Dit document bevat een uitgebreide en uitgebreide samenvatting van het vak 'Bloed en bloedvormende organen (BB)'.
In deze samenvatting zijn de hoorcolleges volledig uitgewerkt. Tevens zijn de werkcolleges en practica uitgewerkt en is de belangrijkste informatie hiervan opgenomen in de samenvat...
HC 2: Anemie
- Wat is anemie?
- Hoe herken je anemie?
- Hoe bevestig je of er sprake is van anemie?
- Hoe stel je de oorzaak vast van anemie?
- Diagnostisch pad recht naar de diagnose
Anemie: definitie en verschijnselen
Definitie anemie (bloedarmoede): Onvoldoende erytrocyten of hemoglobine om adequate oxygenatie van de
weefsels te verzorgen.
▪ Verschijnselen van zuurstofgebrek:
> Snel buiten adem (verminderd uithoudingsvermogen)
> Vermoeid
> Compensatoir verhoogde adem- en hartfrequentie
> Bleke slijmvliezen
Bleke slijmvliezen
Niet elke patiënt met bleke slijmvliezen heeft ook anemie. Bleke slijmvliezen kunnen worden veroorzaakt door:
o Verminderde circulatie= shock
➔ Verminderde bloedstroom
• Vooral bij lage bloeddruk
❑ Pols verhoogd, maar zwak en slecht gevuld
❑ Hypotherm
❑ Koude extremiteiten
❑ Matige tot slechte turgor
❑ Lage veneuze druk,
❑ CRT > sec
o Anemie = minder hemoglobine (bloed is hierdoor minder visceus)
❑ Adem- en polsfrequentie gestegen, pols is echter steil
(groot verschil systolische en diastolische druk)
❑ Systolische souffle: bloed is dun, maakt wervelend bijgeluid wat bij het samentrekken (systolen)
van het hart gebeurt
❑ Warme extremiteiten
➡ De ernst van de symptomen afhankelijk van de snelheid van het ontstaan van de anemie.
Wanneer de anemie heel langzaam is ontstaan, zijn er allerlei aanpassingsmechanismen
opgetreden. Het dier kan redelijk ‘normaal’ functioneren. Wanneer het dier echter een sprintje
zal trekken, zal de anemie naar boven komen.
Anemie: differentiële diagnose
Anemie is geen ziekte, maar een symptoom van andere ziektes. Het is van belang om te ontdekken wat de anemie
veroorzaakt. Er zijn een aantal oorzaken, behorend bij verschillende ziektes:
1. Bloedverlies
2. Afbraak van erytrocyten
3. Verstoorde aanmaak van erytrocyten
4. Combinaties
Pagina 1 van 151
,Bij waarneming van de anemie, ga je bedenken wat de anemie veroorzaakt. Er vormt zich dan een lijstje met
mogelijke oorzaken. Dit heten de differentiële diagnoses.
◼ Het diagnostisch pad van anemie
▪ Waarneming
o Anemie
▪ Interpretatie (mogelijke oorzaken), combinaties mogelijk:
a) Bloedverlies
b) Afbraak van erytrocyten
c) Verstoorde aanmaak erytrocyten
▪ Plan
o Anamnese
o Lichamelijk onderzoek
o Aanvullend onderzoek (vaak bloedonderzoek)
1. Anemie door onvoldoende aanmaak
Erytropoëse vindt continu plaats in het beenmerg vanuit de voorloperscellen. Onvoldoende erytropoëse leidt
tot een chronische niet-regeneratieve anemie. Het is een langzaam proces door de levensduur van de ery’s:
het kost een tijdje voordat een ery zal afsterven en niet hernieuwd zal worden.
Er zijn betreft de erytropoëse diersoortverschillen: verschil in hoeveelheid ery’s en verschil in snelheid van
aanmaak (afhankelijk van
levensduur erytrocyten).
2. Anemie door Bloedverlies
• Anamnese:
❑ Zichtbare bloeding op huis of slijmvlies
❑ Melena: bloedverlies in voorste deel van MDK → zwarte ontlasting
❑ Hematochezia: bloedverlies in laatste deel MDK → rood bloed in ontlasting
❑ Hematurie = bloed in urine
• Lichamelijk onderzoek:
Bij het lichamelijk onderzoek ga je op zoek naar bloedverlies.
❑ Shock door bloedverlies
❑ Bloed aan thermometer
❑ Bloeding aan huid en lijmvliezen
❑ Hemoabdomen: bloed in buikholte ‘
> Bolle buik. Wanneer je op de buik tikt, voel je de vloeistofgolf (positieve inuatie).
> Naald in buik om te kijken of er bloed in zit.
❑ Hemothorax: bloed in borstholte
> Percussie: kloppen op de thorax van dorsaal naar ventraal. Je hoort eerst een holle
longtoon. De holle longtoom wordt vervangen door een dof geluid van de vloeistof.
3. Anemie door afbraak van rode bloedcellen = hemolyse
Hemolyse vindt plaats in de patiënt. Ook hiervan kun je verschijnselen vinden bij de anamnese en het
lichamelijk onderzoek:
• Anamnese
❑ Bleek
❑ Slapte, snel vermoeid
❑ Afbraak in bloed : Hemoglobinuria
> Afbraak in bloedbaan → Hb wordt nu vrije Hb → in urine
Pagina 2 van 151
, ❑ Afbraak in lever:
> Bloedafbraak in lever → Hb komt vrij → Hb wordt omgezet in bilirubine
o Gele ontlasting
→ Geconjungeerd bilirubine naar MDK → omzetting in kleurstof door bacteriën (normaal
bruin)
o Icterus
➔ Ophoping van billirubine in patiënt → slijmvliezen kleuren geel
• Lichamelijk onderzoek
❑ Patiënt buiten adem
❑ Tachycardie
❑ Dispneu
Onder fysiologische omstandigheden kan de bloedsamenstelling
ook variëren. Erytrocyten kunnen namelijk tijdelijk uit de circulatie
worden getrokken en worden opgeslagen in (voornamelijk) de milt.
O.i.v. het sympathische ZS contraheert de milt, waardoor het aantal
ery’s (en dus ook Ht en Hb) in het perifere bloed zal toenemen.
Anemie: laboratorium onderzoek
We weten nu het probleem en hebben de differentieeldiagnose opgesteld. We hebben de mogelijke oorzaak
vastgesteld door de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Bloedonderzoek kan hierbij helpen.
Met het bloedonderzoek gaan we bevestigen dat er sprake is van anemie (bloedarmoede). Dit doen we door de
hoeveelheid ery’s te bepalen in een bloedmonster.
▪ Direct aantal ery’s tellen (n x 1012)
▪ Indirect: hoeveelheid hemoglobine bepalen
▪ Indirect: hematocriet meten = volumeprecentage ery’s
▪ Osmotische fragiliteit
▪ Aantonen van sferocyten
▪ Coombstest
1. Is er anemie? → bepalen van hematocriet
Hematocriet: het volume van het bloed dat door de rode bloedcellen (erytrocyten) wordt ingenomen,
weergegeven als een fractie van het totale bloedvolume. = volumepercentage erytrocyten
▪ Eenheid: L/L of %
Uitvoering:
Bloed in buisje → afcentrifugeren’met een microhematocriet centrifuge = splitsen van het bloed en het plasma
- Rood = erythrocyten
- Wit = leukocyten = buffy coat
- Bovenin = plasma
Pagina 3 van 151
, Invloed van ziekte op hematocriet:
› Normaal: helft is rode bloedcellen, helft is bloedplasma
› Anemie: Je mist RBs: hematocriet is verlaagd
› Dehydratatie: Je mist plasma door vochttekort: hematocriet valselijk verhoogd.
➔ De ery’s die je vindt, zeggen eigenlijk niet zoveel. Pas na rehydratie kun je een
uitspraak doen over het hematocriet.
› Bloedverlies Door bloedverlies zijn zowel plasma als RBs verdwenen.
➔ De verhouding plasma en RBs is wel gelijk gebleven, waardoor je het niet
terugziet in je onderzoek. In het lichaam van het dier, is er wel een
verminderde hoeveelheid ery’s.
2. Oorzaak van anemie? → afbraak, aanmaak of verlies
A. Verstoorde erytropoëse?
➡ Wanneer er veel reticulocyten aanwezig zijn in het BM / veel cellen met macrocytose en polychromasie →
BM niet de oorzaak van de anemie
De aanmaak van rode bloedcellen vindt plaats in het beenmerg.
1) Erytroblast
2) Basofiele erytroblast
3) Polychromatofiele erytroblast
4) Ortochromatische normoblast (laatste stadium met kern; zit nog RNA in, donkerder, groter)
5) Polychromasie
6) Erythrocyt
▪ De jonge, onrijpe erytrocyten heten reticulocyten
▪ Kleuring:
o briljant cresyl blauw kleuring → alleen reticulocyten kleuren aan (door RNA) → hierdoor
makkelijk te tellen
o may grunwald giesma-kleuring → kleuring van polychrome macrocyten
Pagina 4 van 151
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MvdM1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
