Hoofdstuk 1: inleiding
Marginaliteit is in ons dagelijks spraakgebruik een geladen term
= het aan de rand van de samenleving leven, het niet zijn zoals de
anderen, het vergeten worden…. Het roept vaak negatieve gevoelens op
En we hebben er ook verklaringen voor zowel gezocht bij individu, bij
groep, of bij samenleving als geheel
Hoofdstuk 2: marginaliteit in de sociologische literatuur
Margo = rand, grens
Marginaliteit = situatie waarin zich mensen bevinden, die gelijktijdig tot
verschillende groepen behoren waarvan de normen tegenstrijdig of sterk
uiteenlopend zijn
R.E. PARK (1928) Uitdrukking ‘marginal man’
ingevoerd ter aanduiding van
mensen die als vreemdeling tot
een groep toetreden
V. Stonequist Marginalen als de Amerikaanse
mulatten, Aziatische halfbloeden of
Europese joden zijn geworteld in 2
onderscheiden groepen zonder tot
1 ervan volledig te behoren
Hun zelfbeeld is inconsistent en
ambivalent
Men leeft in 2 werelden waarin hij
min of meer vreemdeling is
Simmel & Thorstein Deze dubbele positie heeft ook
voordelen: de marginale mens
heeft met betrekking tot zijn
cultureel milieu een wijdere
horizon, scherpere intelligentie en
ook een meer
objectieve/relationele kijk op de
dingen
Begrip marginaliteit
Oorspronkelijk Beschreven vanuit rasrelaties en
migratie
Later Geeft vooral aandacht aan
bepaalde categorieën waarvan de
maatschappelijke aanwezigheid als
marginaal wordt beschouwd,
sociale instituties die als
1
, problematisch worden
geïdentificeerd.
Men gaat de problemen benaderen
vanuit de begrippen sociaal
probleem, afwijkend gedrag en
deviantie, waardoor nu al
aangetoond wordt hoe men
aankijkt tegen de problemen
Vandaag Men gaat meer denken in de
richting van ‘uitsluiting’
Marginalisering wordt beschouwd
als proces van duurzame uitsluiting
van deelname aan het
maatschappelijk bestaan
KRUITHOF Gaat ervan uit dat marginaliteit
een tweeledige werkelijkheid is
Naast gedomineerde marginalen
(worden door hun sociale orde als
bedreiging gezien) zijn er in elke SL
ook de dominerende marginalen
(de elite, zij die het systeem
beheersen)
Hoofdstuk 3: een rondleiding in de sociologische
perspectieven
We proberen een aantal verschijnselen onder de noemer marginaliteit te
plaatsen
Veel van die verschijnselen worden als problemen ervaren: sociale
probleembenadering
LAFAILLE uitgaan van de relatieve eenheid van sociale problemen,
afwijkend
gedrag en deviantie
Redenen hiervoor:
1) In materieel opzicht overlappen de 3 fenomenen
elkaar in vele gevallen
2) Theoretische ontwikkeling: speelt door van het ene
terrein op het andere omdat verschillende auteurs
(BECKER EN MORTON) zich bezig hielden met de 3
fenomenen
3) Autonome ontwikkeling: beïnvloeden elkaar
wederzijds
2
,De sociale probleembenadering heeft een aantal theoretische
PERSPECTIEVEN ontwikkeld, waarmee sociale problemen, afwijkend
gedrag en deviantie kunnen benaderd worden
Sociale pathologie Sociale problemen woren als
ziekten van de SL beschouwd (die
het normaal functioneren
verhinderen)
Hoofdzakelijk geworteld in
bepaalde biologische
afwijkingen/afdwalingen van het
individu (armoede en
verpaupering)
Sociale desorganisatie Sociale problemen zijn het gevolg
van het feit dat de bestaande
normen hun geldigheid hebben
verloren en dus falen het gedrag te
reguleren
Door gebrek aan
gemeenschappelijke instellingen
(kerk, school) verliest dat sociaal
netwerk een gevoel van sociale
verantwoordelijkheid
Cultural lag = immigratie,
verstedelijking
= overgangsperiode waarin de
normen en wetten achterkomen op
de materiële cultuur
Het waardenconflict Sociale problemen zijn het gevolg
van de strijd tussen tegengestelde
waarden en de daar achterliggende
belangen (minderheidsgroepen)
Het socialisatieperspectief Afwijkend gedrag is een vorm van
aangeleerd gedrag door een defect
in de socialisatie.
In deze benadering wordt veel
belang gehecht aan subcultuur
(criminaliteit)
Het perspectief van de SL wordt bestudeerd tussen het
anomietheorie voorkomen van afwijkend gedrag
in bepaalde SL en de mate van
culturele en normatieve
desintegratie van de SL (anomie =
criminaliteit)
Anomie theorie van Merton
3
, De etiketteringstheorie Aandacht voor wijze waarop de SL
reageert op feitelijk of vermeend
overtreden van de maatschappelijk
gestelde normen
Vaak sprake van self-fulfilling
prophecy waardoor de SL zelf
oorzaak wordt van nieuwe
normovertredingen =
psychosociale dimensie
De historische opeenvolging van deze perspectieven, kent 3 belangrijke
evoluties
1. Van een normatieve naar een positief-wetenschappelijke
benadering
Vroeger: verwijzen naar de vrije wilstheorie (gebrek aan wilskracht)
+ de natuur der dingen
Nu: wetenschappelijk verklaring met oordeel van de SL over wat
goed en kwaad is, gebaseerd op wetenschappelijke gronden
2. Van sociale problemen in ruime zin naar afwijkend gedrag
Doorheen de tijd treedt een vernauwing in het gezichtspunt op
De eerste 3 perspectieven (pathologie, desorganisatie en
waardenconflict) richten zich op de studie van sociale problemen in
ruime zin (armoede, immigratie…) terwijl de daarop volgende
perspectieven (socialisatie, anomie en etikettering) zich richten tot
afwijkend gedrag en deviantie
3. Een toenemend inzicht in het sociaal karakter van sociale
problemen en afwijkend gedrag
Behalve de etiketteringtheorie, gaan alle genoemde perspectieven
uit van het bestaan van sociale problemen, afwijkend gedrag en
deviantie als een zuiver feit.
Men doet geen uitspraak over de aard van dit feit.
Men gaat in deze perspectieven ervan uit at over deze feiten
sociologisch iets te zeggen valt, maar het fenomeen zelf wordt niet
als sociaal gegeven opgevat.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romanieblockeel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.41. You're not tied to anything after your purchase.