Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
In deze samenvatting komt alles van tijdvak 5 aan bod: van Luther en Calvijn, tot de Renaissance en Willem van Oranje. Alle bijbehorende kenmerkende aspecten staan hierin uitgewerkt, en het is ook een samenvatting van hoofdstuk 5 van het boek 'de Geschiedeniswerkplaats, een historisch overzicht'. A...
Uitwerkingen Kenmerkende Aspecten tijdvak 5 VWO
1. Het begin van Europese overzeese expansie
Over onbekende gebieden deden allerlei fantasieverhalen de ronde. De Europeanen wilde
graag naar China en Indië, zoals ze het gebied achter de rivier de Indus noemde. Tot 1453
kwam veel oosters koopwaar binnen via Constantinopel, maar de handel droogde op toen
de Turken die stad innamen. Voor Europa zat er toen nog maar een ding op, zelf een route
over zee gaan vinden. De Portugezen waren de eerste die ver buiten Europa voeren. Ze
raakte steeds verder en in 1488 voerde Bartolomeo Diaz als eerste rond Kaap de Goede
Hoop. Tien jaar later voerde de Portugezen als eerste naar India. Vanuit India drongen de
Portugezen door in de Indonesische archipel, waar ze vervolgens handelsposten stichtten
om te kunnen handelen. Nog voordat de Portugezen gingen ontdekken, leek het er op dat
de Spanjaarden eerder waren. In 1492 dacht Columbus een weg naar India te hebben
gevonden via het westen, dit bleek uiteindelijk een geheeld nieuw continent ze zijn. De
Nieuwe Wereld, zoals het werd genoemd, veroverde de Spaanse conquistadores
(veroveraars) alles. Ze kwamen er indianen tegen, maar doordat ze niet bestand waren
tegen Europese ziektes als mazelen stierven ze binnen een eeuw uit. Later probeerde de
Portugezen en de Spanjaarden andere landen te weren van hun handelsroutes, maar die
pogingen mislukte. Nederlanders begonnen ook mee te doen, en zochten andere routes
naar India. Het Nederlandse plan was om via het noorden te gaan, maar deze poging
mislukte toen Willem Barentsz met zijn bemanning vast liep op Nova Zembla.
2. Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
Vooral in de Italiaanse steden als Milaan, Rome en Florence was in de late middeleeuwen
een machtige bovenlaag van handelaren en bankiers ontstaan. In die omgeving ontstonden
nieuwe mens- en wereldbeelden. De rol van God in het leven werd minder, en het
levensmotto veranderde ook. Van momento mori (gedenk te sterven) veranderde het naar
carpe diem (pluk de dag). Daarnaast gingen mensen meer kijken naar de klassieke oudheid.
Hierdoor ontstond het humanisme, wat de nieuwe ontwikkeling tot verstandig en mondig
individu werd. Een uitzonderlijke alleskunner hiervan was Leonardo da Vinci. Rond 1500
verspreidde het humanisme ook over de rest van Europa, ondersteund door de uitvinding
van de boekdrukkunst en onderlinge contacten. Belangrijke humanisten buiten Italië waren
Erasmus uit Rotterdam en Thomas More uit Engeland. De leergierigheid in deze tijd
stimuleerde ook het natuurwetenschappelijk denken, wat in deze periode ook tot bloei
kwam.
3. De hernieuwde oriëntatie op de klassieke oudheid
Het veranderende mens en wereldbeeld bracht ook een nieuwe vorm van interesse in de
oudheid met zich mee. Mensen herkende zichzelf in de vroegere werken uit de Griekse
oudheid. De oude heidense beelden die ooit ruïnes waren, werden nu vol belangstelling
bekeken. Hierdoor veranderde ook de schoonheidsidealen en waarden. Het kreeg de naam
renaissance, wat wedergeboorte betekend. Het begon rond 1500 in Italië, en hiermee
begon de vroegmoderne tijd. Bij de herontdekking van de klassieke oudheid speelde
humanisme een grote rol. In de middeleeuwen hadden monniken klassieke teksten
vertaald, gekopieerd en bestudeerd, maar de ideeën van de klassieke schrijvers hadden ze
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juffrouwannemijn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
