Sociale marketing 1
Hoofdstuk 1: Planmatige bevordering van gezond gedrag
sociale marketing =
strategisch gebruik marketingtechnieken om tot gedragsverandering te komen die zowel het individu
als de maatschappij ten goede komen (+ uitkomsten)
! hoeft niet vanuit de Overheid te komen
-> kan ook door commerciële organisaties:
doel = vaak niet gezonder publiek MAAR meer omzet
(sociale marketing = bijproduct verkoopstrategie)
bv. - Durex: winst door verkoop condooms maar verbetert ook onbedoeld seksuele gezondheid
bevolking
- The Body Shop: zet in op duurzaamheid producten -> meer winst maar ook beter leven
- Elektrische wagens: meer winst maken maar ook beter voor het milieu
onderscheid tussen:
gezondheidsvoorlichting = gezondheidsbevordering =
alle activiteiten die kunnen worden VS. combinatie v. gezondheidsvoorlichting
ondernomen om te zorgen dat mensen & omgevingsverandering, die (samen)
zich vrijwillig gezonder gedragen gezond gedrag stimuleren
FOCUS OP INDIVIDU FOCUS OP OMGEVING
(rechtstreeks gericht op individuen) (naast individuen ook omgeving beïnvloeden)
bv. campagne: bewust maken dat snel rijden niet oke is bv. naast campagne ook flitspalen (omgeving aangepast)
a) primaire preventie:
gezondheidsproblemen voorkomen: oorzaken of risicofactoren voor aandoeningen
wegnemen
bv. vaccinatie, stoppen met roken,… (preventief gedrag)
b) secundaire preventie / vroege opsporing:
∙ identificatie v. mensen in vroeg stadium
∙ gerichte behandeling, gedrags-of omgevingsverandering
∙ enkel zinvol wnr vroegtijdige behandeling effectief is
bv. Vlaams bevolkingsonderzoek naar darmkanker
, c) tertiaire preventie / zorg:
∙ start na diagnose
∙ mensen getroffen door diagnose of handicap
∙ handicap of ziekte beheersen, om erger te voorkomen
∙ cure & care
bv. medicatie Aids promoten, kookboek voor diabetes,…
Doelgroepen & preventie:
hoogrisicobenadering: populatiebenadering:
∙ risicogroep identificeren o.b.v. ∙ hele bevolking – grote doelgroep
erfelijkheid, risicogedrag ∙ gemiddeld relatieve risico laag
∙ relatief hoog risico ∙ prevalentie risico hoog
∙ prevalentie verhoogd risico laag ∙ laag voordeel voor individu, groot
∙ groot voordeel voor individu in voordeel voor
risicogroep, klein voordeel voor populatie/volksgezondheid
populatie
! preventieparadox:
zou denken dat hoogrisicobenadering altijd beste = voor mensen die hoog risico vertonen
MAAR: welke benadering gebruik je bv. voor vermindering binge drinking bij jongeren?
voedingsadvies: verlagen zoutinname?
-> heel veel mensen die in laag risico groep zitten (die ook risico kunnen vertonen)
doel preventie: algemene prevalentie v. aandoening in populatie ↓
populatie:
o kleine groep met hoog risico
o grote groep met laag risico
vraag: hoogrisicobenadering of populatiebenadering?
-> instinctief: hoogrisicobenadering:
o MAAR: we missen veel mensen met aandoening die zich in LRG bevinden
o op populatieniveau zitten meeste mensen in LRG
= Rose’s Theorema:
o grote groep mensen blootgesteld aan laag risico leidt tot veel meer aandoeningen
dan kleine groep mensen blootgesteld aan hoog risico
conclusie: populatiebenadering
o als we aandoening willen verminderen in volledige populatie mogen we grote groep
met laag risico niet negeren
doelgroepen & preventie:
A. universele preventie:
∙ bij alle mensen gezondheid verbeteren
∙ bij allen ziekte verminderen
, B. selectieve preventie:
∙ gericht op specifieke groep
∙ hoogrisicobenadering
∙ gelinkt aan secundaire preventie
C. geïndiceerde preventie:
∙ gericht op individu met beginnende klachten, symptomen
∙ ontstaan ziekte/verder klachten voorkomen
∙ hoogrisicobenadering
∙ gelinkt aan secundaire preventie
D. zorggerelateerde preventie:
∙ gericht op individu met ziekte
∙ ziektelast reduceren
∙ gelinkt aan tertiaire preventie
Middelen om gezondheidsbevordering te bereiken:
∙ voorlichting: interventies ter bevordering v. gezond gedrag
∙ voorzieningen bv. spuitomruil bij druggebruikers, fruit programma’s op school, signaal bij
niet dragen gordel, nudging
∙ regelgeving, controle & sancties bv. leeftijd alcohol
! kan niet altijd bv. comdoomgebruik: kan geen boete geven, wel: omgeving aanpassen of
beschikbaarheid
➔ werken in interactie met elkaar bv. verplichten fietshelm: goed idee?
➔ grootste slaagkans als ze gecombineerd worden
Gedrag & omgeving:
educatieve benadering: ecologische benadering:
∙ verantwoordelijkheid bij individu ∙ groeiend belang omgeving
‘dit is hoe je je moet gedragen, het is aan u ∙ meer nuance: interactie tssn individu,
om dat te doen’ organisatie, omgeving, regelgeving,
∙ klassieke aanpak community,…
∙ bv. dronken rijden: individu, peers,
cafébaas, politie, alternatief vervoer,
wetgeving,…
∙ bv. voeding
Ethiek:
- angst zaaien? bv. longkanker door te roken
- stigmatisering bv. rokers, overgewicht
- grote gezondheidsverschillen tssn diverse groepen: hoge SES -> makkelijker bereikbaar & gaan
beter om met preventiecampagnes
- paternalistische denkwijze: “mensen moeten hun gedrag aanpassen” -> stellen ze gedrag minder =
geslaagde voorlichting
MAAR moeten we gezond gedrag bevorderen of autonomie?
∙ medische model vs. hoger-onderwijsmodel (Buchanan)
∙ wnr kan autonomie ingeperkt worden?
, Model planmatige gezondheidsvoorlichting & gedragsverandering:
-> wat veroorzaakt probleem? bv. wrm roken mensen?
proces & effect
-> wat zou probleem kunnen oplossen?
! valkuilen planningsmodel:
analyse volksgezondheid: niet bestaand probleem bv. 2 glazen alcohol bij zwangere vrouwen
analyse gedrag: het verkeerde gedrag bv. gasfornuis promoten ter preventie brandwonden terwijl dit
net meer voorkomt bij gasfornuis
analyse determinanten: de verkeerde determinanten bv. kinderzitjes - risk awareness
interventieontwikkeling: verkeerde interventie bv. promoten gebruik schone spuiten bij druggebruik
evaluatie: evaluatie op juiste niveau bv. kennis slogan ≠ maat voor gedrag
hulpmiddelen:
✓ definieer vraagstelling correct
✓ inventariseer kennis
-> d.m.v. desk research (literatuur, statistieken,…)
✓ laat je leiden door theorie
✓ doe aanvullend onderzoek
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lienbloemen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.06. You're not tied to anything after your purchase.