HISTORISCHE INZICHTEN
DE SAMENWERKING VAN KERK EN STAAT TIJDENS DE LATE MIDDELEEUWEN
Zowel tijdens de late middeleeuwen als tijdens het ancien regime
4 kenmerken van de samenwerking tussen kerk en staat:
Kerk bemoeide zich met de interne werking van de staat (en omgekeerd) Paus besliste
over de aanstelling van bepaalde vorsten, een koning benoemde ook vaak een bepaalde
bisschop
De kerk en de staat werkten sterk samen tijdens de vervolging van anders denkende (Joden)
Een aantal kerkelijke regels werden verplicht opgelegd voor de hele bevolking wat we
vandaag kennen als burgerlijk recht, over dat deel sprak de kerk zich ook uit en dit was van
toepassing op de hele bevolking (vb: huwelijksrecht in het ancien regime werden alle
regels in verband met het huwelijk vastgelegd door de kerk en waren verplicht voor iedereen
men moest voor de katholieke kerk trouwen, men mocht niet scheiden, men mocht geen
overspel spelen, homoseksualiteit was verboden, kerk verplichte iedereen om zich te laten
dopen wanneer deze regels verbroken werden dan kon men hier zwaar voor gestraft
worden (barbaarse straffen verdrinkingsdood)
Bijbel was in die tijd voor de kerk de bron van het recht kerk interpreteerde de Bijbel op
haar eigen manier (via de concilies) het verbod op scheiden/ homoseksualiteit/overspel
staat dit in de Bijbel?
Actueel verband:
Landen waarop hun wetgeving gebaseerd is op een religieus boek (de Koran) Saudi Arabië
In staten waar er samenwerking was tussen kerk en staat was er geen sprake van
godsdienstvrijheid/levensbeschouwelijk pluralisme (zelf kiezen in welke godsdienst men
gelooft) geloven in andere godsdiensten werd bestraft
DE CONCURRENTIE TUSSEN KERK EN STAAT
De staat en kerk werkten samen maar ze concurreerden ook
Belangrijkste kerkelijke leider: Paus
Belangrijkste staatsleider: Koning
Deze concurrentie ontstond door meerdere conflicten de staat beweerde dat een bepaald
territorium van een land bezit was van de staat terwijl de kerk beweerde dat het bezit was van de
kerk
Kern van het conflict:
De strijd om het politieke leiderschap Zowel de Paus als de vorsten vonden dat zij de politieke
leider moesten zijn + beiden hadden daar hun eigen verantwoording voor
1
, De verantwoording van de Paus: Hij beweerde dat hij als Paus de plaatsvervanger was van
God op aarde niet alleen een religieus leider maar ook een politiek leider en sta ik dus
boven de koning
De verantwoording van de vorst: hij baseerde zich op het goddelijk recht hij was gezonden
door God daarom lieten ook veel vorsten zich zalven in de kerk voor ze aan hun bewind
begonnen
In de late middeleeuwen “wonnen” de Pausen maar naar mate de tijd vorderde nam dit stelselmatig
af
ENKELE HISTORISCH ACTUELE VERBANDEN
DE VIJF HUIDIGE KENMERKEN VAN SCHEIDING VAN KERK EN STAAT
De kerk bemoeit zich niet met de huidige werking van de staat en omgekeerd
Er is vandaag een duidelijk onderscheid tussen het kerkelijk recht en het burgerlijk recht
het kerkelijk recht bestaat nog maar het verschil is dat het niet meer verplicht te volgen is
slechts enkelen volgen het vrijwillig uit
Vandaag is het burgerlijk recht wel voor iedereen van toepassing dit is verplicht voor
iedereen
Het burgerlijk recht wordt gestemd in het parlement en wij zijn verplicht die burgerlijke
wetgeving op te volgen
Het burgerlijk recht heeft altijd voorrang op het kerkelijk recht (vb: je mag trouwen voor de
kerk maar je moet trouwen voor het stadhuis je moet eerst trouwen voor het stadhuis en
dan pas voor de kerk)
Wanneer er sprake is van kerk en staat dan is er ook sprake van godsdienstvrijheid
In dat geval is er ook sprake van gewetensvrijheid: dit wil zeggen dat de staat je ook het recht
geeft om in niets te geloven (atheïst)
Levensbeschouwelijke pluralisme: we zijn vrij om meerdere opinies te hebben over het
geloof
DE STAAT STELT ZICH LEVENSBESCHOUWELIJK NEUTRAAL OP
Dit betekent in theorie dat de staat geen voorkeur zou mogen hebben voor een bepaalde godsdienst
levensbeschouwelijke neutraliteit
Actuele verbanden:
1. Een jongeman heeft een terroristische aanslag gepleegd door te schieten in een bar in
Hainaut in Duitsland. Op de computer van de dader vond de politie een manifest met de
redenen waarom hij de terreurdaad had uitgevoerd (had sympathieën voor uiterst rechts en
complottheorieën (Men verdenkt de moslims die in het Westen leven dat ze Europa willen
veroveren))
In extreem rechtse kringen spreekt met ook over het gevaar van ontvolking minder
oorspronkelijke Europeanen de Europeanen worden demografisch ontvolkt (er wordt een
duidelijk onderscheidt gemaakt tussen wij (Europeanen) en zij (de moslimgemeenschap)
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberlinemartens13. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.