Ethiek (moraalwetenschap): de filosofie van het juiste handelen. Het gaat hierbij vaak om
het handelen ten opzichte van medemensen, dieren en de natuur in het algemeen.
Wat is goed en wat is slecht in een bepaalde situatie? Wat ethisch verantwoord is kan
verschillen per individu, maar ook per samenleving of cultuur of staat. > coronamelder
Oorsprong ethiek:
Eerder in het jaar hebben we het gehad over: de Griekse filosofie
Ethos: de persoon die het verhaal verteld > geloofwaardigheid
Pathos: het gevoel wat je oproept bij personen. Als je je ergens betrokken bij voelt, voel je
eerder een connectie. > u wilt toch ook niet te veel betalen bij een reclame.
Logos: logische argumenten, je komt met cijfers en data. Je komt met de feiten en het is
belangrijk dat het verhaal wat je verteld logisch in elkaar zit.
Normen en waarden:
Normen zijn richtlijnen hoe je sociaal gewenst met elkaar omgaat.
Waarden zijn de zaken die waardevol gevonden worden door iemand of een groep mensen
(een samenleving)
Als waarde: ik wil mij professioneel opstellen, dan kan de norm hierbij zijn: ik kom altijd
optijd op mijn afspraak.
De waarde is het algemene, ook wel de beroepsethiek.
Termen in de ethiek:
Als je nou wilt bepalen of iets ethisch verantwoord is, dan hebben we een aantal termen die
je kan gebruiken om te kijken: vind ik dit nou ethisch verantwoord of niet:
1. Doel en middelen: welk doel wil je ergens mee bereiken en welk middel zet je daarvoor
in. Bij ethiek gaat het vaak om zaken omtrent mensen, milieu en dieren. Het gaat om dingen
waar een emotie achter zit.
Gentherapie: genetische aanpassingen doen aan een ongeboren kind
Voor ziektes zal je zeggen dat is oké, omdat je de levensverwachting daarmee vergroot.
Voor het kiezen van een bepaalde oogkleur, wat in Amerika gebeurt, zou je eerder zeggen
nee, je zet een heftig middel in voor een bepaalde oogkleur. Is dat ethisch verantwoord?
2. Keuzevrijheid: is er sprake van keuzevrijheid of niet? Het gaat erom of je als individu zelf
een bepaalde keuze mag maken.
De vaccinatie: in Nederland mag de bevolking zelf kiezen of zij zich laten vaccineren of niet. Er zijn
landen waar je je verplicht moet laten vaccineren.
3. Verantwoordelijkheid: wie is er verantwoordelijk? Op het moment dat er zich een
ethische kwestie voordoet, is vaak de vraag: wie is hier verantwoordelijk voor? Het gaat
vooral om: bij wie leg je een bepaalde verantwoordelijkheid?
Het ongeluk met de stint (dat karretje waar een ongeluk mee is geweest) wie is daar verantwoordelijk
voor? Is dat de bestuurder? Is dat de producent? Is dat de overheid?
, 4. Aanvaardbaarheid: dit ligt heel dicht tegen doel en middelen aan. De vraag die centraal
staat is: wat vinden we aanvaardbaar?
Een goed voorbeeld is proefdieren: vinden we dat aanvaardbaar of niet? Veel mensen zouden zeggen
van niet, maar wanneer we proefdieren gebruiken om een middel tegen kanker te vinden, zouden we
het eerder aanvaardbaar vinden.
5. Universaliteit: wat vindt het ene volk wel, maar een ander volk niet? Wat in de ene
cultuur volledig acceptabel is, hoeft dat in een andere cultuur niet zo te zijn.
Plastische chirurgie wordt in Nederland langzamer normaler. Jaren geleden was dat in Amerika onder
jongeren eigenlijk al best normaal.
Moraal (of zeden) is het geheel van handelingen en gedragingen die, in een
maatschappelijke context, als correct en wenselijk worden gezien.
Iedereen heeft zijn of haar eigen morele besef. Dit baseer je vaak op de hierboven vijf
benoemde afwegingen die je maakt.
Morele rechtvaardiging: als we iets slechts doen, en we kunnen dat toch goedpraten,
bijvoorbeeld een leugen, dan zeggen we dat er sprake is van morele rechtvaardiging.
Het Asch experiment:
Het is een experiment met lijnstukken. De vraag die bij deze lijnstukken
gesteld wordt: welke van de drie lijnen, A, B of C is even lang als het
voorbeeld? Maar dit was het experiment niet. Het experiment was: jij
kreeg dat lijnstuk te zien, maar een aantal andere mensen kregen dat
lijnstuk ook te zien. De andere mensen voor jou mochten het eerst
zeggen. Als alle mensen voor jou A zeggen, maar jij denkt dat het C is,
wat zeg je dan? Het experiment ging erom hoe snel iemand zich conformeert aan een groep.
Conformeren wil zeggen: aanpassen aan een groep, doen wat de groep doet. De uitslag is
dat 75% van de mensen minimaal 1 keer met de groep meedoet.
Waarom zeggen mensen iets anders dan hun eigen mening?
1. Stimulus ambiguïteit: de stimulus is altijd hetgeen dat wordt toegediend, in dit geval zijn
dat de lijnstukken en de ambiguïteit wil zeggen hoe duidelijk die lijnstukken nou eigenlijk
zijn. Op het moment dat de lijnstukken heel duidelijk zijn qua verschil, dan is de kans dat
iemand meegaat met de groep veel kleiner. Als ze dichter bij elkaar liggen, is de kans groter
dat iemand meegaat met de groep.
2. Omvang van de unanimiteit: dat wil zeggen: hoe groot is de groep die voor jou iets anders
hebben gezegd. Hoe meer mensen er voor jou hebben geantwoord, hoe groter de kans dat
jij meegaat met die groep. Zij zijn met 20, ik ben alleen, dan is de kans dat zij gelijk hebben
veel groter.
3. Bekwaamheid en deskundigheid: hoe goed denk je dat jij dit kan? Als je heel zeker van
jezelf bent, is de kans dat je bij je eigen standpunt blijft veel groter dan wanneer je een
beetje onzeker bent.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessavandijkk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.52. You're not tied to anything after your purchase.