Summary
Samenvatting Leerdoelen Geneeskunde AGZ
- Course
- Institution
Deze leerdoelen komen goed van pas bij het leren van het blok AGZ. Het voordeel hiervan is dat er handige schema's zijn gemaakt die bij bepaalde ziektes horen.
[Show more]
10 reviews
By: anneliesniemeijer • 7 year ago
By: willyfidder • 7 year ago
By: Deniseeh • 8 year ago
By: channahv • 8 year ago
By: mylèneboven • 8 year ago
By: anneloesspanjer • 8 year ago
By: tvdp97 • 8 year ago
I understand everything
Seller
Followjolindefransen
Reviews received
Content preview
GNKAGZ Leerdoelen en LiteratuurWeek 1: Wonden
De student heeft kennis van en inzicht in: het begrip ‘wond’; oorzaken, vormen, wondgenezing,
algemene principes van behandeling.
Een wond (vulnus) is een onderbreking van de samenhang van weefsels. Open wonden hebben een verbinding
met de buitenwereld, waardoor infectie (met huidflora) kan optreden. Gesloten wonden is de huid erboven
intact en vormt een barrière voor micro-organismen. Wonden worden veroorzaakt door een schadelijke prikkel.
- Mechanische prikkels zijn krachten van buitenaf, waardoor weefselbeschadiging optreed.
- Fysieke prikkels zijn natuurlijke prikkels, waardoor bevriezing of verbranding optreedt.
- Chemische prikkels zijn chemische stoffen die in aanraking komen met de huid of het slijmvlies.
Open wonden:
Een schaafwond ontstaat door een schurende kracht op de huid. Een snijwond is een wond waarmee door de
huiden onderliggende weefselstructuren gesneden is veel bloedverlies. Een scheurwond ontstaat wanneer de
huid en onderliggende weefselstructuren d.m.v. kracht uit elkaar gescheurd worden. veel vuil en dood
weefsel. Drukwonden ontstaan onder invloed van druk- en schuifkrachten (decubitus).
- Zwarte wond: bevat afgestorven weefsel (necrose). Moet verwijderd worden
- Gele wond: is ontstoken en bevat pus. Goed schoongemaakt worden
- Rode wond: genezende wond die goed doorbloedt is. goed beschermd worden
Gesloten wonden:
- Contusie (kneuzing)
- Distorsie (van een gewricht een verstuiking)
- Luxatie (uit de kom schiet; ontwrichting)
- Ruptuur (afscheuren ban banden)
- Fissuur (scheur; scheur in het bot)
- Fractuur (bot echt kapot)
Gecompliceerde fractuur = verbinding naar de wereld, bot steekt nar buiten kans op infecties is groter.
Meervoudige (communitieve) fractuur = meerdere botbreuken, steekt niet naar buiten.
Wondgenezing in 3 fases:
1. Ontstekingsfase/reinigingsfase:
Na de bloedstelping (door vasoconstrictie) en bloedstolling. Granulocyten en macrofagen ruimen beschadigd
weefsel en micro-organismen op. Duurt lang wanneer er pus is gevormd. 5 lokale ontstekingsverschijnselen:
- Rubor (roodheid)
- Calor (warmte)
- Tumor (zwelling)
- Dolor (pijn)
- Functio ideasa (functieverlies)
2. Granulatiefase/regeneratiefase:
Groeien vanaf de wondranden jonge fibroblasten en bloedvaatjes. vormen granulatieweefsel. Als wond
daarmee opgevuld is, groeit het epitheel er weer overheen vanuit de wondranden.
3. Remodellering/littekenvorming:
Het aanvankelijk wat brede rode litteken veranderd geleidelijk in een smal wit streepje. Dit versmallen kan bij
grote verwonde oppervlakten leiden tot een contractuur. Het bindweefsel ‘krimpt’ en trekt de wondranden naar
elkaar toe.
Smalle en schone wonden genezen per priman bij deze primaire wondgenezing is er weinig te merken
van deze fasen. Brede en bevuilde wonden genezen per secudam bij deze secundaire wondgenezing zijn
de drie fases goed te volgen.
De mate van wondgenezing hangt af van:
- de doorbloeding van de wond
- voedingstoestand van de patiënt
- algemene conditie van de patiënt
- verontreiniging van de wond
- grootte, vorm en wond type
- leeftijd
- behandeling van de wond
- mate van rust
- ziekte
Wondbehandeling:
Kan door de wond schoon te spoelen laten bloeden, onder de kraan of wondtoilet wondtoilet
(débridement) is het uitspoelen van de huid om de wond, de wondranden en de wond zelf van weefsel,
bloedstolsel en lichaamsvreemde stoffen te weren.
Disinfectie van de wondomgeving door Betadine-Jodium. Afgestorven weefselflarden worden geëxideerd
wondranden netjes recht af te snijden (wondexcisie).
Wond minder dan 6 uur meteen hechten, diepere wonden in meerdere lagen hechten.
Wond ouder dan 6 uur wel hechten, maar drains achterlaten om ontstekingsvocht af te voeren.
,Het fenomeen ‘decubitus’: oorzaak, risicofactoren, preventie en behandeling
Decubituswonden komen door druk- en schijfkrachten. Ze beginnen vlakbij benige uitsteeksels (hielen, os
sacrum, schouderblad, achterhoofd). Door continue druk/schuif krachten bij onderuit zitten, neemt de
weefseldoorbloeding af en sterft het weefsel af door te weinig zuurstof.
Decubituswonden ontstaat vooral bij immobiele patiënten voelen niet dat ze van houding moeten veranderen
komt door diabetische neuropathie of verlaagd bewustzijn.
Stadia van decubitus:
1. Een rose/blauwe verkleuring
2. Blaarvorming
3. Subcutaan bindweefsel is beschadigd
4. Diepere gelegen weefsels aangetast
Maatregelen ter voorkoming van decubitus zijn wisselligging en antidecubitusmatrassen.
Een aantal belangrijke aspecten van de buikchirurgie; oorzaken, pathogenese, onderzoek en
behandeling van peritonitis, ileus en diverse herniae.
Pathologische afwijkingen van organen en structuren in de ‘buik’ (abdomen) gaan gepaard met
ziekteverschijnselen (symptomen) en afwijkingen bij lichamelijk en aanvullend onderzoeken. Een belangrijk
symptoom is buikpijn. Onderzoek van braaksel, urine, ontlasting, buikoverzichtsfoto’s en röntgenfoto’s kan
belangrijke gegevens opleveren bij onderzoek naar de oorzaak van bepaalde buikaandoeningen.
Is het peritoneum ontstoken dan spreekt met van peritonitis. Lokale peritonitis geeft slechts plaatselijke
verschijnselen patent is (nog) niet ernstig ziek. Algemene peritonitis dan zijn er ernstige, algemene
ziekteverschijnselen = acute buik. Bij deze ontstekingsreactie hopen zich grote hoeveelheden vocht en
elektrolyten op in het buikvlies en in de buikholte. Uit een plaatselijke ontsteking hoeft niet altijd een algemene
peritonitis te ontwikkelen. Het geproduceerde ontstekingsvocht bevat veel fibrine hierdoor verkleven de
vliezen en/of organen onderling = infiltraat. Zijn de afweerkrachten van het lichaam groot genoeg zal
infiltraat geleidelijk genezen/verdwijnen = resorptie. Naast de lokale (buik)verschijnselen komen bij een
peritonitis algehele ontstekingssymptomen voor, maar ook ziektegevoel, koorts + versnelde pols.
Behandeling:
- voorkomen of behandelen van shock tekort aan elektrolyten aangevuld.
- Ondersteunende behandeling van darmparalyse voorkomen van belasting maag-darmkanaal
- Bestrijding van de infectie met antibiotica
- Spoelen van de buik ophoping van bloed, gal, maagsap
- Voortdurende controle
Er wordt operatief en conservatief behandeld.
Ileus is een volledige passagebelemmering van de darminhoud.
Mechanische ileus werkelijke afsluiting van de darm door:
- Proces in het lumen van de darm zuivere verstopping van darm = obstructie-ileus (galstenen ect.)
- Processen in de darmwand darmcarcinoom, ontstekingsprocessen en aangeboren afwijkingen
- Processen buiten de darm verklevingen ontstaan na peritonitis of operatieve ingreep.
- Volvu
- lus (steeldraai), invaginatie of hernia volledige stagnatie of vermindering van bloedvoorziening
(strangulatie) dreiging necrose
Dynamische/functionele ileus het lumen niet afgesloten, maar toch functioneer de darm niet goed meer.
- Paralytische ileus de spieren in de wand van de darm zijn verlamd en de ontlasting wordt niet meer
voortgestuwd
- Spastische ileus: de spieren zijn juist overmatig actief, overmatig gespannen, de ontlasting wordt niet
of onvoldoende voortgestuwd.
Ileus moet nooit worden verward met obstipatie. In de kliniek maakt men nog een onderscheid tussen een lage
en hoge ileus. Een lage ileus is een passagebelemmering in het distale deel van de dikke darm de
belemmering uit zich in eerste instantie door het uitblijven van de defecatie. Bij een hoge ileus is de
belemmering in de dunne darm of in het proximale deel van de dikke darm gelokaliseerd. De afwijking uit zich in
eerste instantie door braken.
Verschijnselen: pijn, braken, opgezette buik, hoorbare en (soms) zichtbare peristaltiek, ontbreken van flatus en
ontlasting, algemene verschijnselen
Behandeling:
Niet-operatieve behandeling:
- voortdurend leegzuigen va het maag-darmkanaal door een sonde.
- Intraveneus infuus gestoorde circulatie, vocht- en elektrolyten balans gecorrigeerd worden.
- Strikte vochtbalans bijhouden
- Verdere maatregelen afhankelijk van precieze oorzaak ileus.
Operatieve behandeling:
- beklemde breuk
- Verklevingen
- Gezwellen operatief verwijderd
- Volvulus
- Galstenen operatief verwijderen
- Invaginatie
- Atresie
,De uitwendige hernia is een uitstulping van pariëtale peritoneum (breukzak) door een al dan niet voorgevormde
opening in de buikwand (breukpoort), waarin zich voortdurend of intermitterend buikorganen (breukinhoud)
bevinden. Een uitwendige hernia is een gevolg van een te hoge druk in de buikholte.
irrepondibele hernia een breuk waarvan de inhoud niet in de buikholte kan worden teruggebracht zonder dat
er tekenen zijn van gestoorde darmpassage of afsnoering bestaat.
Reponibele hernia breuk waarvan de breukinhoud dus wel in de buikholte kan worden teruggebracht.
Behandeling van beide is conservatief.
Hernia incarcerata breuk waarbij de breukinhoud ter hoogte van de breukpoort is afgesnoerd, zodat de
circulatie van de inhoud is onderbroken. Dit leidt tot strangulatie-ileus.
Liesbreuk:
- laterale breuk is er een uitstulping van het peritoneum door het lieskanaal.
- Mediale liesbreuk is er een uitstulping van het peritoneum door een zwakke plek in de fascia
transversalis (dunne, taaie vezel laag die de spieren bekleedt).
Behandeling: elke hernia wordt geopereerd tenzij er een absolute contra-indicatie bestaat.
Dijbreuk (hernia femoralis) een breuk in het ligament van Poupart.
Navelbreuk op de plaats waar voor de geboorte de bloedvaten van de navelstreng door de buikwand lopen,
kan een zwakke plek ontstaan doordat de opening zich niet goed sluit.
Littekenbreuk deze breuk is een uitstulping van het peritoneum op de plaats van een operatielitteken.
Week 2: Aandoeningen van het spijsverteringsstelsel 1
De student heeft kennis van en inzicht in: een aantal belangrijke ziekten van het
spijsverteringskanaal: slokdarm, maag, duodenum, dunne en dikke darm (oorzaken, pathogenese,
verschijnselen, onderzoek en behandeling)
Aandoeningen van de slokdarm:
Oesofagitis
Soort Refluxoesofagitis Candidaoesofagitis Virus
Verschijnselen Oprispingen, brandend gevoel, Wit vlokkig beslag op het
retrosternale pijn of pijn in de slijmvlies van de slokdarm,
maagstreek in sommige gevallen pijn bij
het slikken.
Oorzaak Langdurig reflux Gistsoort: Candida Albicans Herpessimplexvir
us en het
cytomegalievirus
(CMV)
Onderzoek Endoscopie
Behandeling 1. Houdings adviezen Fluconazol of ketoconazol [>
2. antacida deze middelen bestrijden
[>zuurneutraliserend], schimmelinfecties door de
3. H2receptorantagonisten of celwand van de schimmel te
protonpompblokker [>zuur beschadigen waardoor deze
verminderend] afsterft].
4. Opereren: fundoplicatie
volgens Nissen
Pathogenese Door maagsap dat voortdurend terug Deze gistsoort zit van nature
de slokdarm in gaat kan het al op het menselijk lichaam,
slokdarmslijmvlies gaan irriteren. Dit maar kan klachten
komt vooral door het enzym pepsine. veroorzaken als het in de
Hier kan daardoor een ontsteking slijmvliezen gaat zitten.
ontstaan.
,Foto
Oesofaguscarcinoom
Soort Adenocarcinoom Plaveiselcarcinoom
Verschijnselen Turmor in veelal het distale deel van de slokdarm. Gaat vaak gepaard met ulceratie
[>zweervorming].
Patiënt heeft last van dysfagie [> gestoorde passage] Slechte eetlust, vermagering en
vaak slechte conditie.
Oorzaak Kan een complicatie zijn van langdurig bestaande Roken en alcohol
Barettoesofagus [> slijmvlies verandert hierbij van gebruik vormen een
plaveiselepitheel in cilinderepitheel]. extra risico.
Onderzoek Oesofagoscopie
Behandeling Behandeling is veelal palliatief. Soms operatie of chemotherapie en bestraling. Doel van
de behandeling is veilige voedselpassage door slokdarm op te rekken [>dilatatie].
Pathogenese Heeft de neiging om lokaal in de omgeving door te groeien. Als er zweren ontstaan,
kunnen er fitsels ontstaan die een verbinding vormen met de luchtwegen, pleura of
pericardholte.
Foto
Hiatus hernia / hernia diaphragmatica
Soort Sliding hernia Para oesofageale hernia
Verschijnselen Deel van de maag ligt boven het middenrif, maar nog Deel van de maag ligt boven het
onder het cardia. middenrif, maar het cardia er
80% heeft geen klachten nog onder.
20% wel: zuurbranden en oprispingen.
Oorzaak Een te hoge intra-abdominale druk als gevolg van overgewicht, zwangerschap, hoesten of
chronische obstipatie.
Onderzoek Gastroscopie
Behandeling 1. Zo nodig afvallen, geen strakke kleding, Door de grote kans op
hoesten en persen vermijden, niet roken, complicaties is een operatie
hoofdeind bed omhoog. noodzakelijk.
2. Zuurbindende middelen (antacida) zoals
Rennies® [> vaak weinig effectief]
3. Eerste keus: remming van zuursecretie:
• H2-antagonisten zoals cimetidine
(Tagamet ®)
• protonpompremmers zoals
, omeprazol (Losec ®)
4. Operatief
Pathogenese Langdurig zuurbranden kan leiden tot oesofagitis. De maag zou kunnen worden
Langbestaand hiatus hernia kan leiden tot chronisch ingeklemd, gaan bloeden,
occult [> bloedverlies] met als gevolg circulatiestoornissen kunnen
ijzergebrekanemie. optreden, etc.
Foto
Zendivertikel
Verschijnselen Er vormt zich boven in de slokdarm aan de rugzijde een uitstulping van de slokdarmwand.
De patiënt kan last hebben van aspiratie (vooral ‘s nachts), prikkelhoest en brochtitis.
Oorzaak Een stukje van de slokdarm dat verzwakt is.
Onderzoek Slokdarmfoto met waterig contrast
Behandeling Kleine divertikels hoeven vaak niet behandeld te worden, de grotere kunnen door middel
van een endoscopie behandeld worden. Via een endoscoop kan de weefselbrug tussen de
slokdarm en het divertikel worden gekliefd. Het wordt zo weer één met de slokdarm.
Pathogenese In een divertikel kan voedsel blijven hangen en gaan rotten. Het kan ook zijn dat door
deze ophoping van voedsel de slokdarm wordt dichtgedrukt en daarmee de
voedselpassage wordt belemmerd.
Foto
Slokdarmspasme
Verschijnselen De spieren van de slokdarm verkrampen aanvalsgewijs. Tijdens de aanval is de passage
bemoeilijkt en heeft de patiënt pijn achter het borstbeen.
Oorzaak Er is een stoornis in de motoriek van de slokdarm. Uitlokkende situaties zijn koud eten, te
snel eten en emotionele situaties.
Onderzoek Manometrie en soms röntgenonderzoek.
Behandeling 1. Nitroglycerine [> geeft verlichting aan pijn]
2. Calciumantagonisten [> kunnen ook nuttig zijn tegen pijn]
3. Longitudinale myotomie [> spierdoorsnijding]
Foto -
Achalasie
Verschijnselen De onderste slokdarmsfincter is vrijwel altijd gesloten. Hierdoor wordt de doorgang naar
de maag geblokkeerd. Eten en vloeistof blijven vlak daarboven dus hangen en kunnen op
den duur een flinke verwijding van de slokdarm veroorzaken.
Oorzaak De oorzaak hiervoor is een innervatiestoornis.
Onderzoek Röntgenonderzoek en manometrie.
Behandeling 1. Ballondilatatie: via een endoscoop wordt een ballonnetje ingebracht en
, opgeblazen op de plek van de sfincter. Hierdoor rekt de sfincter op.
2. Botox: dit heeft een spierontspannende werking. Het wordt geïnjecteerd in de
spieren in de slokdarmwand. Effect is helaas tijdelijk.
Foto
Oesofagusvarices
Verschijnselen Verwijde en sterk kronkelende venen in de wand van de slokdarm. De venen kunnen gaan
bloeden. Bloedverlies van één tot twee liter is geen uitzondering. Ze zijn daarom
levensbedreigend en ook recidiefbloedingen komen vaak voor.
Oorzaak De belangrijkste oorzaak is portale hypertensie.
Onderzoek Endoscopie
Behandeling Op de bewakingsafdeling:
1. Intraveneus Somatostatine > verlaagt portale bloeddruk
2. Bewaking met directe meting van arteriële bloeddruk
3. Centrale veneuze katheter
4. Trombocytentransfusies kunnen ook noodzakelijk zijn
Operatief:
5. Rubberbandligatie: elastiekjes worden om de varices [> spatader] gelegd.
6. Endoscopische sclerotherapie: een scleroserende vloeistof wordt in of naast de
spatader ingebracht waardoor trombose en fibrose ontstaat.
7. Sengstaken-blakemoreballonsonde: ballon wordt in de maag en/of slokdarm
ingebracht en opgeblazen tot de venen worden dichtgedrukt.
Behandeling tegen recidiefbloedingen:
8. Bètablokkers
9. TIPS: verlaagt portale bloeddruk.
Foto
Aandoeningen van de maag en het duodenum:
Ulcus Pepticum
Soort Ulcus Ventriculi Ulcus Duodeni
Verschijnselen Pijn in het epigastrio dat een brandend en knagend gevoel geeft.
Pijn wanneer het eten de maag bereikt. Pijn wanneer de maag geleegd wordt.
Oorzaak Een aanval van HCI en pepsine breekt door de verdediging: maagwand en slijmlaag.
Een infectie met H Pylori is vaak de Bijna altijd is de oorzaak een infectie met H
oorzaak en het gebruik van NSAID’s Pylori. Het gebruik van NSAID’s hebben geen
bevorderen een ulcus. invloed.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jolindefransen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77241 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now