biologie samenvatting hoofdstuk 5 gaswisseling en uitscheiding
1 view 0 purchase
Course
Biologie
Level
HAVO
Book
Hand-opdrachtenboek 5a Biologie voor Jou 2e Fase Havo
De samenvatting is gemaakt aan de hand van het boek "biologie voor jou". De samenvatting bevat ook belangrijke plaatjes. Oefeningen die aansluiten op de samenvatting zijn te vinden op . Ook staan hier uitlegvideo's.
Biologie voor jou: Thema 5:
Gaswisseling en uitscheiding
1 – gaswisseling
In je longen adem je lucht in, hier neem je gassen op
en geef je andere gassen af. Dit noem je gaswisseling.
Als je door je neus inademt zit daar het
neusslijmvlies. In het trilhaaretipeel zitten slijm
producerende cellen. Dit slijm houd ziekteverwekkers
buiten en zorgt dat de lucht warm wordt. Hier wordt
de lucht ook warm gemaakt door het bloed. De
neusholte staat in contact met de bijholte. Bij
verkoudheid zwelt het slijmvlies op en ontstaat een
verstopt gevoel. Het strotklepje zorgt ervoor dat de
luchtpijp afgesloten wordt. Tussen de keelholte en de
luchtpijp ligt het strottenhoofd met de stembanden.
De luchtpijp vervoerd de lucht verder naar de longen. De luchtpijp splitst zich in twee bronchiën, en hierna wordt hij
nog verder vertakt. Dit zijn bronchiolen. Deze hebben spieren in de wand om de hoeveelheid lucht te regelen. Deze
spieren worden beïnvloed door het autonome zenuwstelsel en het hormoon adrenaline. De binnenste wand is
bekleed met trilharen en slijm. Als dit slijm wordt geprikkeld ga je hoesten. Aan de bronchiolen zitten longblaasjes.
De wand hiervan is maar 1 cellaag dik en er liggen longhaarvaten tegenaan waardoor gemakkelijk stoffen
uitgewisseld kunnen worden.
In een organisme moeten de reacties blijven lopen. Daarom moet er zuurstof aangevoerd worden en koolstofdioxide
afgevoerd worden. Door diffusie gaat de zuurstof naar het bloed vanuit de longblaasjes. Dit komt omdat de
zuurstofdruk verschilt. Dit zelfde gebeurt er met koolstofdioxide alleen dan andersom. Er zit een hoge concentratie
stikstof in de lucht, maar deze verschilt niet met de concentratie stikstof in het bloed.
Zuurstof bindt voornamelijk aan hemoglobine. Als de hemglobine
de maximale hoeveelheid zuurstof heeft gebonden noem je haar
verzadigd. Verzadigde hemoglobine wordt lichter rood. De
zuurstof die door diffusie in het bloedplasma komt wordt meteen
gebonden aan de hemoglobine waardoor de diffusie doorgaat.
Als de hemoglobine in een omgeving komt met een lage
zuurstofconcentratie kan het de zuurstof niet meer vasthouden
en de zuurstof gaat dan naar de weefselvloeistof en vervolgens
naar de cellen die het nodig hebben. Hiernaast heeft de pH waarde ook invloed op het aantal zuurstof dat gebonden
zit aan de hemoglobine. Dit hangt af van de CO 2 die in de weefselvloeistof zit omdat water en koolstofdioxide HCO 3-
en H+ kan vormen. Ook als de temperatuur hoger wordt.
De druk in het weefsel hangt kun je meten in kPa. Bij een actief weefsel is deze veel lager mdat daar weinig zuurstof
in het weefselvloeistof zit.
In de cellen ontstaat door dissimilatie koolstofdioxide. Deze wordt vervoerd door HCO 3- deze ontstaan in rode
bloedcellen. Het grootste deel gaat dan naar het bloedplasma. De rest in de rode bloedcellen. De CO 2 wordt dan
weer vervoert naar de longen.
De opname en afgifte van zuurstof en koolstofdioxide bij planten wordt ook gaswisseling genoemd. Dit gebeurt via
de huidmondjes. Het water wordt gebruikt voor koolstofassimilatie of celsterking, maar het grootse deel verdampt.
De huidmondjes bestaan uit twee sluitcellen. Deze kunnen door tugor open of dicht staan. ‘S nachts zijn ze dicht en
overdag alleen als het droog is, alleen door geslote huidmondjes neemt de fotosynthese af.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maudvesters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
