Erg goede, uitgewerkte en uitgebreide samenvattingen van hoor-en werkcolleges. De samenvattingen zijn een bundeling van zelfgemaakte aantekeningen en notities uit de literatuur. De stof blijft ieder jaar nagenoeg hetzelfde dus blijven de samenvattingen relevant.
Cursusdoelen
Kunsthistorici bestuderen de kunst zoals die in de loop der eeuwen is overgeleverd. Daarbij
gaat het om schilderijen, tekeningen, beelden, gebouwen stedenbouwkundige structuren en
andere monumenten. Wie heeft dit bewaard en waarom? Hoe werd het geconserveerd,
gecategoriseerd en gepresenteerd?
Omgaan met Erfgoed geeft inzicht in de geschiedenis van het verzamelen en presenteren
van kunst en van de monumentenzorg. Je weet welke kwesties, discussies en tendensen op
die gebieden de aandacht trekken. Hiermee kan je reflecteren op de maatschappelijke
context waarin de kunstgeschiedenis wordt toegepast, met name in de praktijk van musea
en monumentenzorg.
HC 1. Tegen en voor de tijd....................................................................................................................2
HC 2. Verzamelen & waarderen.............................................................................................................3
3. Erfgoedwaardetheorie Riegl (uit Erfgoeduniversum).....................................................................6
HC 3. Online excursie RCE.......................................................................................................................8
HC 4. Origineel en restauratie..............................................................................................................10
HC 5. Politiek........................................................................................................................................15
HC 6. Publiek.........................................................................................................................................19
HC 7. Gastcollege: Vanessa Vroon........................................................................................................22
,OmE 2021
HC 1. Tegen en voor de tijd
In het omgaan met erfgoed is het besef van verandering belangrijk, want behoud van
erfgoed is iets bewaren door de tijd als het ware stil te zetten. De paradox is dat je probeert
te tijd tegen te houden, terwijl die voortdurend doorgaat.
Een van Nederlands oudste grachtenpanden is Drakenburg aan de Oude Gracht. In de jaren
’20 was de gevel in classicistische stijl. In de jaren ’50 was het klassieke uiterlijk er vanaf
gegaan en zat er een Chinees-Indisch restaurant in. Later is uit onderzoek gebleken dat het
een zeer oud pand was. Daarop is besloten om het huis te restaureren naar 17 e-eeuwse
staat. De vraag is: waar toe dient deze verregaande restauratie?
De Rijksdienst cultureel erfgoed (2011) is één overkoepelende organisatie die gaat over al
het erfgoed. De RCE is ontstaan uit twee samenvoegingen van 1) monumentenzorg
(roerend) en 2) beeldende kunst (onroerend). Deze vroegere scheiding tussen roerend en
onroerend is terug te zien in de oude inrichting van het Rijksmuseum. Vanaf 2013 is dit bij
elkaar gebracht en samen tentoongesteld.
In de cursus worden de volgende onderwerpen behandeld:
- Verzamen & afstoten - waarderen
- Origineel – restauratie – reconstructie – herbestemming
- Politiek
- Wetgeving
- Publiek
Het denken over cultureel erfgoed
Cultureel erfgoed: objecten (materieel erfgoed) dat we een bijzondere betekenis toekennen
vanwege een bepaalde historische kwaliteit. Ze moeten bewaard worden omdat ze een
verbinding hebben met de geschiedenis. De aandrang om dit – het bewaren - te doen wordt
‘musealiseren’ genoemd. Dat komt voort uit de historische kwaliteit, het besef dat dingen in
de loop de tijd veranderen. Musealisering: steeds meer zaken worden de moeite van het
verzamelen en bewaren geacht. De paradox is dat we het verleden willen bewaren omdat
we beseffen dat het al voorbij is.
1. Steeds meer musea
2. Steeds meer zaken de moeite van het verzamelen waard (ook immaterieel erfgoed
zoals gewoontes, rituelen en gebruiken)
3. Veel musea breiden uit
4. Steeds meer publiek
De Poolse filosoof Krysztof Pomain schreef veel over musea en specifiek over musealisering.
Hij verbond de term aan het besef van de tijd. We willen dingen bewaren omdat ze een
traditie vertegenwoordigen, om ons te verbinden met het verleden zodat we ons geworteld
voelen. Dit gevoel komt volgens Pomain naar boven vanwege het besef van het verstrijken
van de tijd.
, OmE 2021
Vanaf de late 18e en vroege 19e eeuw wordt het besef van tijd steeds groter door de snelle
opkomst van industrialisering en innovaties. Gelijktijdig aan deze ontwikkeling ontstaan
musea.
Verzamelen is het bijeenbrengen van objecten die tot een bepaalde categorie behoren die
de verzamelaar aantrekkelijk vindt. Het praktisch nut is ondergeschikt aan de artistieke
waarde. Een verzameling is datgene wat is verzameld.
Definitie volgens Krysztof Pomain
Verzamelingen zijn ‘groepen van voorwerpen uit de natuur of door mensen gemaakt die
tijdelijk of definitief buiten het circuit van economische activiteiten worden gehouden, een
bijzondere bescherming genieten en tentoongesteld worden’. Met de laatste zin zet hij een
stap richting musea.
Huidige ICOM museum definitie
Een museum is een permanente instelling, niet gericht op het behalen van winst,
toegankelijk voor publiek, ten dienste staat aan de samenleving en haar ontwikkeling. Een
museum verwerft, behoudt, onderzoekt, presenteert, documenteert en geeft bekendheid
aan materiële en immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving, voor doeleinden
van studie, educatie en genoegen. Sinds 2019 is een nieuwe definitie opgesteld, maar deze is
nog niet overal geaccepteerd (zie HC 7: Vanessa Vroon).
1.2 Verzamelen onroerende zaken
Definitie volgens Jospeh Alsop
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meralmaas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.49. You're not tied to anything after your purchase.
