Week A: Wat is het recht?
Waarom is er recht? Streven naar gelijkwaardigheid en een gelijke
behandeling voor iedereen. (gelijke kansen met respect voor diversiteit).
Het recht omvat een heel stelsel van regels die gebaseerd zijn op de
normen en waarden in onze samenleving. (normen en waarden stelsel)
die algemeen gelden in de maatschappij.
Het recht omvat een heel stelsel van regels waar aan zowel de overheid
als burger zich moeten houden. Deze regels zijn bedoeld om de
samenleving te ordenen en conflicten te voorkomen of op te lossen
(misverstanden voorkomen).
Sociale raadsliederen!!
Het recht brengt een doelmatige ordening aan de samenleving
verkeersregels zorgen er bijvoorbeeld voor dat het geen chaos wordt op de
weg.
Het recht geeft spelregels voor gedragingen tussen individuen onderling
en voor het handelen door de overheid. Daarnaast stuurt het recht het
individuele gedrag van burgers.
Functies van het recht:
- Ordenen van de samenleving weten waar we aan toe zijn. Komen we er
niet uit, weten we dat er een wetgevende en uitvoerende macht is.
- Beschermen van belangen ieder mens heeft rechten.
- Voorwaarden scheppen voor de ontplooiing van mensen iedereen heeft
recht op onderwijs! Daarom is bv een basisschool ook ‘gratis’ op een kleine
vergoeding na.
- Voorkomen van misstanden
- Concretiseren van rechtvaardigheid
Functies kennen!
Vindplaatsen van het recht:
- Pas als regels algemeen als rechtsregels zijn aanvaard en vastgesteld,
behoren ze tot het recht.
- De vindplaatsen van het recht, ze zogenoemde rechtsbronnen zijn
(zijn er 4):
- 1. De wet- en regelgeving: wetten bevatten rechtsregels die zijn
vastgesteld door de overheid. Tot de overheid hoort onze centrale
volksvertegenwoordiging bestaande uit de Eerste en Tweede Kamer
ook wel Staten-Generaal genoemd. De hoogste wetgever in
Nederland is echter de Staten-Generaal samen met de regering (dit
zijn de koning en de ministers samen). Een wet komt tot stand als de
regering en de Staten-Generaal met een wetsvoorstel instemmen.
Alleen wetten die afkomstig zijn van de hoogste wetgever worden
met wet aangeduid. We kennen bijvoorbeeld het Burgerlijk
Wetboek (BW), de Wet op de jeugdzorg en de Gemeentewet.
Een wettenbundel is een verzameling officiële wetboeken die door een
uitgever zijn geselecteerd en samen in een boek zijn opgenomen.
De hoogste wet in Nederland = de Grondwet (Gw) Hierin staan
onder andere de grondrechten.
Een regeling die afkomstig is van de regering, dus zonder dat de
Staten-Generaal erbij betrokken zijn, wordt een Koninklijk Besluit (KB)
, genoemd. Een KB dat wel regels bevat, wordt een algemene
maatregel van bestuur (AMvB) genoemd.
Een regeling afkomstig van een minister heet een ministeriele regeling.
Een regeling van de Provinciale Staten of van de gemeenteraad
wordt een verordening genoemd.
- Ook buiten Nederland worden rechtsregels gemaakt Nederland is lid van
de Europese Unie (EU). Deze organen stellen verordeningen en
richtlijnen vast die gelden in de EU: deze zogeheten
gemeenschapsverordeningen en- richtlijnen zijn daarmee zelfs hoger
dan de Nederlandse Grondwet.
- Tot de rechtsbron ‘wet’ behoren dus de wetten en lagere regelgeving in
Nederland, en de hogere regelgeving van de EU.
2. De jurisprudentie: uitspraken van de rechters
- Jurisprudentie ontstaat doordat algemene regels in de diverse wetten en in
de overige regelgeving moeten worden toegepast in individuele situaties,
die vaak heel verschillend zijn.
- Taak van de rechter om uit te maken hoe de regels zijn bedoeld.
- Rechtsregels interpreteren en de uitkomst formuleren in een uitspraak.
- Zo een uitspraak (afhankelijk van de soort zaak of het niveau waarop het
recht wordt gesproken) heet een vonnis, uitspraak of arrest (Een
uitspraak van de Hoge Raad der Nederlanden dat is de hoogste rechter
in NED)
- De rechter vult zelf de normen in die niet duidelijk genoeg in de wet staan
of die al wel in de maatschappij gelden maar nog niet in de wet zijn
beschreven.
- Omdat in de rechtspraak nieuw recht wordt gevormd door rechters, wordt
jurisprudentie ook wel rechtersrecht genoemd.
3. De gewoonte: staan nergens opgeschreven op papier, maar ze
worden in de algemene kring al normaal (vanzelfsprekend) ervaren.
- Een derde rechtspersoon, die net als de jurisprudentie tot het zogenoemde
ongeschreven recht behoort, is de gewoonte: de regels van
gewoonterecht zij niet ergens opgetekend, maar ontstaan in de loop van
de tijd door het gebruik ervan in algemene kring.
- Regels van gewoonterecht komen maar weinig voor.
4. Verdragen: afspraken tussen twee of meer landen NIET
TUSSEN PERSONEN.
- Verdragen zijn afspraken tussen twee of meer staten die op schrift zijn
gesteld en die gelden in de staten die partij zijn bij het verdrag. Daartoe
moeten de staten dit verdrag wel hebben geratificeerd, dat wil zeggen:
zich ermee akkoord hebben verklaard (goedgekeurd en getekend).
- Verdragsregels staan, net als de regelgeving van de EU, boven de
rechtsregels die in Nederland zijn gemaakt. Veel bepalingen in
verdragen hebben directe werking, dat wil zeggen dat iedereen zich daar
direct op kan beroepen, ook als deze niet zijn opgenomen in wetten of
lagere regelgeving in Nederland.
Belangrijke verdragen in Nederland zijn: Internationaal Verdrag
inzake de Rechten van het Kind (IVRK) en het Europees Verdrag tot
bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden
(EVRM).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LyanneJ. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.