HOOFDSTUK 1: WAT IS LEREN EN HOE KAN MEN LEREN BESTUDEREN?
Leerpsychologie wetenschapsdisicpline
Leren is het onderzoeksobject
Definitie is:
1. Precies (geeft duidelijk aan wat wel en niet beschouwd kan worden als leren)
2. Breed genoeg (brede waaier van vormen van leren)
3. Diep genoeg (in overeenstemming met ander onderzoek)
FUNCTIONELE BENADERING
Functionele benadering
Deze benadering is toegespitst op het beschrijven van factoren die leren modereren
Dus factoren die bepalen wanneer leren optreedt
Formuleren van abstracte leerprincipes op basis van concrete bevindingen
COGNITIEVE BENADERING
Cognitieve benadering
Gericht op het beschrijven van de mentale mechanismes die leren mediëren
Hoe leren plaatsvindt
WAT IS LEREN?
LEREN ALS ONTOGENETISCHE ADAPTATIE
Evolutieleer van Darwin
Meest belangrijke wetenschappelijke inzichten
Levende organismes zijn niet een statisch onveranderlijk gegeven, maar ze evolueren constant
De drijfveer van evolutie is adaptatie
Fylogenetische adaptatie
Adaptatie aanpassing aan de omgeving
Naarmate een organisme beter aangepast is aan de omgeving waarin het leeft, vergroot de kans
dat het organisme zich kan voorplanten
Vergroot de kans dat de kenmerken van het organisme die de aanpassing verbeteren, worden
door gegeven aan volgende generatie
1
,Fylogenetische adaptatie
aanpassing van diersoorten aan hun omgeving over verschillende generaties heen
Ontogenetische adaptatie
Leerpsychologie
Aanpassing van individuele organismes aan de omgeving tijdens het leven van het organisme
Leren
Observeerbare veranderingen in het gedrag van een bepaald organisme als het gevolg van
regelmatigheden in de omgeving
Leren wordt gezien als een effect, dit is een observatie (verandering in gedrag) die wordt
toegeschreven als een element in de omgeving (regelmatigheid)
Leren is een deelverzameling van veranderingen in gedrag
1. Observeerbare verandering in het gedrag optreden tijdens het leven van het organisme
2. De verandering in gedrag moet te wijten zijn aan regelmatigheden in de omgeving
Leren is een effect verandering in gedrag (afhankelijke variabele) en regelmatigheden in de omgeving
(onafhankelijke variabele)
MOEILIJKHEDEN BIJ HET TOEPASSEN VAN DE DEFINITIE VAN LEREN
1. Verandering in gedrag kan op eender welk moment optreden tijdens het leven van een
organisme
het is dus niet noodzakelijk dat een regelmatigheid in de omgeving onmiddellijk effect
heeft op gedrag
2. Er kan oneindigheid ontstaan over wat verstaan wordt onder “gedrag” en dus wat telt als een
verandering in gedrag
Wij gebruiken een brede definitie die elke observeerbare respons bevat
3. Toepassen van de definitie van leren vereist een causale attributie
Leren is een effect
Verandering in gedrag kan enkel gezien worden als leren indien de verandering wordt
toegeschreven aan regelmatigheden in de omgeving
Nadeel: Causale relaties kunnen echter niet rechtstreeks geobserveerd worden, je moet
ze afleiden op basis van logische argumenten en empirische evidentie. Leren kan je niet
observeren maar enkel infereren op basis van argumenten
Causale definities helpen ons duidelijk af te bakenen wat leren is en wat niet
2
,Vb. grijpreflex baby
Het herhaald ervaren van stimulatie aan de handpalm, verminderd de reactie op stimulatie
1. Hypothese 1: de verandering in de grijpreflex is een vorm van leren want het is een effect van een
regelmatigheid in de omgeving
2. Hypothese 2: de verandering treedt op omwille van de spontane maturatie van de hersenen.
Omwille van genetische factoren worden nieuwe neurale connecties gevormd, deze gevormde
connecties kunnen vanaf een bepaalde leeftijd sterk genoeg zijn om de grijpreflex te inhiberen
het toepassen van de definitie van leren impliceert dus het maken van assumpties over oorzaken.
DOORDENKER 1: DE INTERACTIE TUSSEN LEREN EN GENEN
Vaak is er een nauwe interactie tussen de impact van genetische factoren en de impact van
regelmatigheden in de omgeving op gedrag
Imprinting: bv. Een vogel zal enkel een zangpatroon ontwikkelen indien hij het zangpatroon hoort van
een soortgenoot tijdens een cruciale periode in zijn leven
Zowel genetische factoren (bepalen cruciale periode) als regelmatigheden in de omgeving
(herhaaldelijk ervaren van een bepaald zangpatroon) een rol spelen
Is imprinting een vorm van leren?
JA
Er is invloed van een regelmatigheid in de omgeving en die leidt tot een verandering in gedrag
Het feit dat leren enkel optreedt onder strikte voorwaarden doet niets af van het feit dat het hier
weldegelijk om leren gaat
De capaciteit om te leren is wellicht genetisch bepaald
Bepaalde vormen van leren zullen wellicht meer genetisch gestuurd zijn dan andere vormen van
leren , maar alle leren berust op de voorwaarde dat bepaalde genetisch codes aanwezig zij
DOORDENKER 2: ZIJN ANDERE DEFINTIES VAN LEREN MOGELIJK
Aangezien de definities in termen van oorzaken soms moeilijk toepasbaar zijn, stelt zich de vraag of er
geen andere definities mogelijk zijn die minder problematisch zijn
Niet zinvol om leren te definiëren als eender welke verandering in gedrag
We moeten dus een criterium hebben dat ons toelaat om een onderscheid te maken tussen
veranderingen in gedrag die wel of niet een voorbeeld zijn van leren
Ons criterium om dit onderscheid te maken is de oorzaak van de verandering in gedrag. Als deze
oorzaak een regelmatigheid is in de omgeving, dan besluiten we dat de verandering in gedrag een
voorbeeld is van leren.
3
, Soms zal men een negatieve definitie geven van leren een definitie die bepaalde veranderingen in
gedrag uitsluit die zeker niet willen tellen als vormen van leren
Zeggen enkel wat niet telt als leren
Probleem: men moet het eens zijn over alle oorzaken die men moet kunnen uitsluiten alvorens
men besluit dat leren is opgetreden.
Niet makkelijk om oorzaken uit te sluiten omdat oorzakelijke verbanden niet rechtstreeks
geobserveerd kunnen worden
Het is beter om leren te definiëren in termen van de aanwezigheid van één bepaalde oorzaak
(regelmatigheden) i.p.v. enkel op basis van de afwezigheid van een bepaalde oorzaak
Een andere mogelijkheid is om het criterium te baseren op de adaptieve eigenschappen van de
veranderingen in gedrag
Gevolgen van de verandering in gedrag
Leren als veranderingen in gedrag die leiden tot een betere aanpassing aan de omgeving
Definitie is ook moeilijk toepasbaar in termen van oorzaken van veranderingen in gedrag
impliceert een causale attributie, in dit geval een uitspraak over of de verandering in gedrag de
oorzaak is van betere adaptatie
wat moeten we doen met veranderingen in gedrag die wel veroorzaakt zijn door
regelmatigheden maar niet adaptief zijn voor de aanpassing aan de omgeving
als men adaptiviteit als het ultieme criterium naar voor schuift, zijn maladaptieve vormen van
leren onmogelijk (onaanvaardbare beperking)
Men zou kunnen opteren om leren te definiëren als een hypothetisch mentaal proces dat instaat voor
het verwerven van kennis
niet de verandering in gedrag staat centraal maar een verandering in mentale inhouden
mentale inhouden zijn niet rechtstreeks observeerbaar: enkel afleiden uit de aanwezigheid van
bepaalde gedragingen waarvan men veronderstelt dat het wordt veroorzaakt door de geleerde
mentale inhoud.
Ook met een definitie in termen van mentale inhouden kan men dus enkel spreken van leren
indien een bepaald gedrag of verandering in gedrag wordt vastgesteld geleid tot belangrijk
probleem van in het onderscheid tussen leren en performantie
Als je leren ziet als een mentaal proces van kennisverwerving, dan kan er ‘leren’ optreden zonder
dat je een verandering ziet in gedrag.
Gedrag wordt dan een gebrekkige indicator van leren, ook als er geen verandering in gedrag
optreedt, of als er maar een kleine verandering optreedt kan er toch veel geleerd zijn.
Een mentale definitie van leren impliceert dat het gedrag of de verandering in gedrag causaal
wordt veroorzaakt door de mentale inhoud.
Zelf indien het mogelijk is om aan te tonen dat een niet – observeerbare entiteit zoals een
mentale inhoud causaal verantwoordelijk is voor een bepaald gedrag, zal dit wellicht moeilijker
zijn dan aantonen dat een observeerbaar iets verantwoordelijk is voor gedrag
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julievandoorne1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.95. You're not tied to anything after your purchase.