Sociaal afwijkend -> Elke samenleving heeft normen die bepalen wat acceptabel is in een bepaalde
context. Sociaal afwijkend gedrag wordt dus bepaald door relatieve maatstaven en geen universele
waarheden. Als de beslissing over normaal of afwijkend gedrag wordt gebaseerd op sociale normen,
kan de neiging ontstaan om mensen die niet voldoen aan die sociale norm als geestelijk gestoord te
bestempelen.
3) Foute perceptie of interpretatie van de realiteit -> Normaal gesproken vormen onze zintuigen en
cognitieve processen een accurate mentale representatie van onze omgeving. Als iemand dingen ziet
of stemmen hoort die er in werkelijkheid niet zijn, zeggen wij dat hij hallucineert. Maar let op dit kan
per cultuur weer anders worden geïnterpreteerd.
4) Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon -> Heftige emoties op zich zijn niet afwijkend, tenzij
ze lange tijd na de aanleiding van de emoties nog in alle hevigheid aanwezig zijn. De meeste mensen
passen na een bedreigende of emotionele situatie na verloop van tijd aan.
5) Ongepast of contraproductief gedrag -> Gedrag dat geen bevrediging maar onprettige gevoelens
,oproept, vinden we over het algemeen afwijkend. Geldt ook voor gedrag dat ons beperkt in ons
vermogen om bepaalde rollen te vervullen, of ons ervan weerhoudt om ons aan onze omgeving aan
te passen. Contraproductief gedrag is gedrag niet productief of nuttig voor de persoon is maar juist
belemmerend.
6) Gevaar -> Gedrag dat gevaar oplevert voor de betrokkene zelf of voor anderen, noemen we
gewoonlijk afwijkend. Dit is wel weer context afhankelijk denk bijvoorbeeld aan in oorlogstijd.
Een normaal persoon kan bijzonder gek doen en een persoon die we gek noemen, kan heel normaal
doen. -> Je kunt op een bepaald gebied afwijken maar voor de rest heel normaal zijn en vice versa.
1.2.2 Culturele aspecten van afwijkend gedrag
Concepten van gezondheid en ziekte kunnen in verschillende culturen een andere inhoud en
betekenis hebben. Zelfs de woorden waarmee we psychische stoornissen beschrijven, woorden als
depressie of geestelijke gezondheid, hebben in verschillende culturen een andere betekenis, of er
bestaat geen equivalent voor. Dit betekent niet dat depressie in andere culturen niet bestaat, maar
dat we erachter moeten zien te komen hoe mensen in andere culturen met emoties omgaan en hoe
ze deze ervaren. In het oosten kijken ze veel naar somatische en fysieke symptomen in het westen
juist naar psychologische symptomen.
1.3 Historische visies op afwijkend gedrag
1.3.1 Griekse oudheid: Hippocrates
Hippocrates stelde dat ziekten van lichaam en geest het gevolg waren van natuurlijke oorzaken en
niet van bezetenheid door bovennatuurlijke geesten. De gezondheid van lichaam en geest wordt
bepaald door een evenwicht in humores (lichaamssappen). Als de humores niet in balans zijn
ontstaat er afwijkend gedrag.
Er bestaan vier humores:
Slijm: overschot slijm, flegmatiek= een lethargisch of traag persoon
Zwarte gal: overschot zwarte gal, melancholie= depressie
Bloed: overschot bloed, sanguinisch= vrolijk, zelfverzekerd en optimistisch
Gele gal: overschot gele gal, cholerisch= driftig
Daarnaast classificeerde Hippocrates abnormale gedragspatronen a.h.v. 3 hoofdcategorieën:
Melancholie (erge depressie), manie (uitzonderlijke opwinding) en bezetenheid (schizofrenie).
1.3.2 Vanaf 700 n.chr.: Arabische psychiatrie
Tijdens de middeleeuwen ontstond de Arabische psychiatrie. De focus lag op wetenschappelijke
psychiatrie met veel aandacht voor behandelingen, theorieën en diagnostiek. Zij gebruikten de
nieuwste kennis en grepen daarnaast terug op de Griekse inzichten. Zo werden bijv. depressie en
hysterie beter beschreven, behandelingen opgesteld en opende zij het eerste ziekenhuis voor
geesteszieken. Er werd op een humane manier omgegaan met de geesteszieken -> waarschijnlijk
door de Koran. Psychische stoornis werd als praktisch probleem beschouwd (net als nu). Psychiaters
schreven nauwkeurig de ontwikkelingen van patiënten op en welke behandelingen er werden
gebruikt -> zorgde ervoor dat er een gedetailleerd overzicht van psychische stoornissen en
behandelingen was en daarnaast gespecialiseerde psychiaters.
1.3.3. Middeleeuwen: exorcisme en heksenvervolgingen
tegelijkertijd met de ontwikkeling van de Arabische psychiatrie nam het geloof in bovennatuurlijke
oorzaken in Europa juist weer toe -> kwam door de doctrine van de katholieke kerk, afwijkend
gedrag was teken van ‘bezeten’ zijn. De behandeling was exorcisme (boze geesten uitdrijven) of
uitdrijvingen. Daarnaast waren er heksenvervolgingen.
,1.3.4 1600: Gekkenhuizen
Rond het jaar 1600 werden overal in Europa krankzinnigengestichten gebouwd. Hier woonden
bedelaars en geestelijk gestoorden. De omstandigheden waren hier erbarmelijk -> mensen werden
vastgeketend aan bedden en lagen in hun eigen vuil.
!.3.5 Vanaf 1800: hervormingen
Rond 1800 begint het moderne Europese tijdperk binnen de behandeling van psychiatrische
patiënten. Mogelijk gemaakt door de inspanningen van de artsen Jean-Baptiste Pussin en Philippe
Pinel -> zij zagen mensen met afwijkend gedrag als ziek en moesten daarom ook op een menselijke
manier behandeld worden. Deze visie is vergelijkbaar met Arabische psychiatrie. Pussin en Pinel
ontwikkelden een behandelfilosofie genaamd de morele therapie, deze ging ervan uit dat patiënten
door een menselijke bejegening en een verblijf in een ontspannen en respectvolle omgeving weer
normaal zouden gaan functioneren. In NL was prof. Schroeder van der Kolk erg belangrijk. Hij richtte
het eerste Dolhuys op en zorgde ervoor dat in 1841 de eerste Nederlandse Krankzinnigenwet werd
ingevoerd -> hierin stonden afspraken over de behandeling en verzorging etc.
In de 2e helft van de 19e eeuw raakt het idee dat afwijkend gedrag succesvol kon worden behandeld
of genezen met behulp van morele therapie, langzaam maar zeker in ongenade. Er volgde een
periode van apathie -> deskundigen meenden opnieuw dat afwijkend gedrag ongeneeslijk was. In de
VS verrezen steeds meer psychiatrische ziekenhuizen, maar patiënten kregen geen behandeling en
levensomstandigheden waren slecht. Patiënten werden weer vastgebonden en onethische
behandelmethoden werden uitgevoerd.
In de 20e eeuw is er in de westerse wereld veel veranderd in de wijze waarop met patiënten wordt
omgegaan. Tot ruim na WO2 vond de behandeling van patiënten met ernstige psychische stoornissen
veelal plaats in psychiatrische ziekenhuizen, deze lagen ver weg van de bewoonde wereld in de
natuur. Dan hadden ‘gewone’ burgers er geen last van.
In de jaren 50 begon er verandering plaats te vinden, kwam door nieuwe maatschappelijke
opvattingen maar ook omdat er meer mogelijkheden waren voor de behandeling. Dmv nieuwe
medicijnen (antipsychotica, antidepressiva) en nieuwe therapeutische behandelingen leidden ertoe
dat patiënten kunnen functioneren in de gewone maatschappij. Sociaal gerichte psychiatrische
principes kwamen steeds meer op de voorgrond te staan.
1.3.6 Vanaf 1960: Kritiek op de psychiatrie
De ontwikkelingen in visie op psychische stoornissen en de behandeling van psychiatrische patiënten
kwamen tot een hoogtepunt in de antipsychiatrische-beweging in de jaren 60/70. Deze stroming ging
ervan uit dat psychische stoornissen niet bestaan, maar een product/gevolg zijn van een zieke
(kapitalistische) maatschappij. Zij streefden voor een betere, effectievere behandeling van patiënten
met behulp van een sociaal ipv een medisch model. Daarnaast moest de psychiater minder invloed
hebben en patiënten meer rechten en inspraak krijgen. -> patiënten niet opsluiten en zien als
normale mensen. Deze beweging heeft later invloed gehad op ambulante behandelingen,
vermindering psychiatrische ziekenhuizen en aanpassing van de wetgeving omtrent rechten van
patiënten.
Eind 20e eeuw begin 21e eeuw werd het uitgangspunt bij de behandeling van mensen met psychische
stoornissen, dat zij niet worden opgenomen, tenzij er werkelijk geen alternatief is. Meer ambulante
behandeling dmv nieuwe behandelvormen en projecten. Patiënt moet voor zichzelf kunnen zorgen.
Als hij niet behandeld wil worden mag dit ook niet. -> keerzijde is dat patiënten aan lot werden
overgelaten als ze niet behandeld willen/kunnen worden en gingen zichzelf verwaarlozen.
Tegenreactie was de bemoeizorg: een vorm van hulpverlening waarbij focus ligt op de ‘zorgmijders’.
1.3.7 Hedendaagse trends
Ook in de laatste jaren verandert er veel in de sociale sector. Nederlandse gezondheidszorg maakte
te veel kosten en er werden ingrijpende veranderingen aangebracht in zorgstelsel. We gingen van
, een zorgstaat naar participatiesamenleving. Er kwamen nieuwe wetten zoals de WMO (wet
maatschappelijke ondersteuning). Er ontstaan verschillen in zorgkeuzen die mensen kunnen maken
tussen de verschillende regio’s. Organisaties gaan failliet ondanks de marktwerking. Dit zie je ook
allemaal terug in de psychiatrie. Er komen nieuwe trends zoals eigen kracht benadrukken en
empoweren van mensen. Rol van ervaringsdeskundigen en zelfhulpgroepen is groter geworden. De
kwaliteit van de zorg kan lang niet altijd gegarandeerd worden, registratiedruk maakt dat tijd met
patiënt zelf eronder lijdt en de macht van zorgverzekeraars wordt te groot.
1.3.8 Evidence-based medicine
Een andere belangrijke ontwikkeling is die van evidence-based medicine (EBM) en de deels daaruit
voortvloeiende behandelrichtlijnen of behandelprotocollen. Evidence-based medicine= het streven
om gebruik te maken van het beste beschikbare bewijs bij het maken van een keuze voor de
behandeling van een patiënt. Kritiek hierop is dat veel bewijs komt van nauw opgezette
laboratoriumexperimenten waarin onderzoekers selectief gekozen proefpersonen groepsgewijs
vergelijken, dit staat te ver weg van het echte leven en houdt niet rekening met unieke aspecten van
mensen en de interactie met de omgeving.
1.4 Ethiek in onderzoek
In sociaalwetenschappelijk onderzoek gelden ethische principes voor onderzoek en voor de manieren
om mensen aan onderzoek te onderwerpen. Ethische principes zijn geformuleerd om de waardigheid
van het individu te bevorderen, het menselijk welzijn te beschermen en de wetenschappelijke
integriteit te waarborgen.
Twee van de belangrijkste principes waarop de ethische richtlijnen zijn gebaseerd zijn:
1) informed consent; proefpersonen moeten kunnen kiezen of ze wel of niet meedoen aan
onderzoek. Zij moeten vooraf over genoeg informatie hebben over het doel, methoden, risico’s en
voordelen van het onderzoek weten om keuze te kunnen maken.
2) vertrouwelijkheid
HOODSTUK 3 Classificatie en beoordeling van afwijkende emoties, gedachten en gedrag
3.1 Inleiding
Waarom is het zo belangrijk om afwijkend gedrag te classificeren?
1. Classificatie de basis van wetenschap. Als patronen van afwijkend gedrag niet gedefinieerd en
geordend zijn, kunnen wetenschappers hun onderzoeksresultaten niet met elkaar bespreken. Kennis
over dit soort stoornissen kan dan niet toenemen.
2. Classificatiesystemen vormen de grond voor belangrijke beslissingen, bijv. bij kiezen van
behandeling of medicijnen.
3. Classificatie kan behandelaars helpen om het verloop van ziekte te voorspellen. Sommige ziektes
verlopen min of meer via een vast patroon.
4. Classificatie kan onderzoekers helpen populaties met gelijksoortige patronen van afwijkend
gedrag, emoties en gedachten te onderscheiden. Zo kun je bijvoorbeeld door bepaalde groep
mensen te classificeren als depressief kan dit meer inzichten verschaffen in de oorzaken.
3.2 Classificatie van afwijkende gedragspatronen
DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) en de ICD-10 (International
Classification of Disease) van de WHO zijn wereldwijd bekendste en gangbaarste
classificatiesystemen. DSM beschrijft alleen psychische stoornissen, ICD beschrijft geestelijke en
lichamelijke stoornissen. De classificering zijn van beide gelijk waardoor je zelfde diagnose stelt
volgens beide classificatiesystemen. -> DSM wordt meest gebruikt door deskundigen. Classificatie
door DSM verplicht in NL om zorg vergoed te kunnen krijgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller judithaelzerman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.91. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now