Summary
Samenvatting H14: Reageren. Nectar biologie 5 havo Leerboek
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van H14: Reageren uit Nectar biologie 5 havo Leerboek
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
nienke312
Reviews received
Content preview
H14.1Biologie H14 Reageren
14.1 Samenwerkende organen
Training
Spieren die in tweetallen werken en een tegengestelde beweging veroorzaken, noem je antagonisten, ze
heffen het gevolg van elkaars werking op (bicep (buigen) en tricep (strekken)).
Skeletspieren
Skeletspieren (bijvoorbeeld armspieren) bestaan uit spierbundels. In een spierbundel liggen lange
spiervezels. Dat zijn met elkaar vergroeide spiercellen. Een spiervezel bezit dan ook meerdere celkernen.
Daaromheen zit bindweefsel. In de lengterichting bevat een spiervezel honderden spierfibrillen. Ze zijn
opgebouwd uit de eiwitmoleculen actine en myosine. Samentrekking door het langs elkaar bewegen van
actine- en myosine-eiwitten.
Skeletspieren => spierbundel => spiervezels => spierfibrillen (actine en myosine)
Verkorten alle spiervezels in een spier, dan trekt die spier maximaal samen, opbolling. De verkorte
spiervezels worden weer uitgerekt wanneer de antagonist samentrekt.
Skeletspieren zijn dwarsgestreept (spierweefsel). Het streepjespatroon ontstaat door de ordening van
actine en myosine. Ze zijn willekeurig. Binas 90C, 80E
Spieren rond holle organen
Glad spierweefsel ligt rond holle organen als darmen, bloedvaten en bronchiën. Gladde spieren staan
niet onder invloed van de wil: het zijn onwillekeurige spieren. Deze spieren hebben geen
streepjespatroon. De samentrekking is trager, maar kan langer doorgaan dan die van skeletspieren.
Binas 80E
Trainen
Training bestaat uit warming-up, eigenlijke training en cooling down. Door training vergroten de
spiervezels (extra actine- en myosine-eiwitten gemaakt). Hierdoor neemt de spierkracht toe.
Langzame en snelle spiervezels
Skeletspieren bevatten zowel langzame als snelle spiervezels. Langzame spiervezels trekken relatief traag
samen, maar houden het lang vol. Ze bevatten veel myoglobine en zijn daarom rood. Snelle vezels
trekken ongeveer drie keer sneller samen, maar raken snel vermoeid. Ze bevatten weinig myoglobine en
zijn daardoor wit.
Myoglobine, een spiereiwit (in spiervezels), kan net als hemoglobine zuurstof binden en weer afstaan.
Het is bedoeld als zuurstofvoorraad in de spier (in de langzame spiervezels), zodat de spier het langer vol
kan houden. Binas 90B
Hartspier
Hartspierweefsel is onwillekeurig en dwarsgestreept. De spiervezels hebben dwarsverbindingen
(structuur net). De hartspier is hol en bevat bloed. Als alle vezels samentrekken, trekt het hele ‘net’
samen, waardoor het bloed wegpompt. Binas 80E
, H14.2
1+1=3
Organen werken samen om een organisme te laten functioneren. Dat bezit daardoor emergente
eigenschappen. Het bloed neemt na vertering voedingsstoffen op uit het darmkanaal. De huid regelt de
lichaamstemperatuur. De longen en nieren voeren gevormde afvalstoffen af.
Bij inspanning van een organisme zijn veel organen betrokken. Werken de organen goed en is ook de
coördinatie in orde, dan levert dat emergente eigenschappen op. Het organisme kan meer dan de losse
organen apart kunnen.
Bewegingen oefenen
Behalve krachttraining is ook het oefenen van bewegingen belangrijk. Het ‘spiergeheugen’ in je hersenen
onthoudt hoe een juiste beweging moet verlopen.
14.2 Ogen
Lichtregeling
De regeling van de hoeveelheid licht die door de pupil de ogen binnenkomt, heet de pupilreflex.
Scherp zien
Kringspier en lengtespieren in de iris regelen de opening van de pupil en
daarmee de hoeveelheid licht die op het netvlies valt.
De lens is met lensbandjes opgehangen aan het straalvorming lichaam. Bij
dichtbij zien is het straalvorming lichaam samengetrokken, de lensbandjes
zijn slap en de lens bol; bij ver weg zien is de kringspier van het
staalvorming lichaam ontspannen, staan de lensbandjes strak en is de lens
plat. Dit heet accommoderen.
Zien, daar komt meer bij kijken!
Zintuigen in het netvlies zetten een beeld om in elektrische signalen:
impulsen. Die geven ze door aan neuronen (zenuwcellen). Via beide oogzenuwen gaan de impulsen naar
de hersenen, die een beeld opbouwen.
Gezichtsbedrog: een beeld dat de oog waarneemt, dat door de hersenen anders geïnterpreteerd wordt.
Oogafwijkingen
Bijziend: je ziet dichtbij scherp, maar veraf niet scherp.
Bijziendheid ontstaat doordat de lichtbreking in het oog te
sterk is of doordat de oogbol te lang is. Bril met - nodig
Verziend: je ziet veraf scherp, maar dichtbij niet scherp.
Voor dichtbij kijken door verziende mensen is de oogbol te
kort of de lichtbreking te zwak (de bolling van de lens is
niet groot genoeg). Bril met + nodig. Binas 27A1
Staar: een ouderdomsziekte. De ooglens is vertroebeld doordat de eiwitten in de ooglens
samenklonteren => wazig beeld op netvlies. Oplossing: staaroperatie (nieuwe lens).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nienke312. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.83. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78310 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now